ممکن است شبیه به یکی از فیلم‌های ترسناک آمریکایی به نظر برسد اما دو جراح در کشور چین در حال توسعه تکنیکی هستند تا اولین پیوند سر انسان در جهان را انجام دهند.
پزشک معروف ایتالیایی سرجیو کاناورو و جراح چینی با نام ژیائوپینگ رِن قصد دارند با انتقال جریان برق به بدنی که سرش توسط میله‌های فلزی به گردنش متصل شده عمل پیوند سر انسان را انجام دهند. آن‌ها می‌گویند این تکنیک می‌تواند به کسانی که معلولیت قطع نخایی دارند قدرت دوباره راه رفتن بدهد.
این دو جراح معروف چند ماه پیش به سبب اعلام انجام این عمل روی جسد انسان بسیار مورد خشم و نکوهش جامعه پزشکی جهانی قرار گرفتند.
آن‌ها می‌گوید در طول یک عمل 18 ساعته، جراحان چینی نشان دادند که متصل کردن موفقیت آمیز دوباره نخاع، اعصاب و رگ‌های خونی یک سر بریده انجام پذیر است.
پیوند سر انسان امکان پذیر است یا دیوانه‌وار؟
پروفسور کاناورو و پروفسور رن در کنار یکدیگر.
بسیاری از دانشمندان در جوامع علمی این آزمایش را بدون اعتبار علمی و ارزش‌های پزشکی خوانده‌اند و از لحاظ اخلاقی نیز این عمل را زیر سوال برده‌اند.
یکی از دانشمندان حوزه علوم اعصاب از دانشگاه آکسفورد، پیوند سر انسان زنده را اینگونه توصیف کرده: «چیزی کمتر از یک جنایت نیست».
در یک مصاحبه، پروفسور رِن 56 ساله اصرار می‌ورزد که اگرچه پروژه آن‌ها جنجال برانگیز شده اما برای نجات جان انسان‌هایی که مغزشان زنده است ولی بدنشان مرده لازم است.
این افراد شامل کسانی می‌شود که از بیماری‌های دژنراتیو عصبی-عضلانی، نقص اعضای و ارگان‌های بدن و سرطان‌های بدخیم رنج می‌برند. به گفته رن تمرکز فعلی پروژه روی افرادی است که معلولیت و یا آسیب دیدگی‌های نخاعی از تصادفات و یا دیگر دلایل دارند.
پروفسور رن می‌گوید: «این بیماران در حال حاضر درمان خاصی ندارند و آمار مرگ و میرشان بسیار بسیار بالا است. بنابراین من سعی می‌کنم این تکنیک را به نفع این بیماران برگردانم. این عمده استراتژی من برای آینده است».
در این مورد بیشتر بخوانید:
پروفسور رن در ایالات متحده تحصیلات خود را پشت سر گذاشته و همکارش پروفسور کاناورو نیز که مدیریت گروه Turin Advanced Neuromodulation را به عهده دارد چندین دهه است که پیرامون پیوند سر انسان صحبت می‌کند.
هر دوی این دانشمندان اما تاکنون شواهد علمی بسیار اندکی راجع به فعالیت‌هایشان به نمایش گذاشته‌اند ولی ادعا می‌کنند که چندین عمل موفق آزمایشگاهی روی موش، رَت (موش صحرایی) و سگ انجام داده‌اند و همه آن‌ها زنده از عمل بیرون آمده‌اند و برخی از قابلیت‌های حرکتی‌شان را هم بازیافتند.
پروفسور کاناورو ایتالیایی را گاهی اوقات «دانشمند دیوانه» نیز خطاب می‌کنند.
پروفسور کاناورو پس از انجام عمل روی جسد انسان اعلام کرد که پیوند سر انسان زنده قریب الوقوع و شدنی است. این عمل در شرایطی انجام می‌شود که سر بریده یک انسان باید در شرایط سرمای شدید و در حالی که دو پمپ اکسیژن و خون وارد آن شده‌اند زنده نگه داشته شود.
جراحان از نوعی چسب به نام پلی اتیلن گلیکول استفاده می‌کنند تا سر بریده داوطلب را به نخاع بدن اهدا کننده پیوند دهند. این فرد زنده می‌ماند اما تا یک ماه در کما خواهد بود تا سر و بدن اتصالات شبکه‌ای خود را برقرار سازند.
دانشمندان در مورد کاناورو چه می‌گویند؟
پروفسور رن
دکتر مارک هاردی از متخصصین و پیشتازان جراحی‌های پیوند اعضا می‌گوید در حالی که کار پروفسور رن روی حیوانات بسیار تحسین می‌شود ولی تکنیک او روی انسان قابل برگرداندن نیست.
