فواید نوازش، بوسیدن، لمس کردن و در آغوش گرفتن کودکان توسط والدین

معجزه نوازش و بوسیدن کودکان را محک بزنید

محبّت، ریشه اصلی شجره اخلاق و فضیلت انسانی است. فرزندی که از دوران اوّل کودکی از مهر و محبّت پدر و مادر بهره برده باشد، روحی شاد و روانی با نشاط دارد و در باطن خود، احساس محرومیت نمی کند.

امام صادق علیه السلام می فرماید: انّ الله عزّوجل لیرحم الرّجل (العبد) لشدّة حبّه لولده. مردی که نسبت به فرزند خود محبّت بسیار دارد، مشمول رحمت مخصوص خداوند است. ( مکارم الأخلاق، ص 113؛)

پزشکان بر این عقیده اند کودکانی که در سال اول زندگی خود از کمبود محبت رنج می برند در معرض خطر اختلالات مغزی و مهارت های اجتماعی قرار دارند.کودکان مادران مبتلا به مشکلات ذهنی بیشتر در معرض این خطر قرار دارند چرا که رابطه این گروه از مادران با فرزندانشان طبیعی نیست در حالی که نوزادان به تحریک و کنش های اجتماعی نیاز دارند تا توانایی های مغزی آن ها رشد کند. نیاز کودکان به مهر و محبت به اندازه کافی شناخته شده است، اما این شناخت که عشق و علاقه نه تنها در پختگی عاطفی نقش دارد بلکه ساختار مغز را نیز متاثر می‌کند، یافته جدیدی است .به هنگامیکه دانشمندان کودکان یتیمی را مورد مطالعه قرار دادند، در مغز آنها ”حفره سیاهی”‌ یافتند .

این همان بخش از مغز است که مسوولیت رشد و تحول در درک احساس و ساخت، عملکرد و هضم عواطف، تجربه زیبایی و لذت، لیاقت و هنر رفتار و برخورد عاقلانه با دیگران را برعهده دارد.اولین مرحله بیدار و فعال کردن حس لامسه در نوزادان، نوازش و در آغوش گرفتن است. با این عمل به نوزادمان این حس را منتقل می‌کنیم که دوستش داریم و جایش امن است، حسی که حتی خودمان با در آغوش گرفته شدن به آن می‌رسیم.اولین رابطه نوزاد با دنیای خارج از طریق لمس کردن می‌باشد و این حس را نوزاد از طریق پوست و سپس به وسیله دهان تجربه می‌کند.

قرن هاست که مادران از قدرت معجزه آسای نوازش کودکان به منظور قطع گریه آن ها آگاهی دارند. حالا دانشمندان نیز به قدرت این تماس پی برده اند و حتی از آن در درمان بیماری های گوناگون استفاده می کنند در دوران جنینی به دلیل وجود کیسه آبی که در آن قراردارد و به وسیله دیواره بطن مادر، جنین به این احساس آرامش و امنیت دست می‌یابد ولی با تولد، این رابطه فیزیکی از بین می‌رود و اینجاست که نوزاد، نیاز به نوازش پیدا می‌کند تا فقدان رابطه فیزیکی دوران جنینی را جبران کند و والدین با یک برنامه ریزی مناسب بتوانند این خلاء را پر کنند.

قرن هاست که مادران از قدرت معجزه آسای نوازش کودکان به منظور قطع گریه آن ها آگاهی دارند. حالا دانشمندان نیز به قدرت این تماس پی برده اند و حتی از آن در درمان بیماری های گوناگون استفاده می کنند. این لمس و نوازش می تواند از یک دست در دست گرفتن ساده و بغل کردن، تا ماساژهای اختصاصی و حرفه ای باشد. با لمس می توان تب، درد، اضطراب، افسردگی، رفتارهای تهاجمی را مهار کرد، عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشید و التیام را سرعت داد.

فشار خون و سرعت ضربان قلب را کم و جریان هوا را در ریه بیماران آسمی تنظیم نمود، روانشناسان بر این باورند که نوازش و لمس کردن پوست روند کاهش دمای بدن کودکان بیمار را سرعت می بخشد. بسیاری از کودکان به دلیل بروز برخی ناراحتیهای روحی و نیاز به لمس محبت والدین دچار بیماری و تب می شوند.همه پدرومادرها عاشق فرزندان‌شان هستند. آنها در محبت کردن و نوازش کودک‌شان کوتاهی نمی‌کنند و بیشتر به خاطر دل خودشان است که به بوسیدن و در آغوش گرفتن فرزندشان از نوزادی علاقه‌مندند.

