برخی فرودگاه‌ها در کشورهای گوناگون دنیا با پدیده وجود پرندگان در باند و برخورد آنها با هواپیما مواجه هستند و براساس بررسی‌ها، ریشه اصلی چنین اتفاقی، محیط‌هایی است که فرودگاه در آنها ساخته می‌شود.
به گزاش ، فرهیختگان نوشت: کشورهای اروپایی و جنوب‌شرق آسیا به دلیل شرایط جغرافیایی خاص خود بیش از سایر کشورها با چنین پدیده‌ای روبه‌رو هستند. مواجهه با این موضوع هم به دلیل آسیب‌های فراوان و خطرناکی که می‌تواند به هواپیماها بزند و مسافران و شرکت‌های هواپیمایی را با مخاطرات جدی روبه‌رو کند و هم به دلیل مشکلات زیست‌محیطی و آسیبی که متوجه پرندگان می‌کند، همواره مورد توجه مسئولان فرودگاه‌ها بوده است، به همین خاطر کارشناسان و افراد صاحب‌نظر در زمینه مقابله با این آسیب راهکارهایی را در سطوح بین‌المللی و ملی مطرح کرده‌اند که به اختصار به برخی از آنها می‌پردازیم.
راه‌های جهانی مقابله با این پدیده
امواج اولتراسونیک: در تمام فرودگاه‌های بزرگ دنیا برای دورکردن پرندگان از سطوح پروازی، از امواج اولتراسونیک (ارسال امواج مافوق صوت) استفاده می‌کنند که این امواج برای انسان قابل شنیدن نیست ولی پرندگان این امواج را شنیده و از صدای آن می‌ترسند و فرار می‌کنند، بدون اینکه آسیبی متوجه آنها باشد.
لیزرپرانی: در این روش در برخی ساعات که برای هواپیماهای درحال پرواز مشکلی ایجاد نکند، امواج لیزر به سمت پرندگان تابانده می‌شود که موجب ترس و فرار آنها از سطوح پروازی به مدت طولانی می‌شود.
راهکار طبیعی: کاشت علف‌های بلند و ایجاد یک منطقه طبیعی با استفاده از گونه‌های گیاهی درجهت دور کردن پرندگان از باند، در اطراف فرودگاه‌ها نیز به‌عنوان یک راهکار طبیعی مورد توجه برخی فرودگاه‌ها بوده است.
اینها راهکارهای متداول و معمول مقابله با ورود و ایجاد مشکل توسط پرندگان در باند فرودگاه‌ها بودند که ذکر شد اما علاوه‌بر این راهکارها و چندین و چند راهکار دیگر که در مقایسه با روش «Bird Strike» ضربه به پرندگان بسیار عقلانی‌تر هستند. راه‌هایی که همگی به تایید سازمان‌های جهانی حامی محیط‌زیست رسیده‌اند و گزارشی درجهت ناکارآمدی و ایجاد خطر توسط اینها منتشر نشده است.
آسان‌ترین راه، بدترین راه ممکن
فرودگاه مهرآباد درجهت مقابله با این پدیده اقدام به استخدام شکارچی کرده است و برای فراری دادن پرندگان از باند فرودگاه، کشتن را بهترین و البته آسان‌ترین راه تشخیص داده‌اند. این نوع از مقابله با پرندگان فرودگاهی که به روش «Bird Strike» ضربه به پرندگان معروف است، آسان‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین روشی است که به وسیله آن می‌توان با پرندگان مقابله کرد. اما چنین روشی قاعدتا و منطقا به محیط‌زیست و پرندگان آسیب می‌زند و مورد اختلاف بین سازمان‌های حامی و حفاظت‌کننده از محیط‌زیست و مسئولان فرودگاهی خواهد بود، البته این یک نگاه آرمانگرایانه است، چراکه تا به اینجا و علیرغم انتشار تصاویر قلع‌و‌قمع پرندگان توسط شکارچی سازمان حفاظت از محیط‌زیست موضع مشخصی نگرفته است و صرف یک بازدید از فرودگاه تمامی ماجرا را تکذیب کرده است.
ارتباط با دنیا و تبادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مختلف با سایرین نباید فقط معطوف به تجهیز کالایی بدون توجه به روزآمدی‌ها و ابزار جدید درجهت استفاده صحیح با کمترین آسیب به محیط پیرامونی باشد. از این جهت انتظار می‌رود تا مسئولان فرودگاهی و متولیان امر درجهت بهبود شرایط مقابله با چنین پدیده‌ها و بحران‌هایی از ابزار و اختراعات جدید و مورد‌تایید مجامع بین‌المللی بهره ببرند تا علاوه‌بر تامین امنیت و سلامت مسافران و هواپیماها به سایر موجودات زنده آسیب جدی وارد نشود.
همچنین از نهادهای نظارتی و متولی نیز انتظار می‌رود با حساسیت بیشتر نسبت به این موضوع در جهت حفظ سلامت محیط‌زیست گام بردارند و موجبات بهره‌وری از تکنولوژی‌های برتر و کارآمد‌تر با درصد آسیب پایین‌تر را جایگزین سیستم‌های ناقص کنند.
کنترل و مدیریت حیات‌وحش
محمدسعید شرفی، مدیرکل دفتر نظارت هوانوردی هواپیمایی کشور در ارتباط با چرایی استخدام شکارچی در فرودگاه‌های کشور در جهت مقابله با حضور گونه‌های جانوری اعم از پرندگان و سایر حیوانات می‌گوید: «برخی فرودگاه‌ها، هم در ایران و هم در خارج از کشور به دلیل شرایط خاص محل احداث‌شان با موضوع حیات‌وحش به‌طور ویژه‌ای درگیرند.»