او در گفتگو با CNBC گفته که پلی اتیلن گلیکول برای انسان سمی است گرچه راه‌های دیگری برای پیوست دادن احتمالی سر به نخاع وجود دارد. از نگاه دکتر هاردی، انجام این عمل شاید تا 10 الی 12 سال دیگر قابل انجام باشد.
پس از اعلام کاناورو مبنی بر آزمایش روی بدن انسان غیر زنده، انتقادها از وی بالا گرفت. دکتر جیمز فیلدز از محققین مرکز پیوند بیمارستان دانشگاه منچستر جنوبی و عضو سرویس بهداشت ملی انگلستان می‌گوید: «تا زمانی که کاناورو یا رن شواهد واقعی ارائه ندهند که می‌توانند پیوند سر یا بهتر است بگویم پیوند کل بدن را روی یک حیوان بزرگ انجام دهند و اعمال کافی حیاتی برای زندگی داشته باشد، کل این پروژه از لحاظ اخلاقی غلط است.»
اما اگر هدف مقابله با فناپذیری باشد چطور؟ در هر صورت، برای آنکه یک انسان زنده بماند باید یک شخص بمیرد تا بدن او به سر شخص دیگر پیوند زده بشود. اگر هدف کاناورو مقابله با قوانین طبیعت است، پس بدن اهدا کننده باید از کجا بیاید؟ آیا کاناورو موضوعاتی نظیر پس زدن ارگان‌ها را در نظر گرفته است؟
دکتر جان اشنوپ، پروفسور دانشگاه آکسفورد می‌گوید بعید می‌دانم کمیته اخلاق در یک انستیتو تحقیقاتی یا بالینی طی سال‌های پیش رو به پیوند سر انسان چراغ سبز نشان دهد و در شرایط فعلی اقدام به چنین عملی دست کمی از یک جنایت ندارد.
او می‌گوید: «به عنوان یک دانشمند علوم اعصاب واقعا می‌خواهم که عموم مردم مطمئن شوند که نه من و نه همکارانم فکر نمی‌کنیم که بریدن سر انسان زنده برای یک آزمایش با احتمال پیروزی اندک قابل پذیرفتن است.»
پروفسور رن اما چنین اعتقادی ندارد و با اطمینان بیشتری در مورد فعالیت خود می‌گوید. سال گذشته وقتی روی یک سگ این عمل انجام شد، این حیوان زنده ماند و دو هفته بعد از عمل شروع به راه رفتن و دو ماه بعد شروع به دویدن کرد. یک سال بعد نتایج از نگان پروفسور رن مطلوب بود ولی طرز راه رفتن و حرکت بدن این سگ همراه با ایراداتی است.
دانشمندان در چین چه برنامه‌ای دارند
سر پیوند خورده یک موش صحرایی به بدن بی جان یک موش دیگر.
پس از تست کامل روی حیواناتی نظیر موش و سگ و البته جسد انسان و پیوند سر یک جسد به بدن یک فرد مرده دیگر، کاناورو و رن معتقدند که آماده هستند تا به زودی عمل پیوند سر انسان را روی سوژه‌های زنده انجام دهند.
در این حالت، باید سر یک انسان زنده از بدنش بریده و جدا شود. درست حدس زدید. سر این فرد باید بریده شود آن هم وقتی که هنوز زنده است (ولی احتمالا در حالت بیهوشی). پس از اینکه سر وی از تنش جدا شد، بدن این فرد دیگر کاربردی ندارد و می‌توان از آن به مقاصد دیگر نظیر اهدای اعضای سالم استفاده کرد ولی برای پیوند به یک سر دیگر کاربردی ندارد.
سر یک شخص دیگر که جان خود را از دست داده نیز بریده می‌شود و از آنجایی که این شخص قادر به بازگشت به حیات نیست، سر او کاربری ندارد و به دور انداخته می‌شود (احتمالا) ولی بدن او با بخش‌های مهمی از نخاعش در اتاق عمل به کمک سر تازه بریده شده فرد زنده می‌آید.
سر بریده شده فرد زنده که در شرایط سرمای بسیار شدید و تزریق اکسیژن و خون مصنوعی هنوز زنده مانده و از بین نرفته است با ماده‌ای به نام پلی اتیلن گلیکول به بدن فرد مرده پیوند داده می‌شود و رگ‌ها و دیگر راه‌های ارتباطی بدن‌ها به یکدیگر وصل می‌شود.
بعد از چند ماه ماندن در کما و بهبود فیزیکی، فرد می‌تواند به هوش بیاید و آن موقع می‌توان فهمید که قابلیت‌های حرکتی‌اش تا چه حد کار می‌کند و پیوند سر موفق بوده یا نه.
همه این‌ها در حالی است که فرد در طول این پروسه پیچیده زنده بماند.