همچنین بخوانید:

ابراز عشق و محبت همسران به همدیگر در حضور فرزندان

محبت به کودکان، حساب و کتاب دارد؟

تربیت کودک، آیا محبت زیاد والدین کودک را لوس می کند؟

اما این نوازش‌ها، بوسه‌ها و محبت‌ها چه تاثیری در رشد و پرورش کودک دارند؟

1. چند نوع نوازش داریم؟

نوازش انواع مختلفی دارد که سه دسته از عمده‌ترین آنها شامل: 1. نوازش‌های کلامی مانند ابراز محبت و تشویق و تحسین کودک 2. نوازش‌های لمسی مانند بوسیدن، در آغوش گرفتن و لمس کردن کودک 3. نوازش‌هایی از طریق زبان بدن مانند نگاه‌های محبت‌آمیز می‌شود.

2. هر کودک چه مقدار به نوازش پدر و مادر خود احتیاج دارد؟

نوازش و محبت از لحاظ عاطفی روح و روان هر انسانی را می‌تواند به شدت تحت تاثیر خودش قرار دهد. وقتی صحبت از کودکان به میان می‌آید این تاثیر بسیار برجسته‌تر می‌شود چون رشد عاطفی و هوش هیجانی کودک را می‌تواند ارتقا دهد. اما در این مورد نمی‌توان معیار عددی داد که هر کودک نیاز دارد روزانه x مرتبه بوسیده شود یا در آغوش گرفته شود.معیارهای مربوط به عواطف و رشد روانی افراد معیارهایی نسبی هستند که در افراد و شرایط مختلف متفاوت هستند و بیشتر مواقع افراط یا کمبود آنها قابل تشخیص است و شما به صورت غریزی می‌توانید آن را بسنجید.

3. نوازش روی سلامت جسمی کودکان چه تاثیری می‌گذارد؟

طبق تحقیقات صورت گرفته مشخص شده است تاثیر نوازش علاوه بر روح و روان بر روی جسم کودک نیز قابل ملاحظه است. اهمیت این مساله تا جایی است که مواردی وجود دارد از کسانی که در کودکی نوازش دریافت نکرده‌اند و در بزرگسالی دچار خشکی در ناحیه نخاع شده‌اند.

تحقیق دیگری نیز در مورد کودکان بی‌سرپرست انجام شده که در آن دو گروه از نوزادان مورد مطالعه قرار گرفته‌اند؛ نوزادانی که بغل گرفته می‌شدند و حرف‌های محبت‌آمیز می‌شنیدند از لحاظ تغذیه و رشد شرایطی به مراتب بهتر داشتند در مقایسه با گروه دیگری از نوزادان که موقع شیر خوردن پرستارانشان، شیشه شیر را به دست خود نوزاد می‌دادند و با آنها حرف نمی‌زدند. این دسته از کودکان آسیب پذیری بیشتری داشتند و حتی از نظر جسمی دچار مشکل می‌شدند. یعنی سیستم ایمنی آنها در مقابل بیماری‌ها ضعیف‌تر بود.

4. پدر و مادرها چگونه می‌توانند به وسیله نوازش در رشد هوش هیجانی کودک موثر باشند؟

بسیاری از افراد در ارتباط عاطفی ضعیف هستند نمی‌توانند ابراز احساسات کنند و عواطف خود را به زبان آورد. برای اینکه بچه‌ها از نظر رشد هیجانی و عاطفی بتوانند بهتر رشد کنند، توجه بیشتر والدین به آنها مورد نیاز است. خیلی از پدر و مادرها اسباب بازی را جلوی بچه‌شان می‌گذارند و فکر می‌کنند همین که کودک با اسباب‌بازی‌اش سرگرم باشد، برایش کافی است. اما اگر شما موقع بازی کودک همراهش باشید و وقتی که او با اسباب‌بازی چیزی می‌سازد یا حرکت خلاقانه‌ای انجام می‌دهد همان موقع او را با تشویق کلامی یا بوسه و بغل حمایت کنید، روی رشد هوش فرزند شما بسیار تاثیرگذار است.