وی با اشاره به این موضوع که جذب گونه‌های جانوری در فرودگاه‌ها بسته به محل احداث‌شان در مناطق مختلف کشور و از شمال تا جنوب و شرق تا غرب متفاوت است، گفت: «هر فرودگاهی شرایط اقلیمی خاص خود را دارد بر همین اساس برنامه‌ای تحت‌عنوان «برنامه کنترل و مدیریت حیات‌وحش» به تمامی فرودگاه‌ها ابلاغ شد که براساس این برنامه اهدافی برای آنها در نظر گرفته شد.»
شرفی خاطرنشان کرد: «مسئولان هواپیمایی و فرودگاه‌ها به‌منظور ارضای دغدغه‌های حامیان محیط‌زیست و افرادی که همواره منتقد آسیب‌رساندن به محیط‌زیست و موجودات زنده بودند، مجموعه فرودگاهی آسیب رساندن به گونه‌های جانوری را به‌عنوان راهکار آخر در نظر گرفته است و بر همین اساس تا مادامی که شرایط آنقدر حساس نباشد که راهی جز حذف کامل و کشتن یک جانور نمانده باشد، از روش‌های آسیب زننده استفاده نمی‌شود.»
مدیرکل دفتر نظارت هوانوردی هواپیمایی کشور اظهار داشت: «اما گاهی شرایط آنقدر حساس می‌شود و گونه جانوری آنقدر زیاد شده است و زمان برای اقدامات ساده‌تر کوتاه است که باید بین کشتن یک حیوان یا پرنده و آسیب رسیدن به مسافران هواپیما یکی را انتخاب کنیم و خب طبیعتا راهی جز حفظ جان مسافران از این روش باقی نمی‌ماند.»
وی بیان داشت: «هدف دیگری که در برنامه کنترل و مدیریت حیات‌وحش مدنظر قرار دارد و بسته به محیط اقلیمی فرودگاه اتخاذ می‌شود، تغییر تدریجی و آرام‌آرام جذابیت‌های اقلیمی، گیاهی و فیزیکی فرودگاه است. به‌عنوان مثال گونه‌ای جذاب از گیاهان اطراف فرودگاه که موجب جذب حیوانات و پرندگان می‌شود، به وسیله گونه‌ای دیگر جایگزین می‌شود یا به‌عنوان مثال اگر محلی از محیط فرودگاه مناسب جهت پناهگاه و مامن حیوانات است، تخریب یا تغییر شکل می‌دهد و اگر محصورات و دیوار‌های اطراف فرودگاه نیز دچار ضعف و خلل هستند، ترمیم می‌شوند.»
شرفی با اشاره به کارایی‌های چندگانه برخی راهکارهای جدید جهت مقابله با این پدیده گفت: «علت اینکه نمی‌توانیم از برخی راهکارهای نوین و جدید در جهت رفع این مشکل استفاده کنیم این است که برخی ابزار و وسایل که در این راستا در دنیا استفاده می‌شود کاربردی مضاف بر کاربرد اصلی خود دارند، مثلا می‌توانند در زمینه‌های نظامی و... مورد استفاده قرار گیرند و خب از همین جهات متاسفانه کشور ما تحریم است و نمی‌توانیم آنها را به کشور وارد کنیم.»
مدیرکل دفتر نظارت هوانوردی هواپیمایی کشور در این رابطه که چرا باید برخی فرودگاه‌ها آخرین راه را به‌عنوان اولین گزینه انتخاب کنند و با وجود حیوانات و پرندگان توسط شکارچی و حذف کامل و کشتن آنها برخورد کنند، با بیان این نکته که برخی فرودگاه‌ها برنامه ابلاغی را جدی نگرفتند و کوتاهی کردند، اظهار داشت: «متاسفانه برخی فرودگاه‌ها در شناخت محیط فرودگاهی و حیات‌وحش خاص فرودگاه موردنظر اشتباهاتی داشته‌اند و از متدهایی استفاده کردند که کارایی لازم را نداشته است و حیوانات در برابر آنها مقاوم شده و از هوش‌شان استفاده می‌کنند و در دام نمی‌افتند. همچنین برخی دیگر از فرودگاه‌ها در اجرای این برنامه قصور کردند و آن را جدی نگرفتند و متاسفانه گونه‌های جانوری در محیط فرودگاهی‌شان به‌شدت افزایش یافت.»
وی با حاد و بحرانی خواندن شرایط فرودگاه مهرآباد، گفت: «مهرآباد به خاطر اینکه در مرکز شهر قرار دارد و محیط سرسبز و گیاهی انبوه دارد و آب و سایه فراهم است، مامن بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری است. مضاف بر اینها عدم کنترل صحیح و عدم توجه لازم در جهت دفع باقی مانده و اضافات غذای کارکنان و کترینگ‌های هواپیما در محیط فرودگاه جذابیت‌ها برای جانوران و پرندگان را دوچندان کرده و راهی جز استخدام شکارچی برای این فرودگاه نمانده است.»
شرفی در پایان با اشاره به موضوع اتحاد دستگاه‌های مختلف در جهت رفع این مشکل، آن را تنها راه‌حل دانست و گفت: «هواپیمایی کشور، فرودگاه‌ها و مسئولان شهری و استانی باید با مشارکت یکدیگر در راستای مقابله با این مشکل گام بردارند تا کار به جایی نرسد که از راه‌حل‌هایی استفاده شود که در آن جانوری کشته شود و به محیط‌زیست آسیبی برسد.»