5. کودکانی که هوش هیجانی بالاتری دارند، چه ویژگی‌هایی دارند؟

هوش هیجانی کمتر به صورت موروثی منتقل می‌شود و بیشتر اکتسابی است. یعنی بچه‌ها تحت تاثیر رفتار والدین، محیط اطراف، ارتباط با همسالان و... این مهارت‌ها را کسب می‌کنند. یکی از محیط‌هایی که می‌توان تفاوت کودکان را در میزان هوش هیجانی مشاهده کرد محیط مدرسه است که در آن بعضی از کودکان بسیار عاطفی و حمایت کننده هستند و نسبت به دوستانشان محبت ابراز می‌کنند و احساس همدلی با دیگر کودکان دارند و در تشخیص غم و ناراحتی دیگران نیز مهارت دارد. اما در مقابل برخی از کودکان دچار ضعف ابراز احساسات یا تشخیص حالات مختلف عاطفی دیگران هستند.

کارشناس پرستاری بخش قلب کودکان بیمارستان شهید رجایی می گوید:

زمانی که مادر کودک را پس از عمل جراحی قلب در آغوش می گیرد جریان خون طفل افزایش یافته و تنفس به حالت طبیعی بازمی گردد ضمن این که طول مدت بستری کودک نیز کاهش می یابد. وی افزود: بیشترین تاثیر در آغوش گرفتن کودک پس از جراحی، قبل و پس از استحمام است هم چنین پیشگیری از ابتلای کودک به عفونت از دیگر تاثیرات لمس کردن او پس از جراحی است زمانی که پوست بدن مادر و کودک با هم برخورد می کند باکتری های طبیعی پوست مادر به پوست کودک منتقل می شود و همین امر موجب مقاوم شدن باکتری های مفید در بدن کودک می شود که در نتیجه افزایش وزن گیری و کاهش طول بستری را برای کودک به همراه خواهد داشت.هر چه والدین فرزندان را بیشتر نوازش کنند حرکات تهاجمی در کودکان کمتر می شود. هر چه مهر و محبت این نوازش ها بیشتر باشد در خلقیات کودکان تأثیرگذارتر و مثبت تر است.

روانشناسان براین باورند که والدین می بایست هر شب پیش از خواب برای کودکانشان لالایی بخوانند و آنها را چند دقیقه در آغوش بگیرند تا نه تنها سلامت روحی کودکانشان را حفظ کنند بلکه تعداد دفعات بروز انواع بیماریها را در فرزندشان نیز کاهش دهند.

دانشمندان اعلام کردند که تحقیقات نشان می دهد:

کودکانی که با محبت و مهربانی لمس می شود، کمتر از آنان که تماس محبت آمیز با والدین شان ندارند گریه می کنند یا بیمار می شوند.همچنین بررسی های جدید نشان داده هر چه والدین فرزندان را بیشتر نوازش کنند حرکات تهاجمی در کودکان کمتر می شود. هر چه مهر و محبت این نوازش ها بیشتر باشد در خلقیات کودکان تأثیرگذارتر و مثبت تر است. همچنین دیده شده که نوازش باعث پایین آمدن سطح هورومون کورتیزول (هورمون استرس تولید شده در غده آدرنال) می شود.

وقتی دو نفر با هم دست می دهند، فشار متوسطی که دو دست به هم وارد می کنند، یکی از اعصاب دوازده گانه مغز را تحریک کرده و باعث کند شدن ضربان قلب و پایین آمدن هورمون های استرس از جمله کورتیزول می شود. نکته مهم دیگر این است که با ارتباط جسمی ناشی از نوازش و تماس با کودک، در والدین نیز احساس آرامش و اطمینان ایجاد می شود. ارتباط غیرکلامی که همواره در حین نوازش کودکتان برقرار می شود، جرقه ارتباطی تعاملی و دو طرفه را روشن می کند تا آنجا که این ارتباط می تواند در آینده نیز بین والد و کودک برقرار و ادامه داشته باشد.

هنگامی که کودکان عشق صادقانه دریافت کنند چنان حس عمیقی از امنیت در آنها ایجاد می شود که تقریباً همیشه کمتر نیازمند دیگری هستند. در نتیجه بزرگسالانی که از لحاظ عاطفی نیازمند هستند عمدتاً آنهایی هستند که هنگام رشد محبت کافی از پدر و مادر ندیده اند یا کسانی هستند که محبت والدینشان یا متغیر بوده یا خالصانه نبوده است.