بسیاری از ما افرادی را می‌شناسیم که به‌خاطر مهارت‌های فنی و حرفه‌ای‌شان به موقعیت و جایگاه شغلی خاصی رسیده‌اند، اما در ارتباط با دیگران از جمله همکاران‌شان مشکل دارند زیرا در مهارت‌های اجتماعی چندان قوی نیستند. ممکن است که این امر به دلیل رفتار خشک آنها هنگام درخواست از دیگران، گوش ندادن به دیگران یا ناتوانی آنها در کنار آمدن با روش‌های کاریِ مختلف باشد. آیا شما نیز چنین همکاری دارید؟ یا شاید خودتان تا حدودی با این مشکل دست‌به‌گریبانید؟!
افرادی با مهارت‌های اجتماعی ضعیف معمولا دچار ناسازگاری و تناقض‌هایی می‌شوند که تنها با کمی رفتار خوب، امکان اجتناب از آنها وجود دارد! این مشکل باعث خستگی و اضطراب همه‌ی افراد درگیر می‌شود و بهترین برنامه‌های کاری را به سوی شکست سوق می‌دهد.
بسیاری باور دارند که با آموزش و کسب تجربه می‌توان مهارت‌های حرفه‌ای و فنی را توسعه داد، اما وقتی سخن از مهارت‌های اجتماعی می‌شود باور رایج این است که «انسان همین است که هست!» و هیچ شانسی برای ایجاد تغییر وجود ندارد (یا شانس ناچیزی وجود دارد). خوشبختانه این باور به هیچ‌وجه درست نیست و برای تقویت مهارت‌های اجتماعی راه‌های گوناگونی از جمله تمرین همدلی با دیگران وجود دارد.
همدلی یعنی چه؟
همدلی یعنی درک احساسات دیگران، توانایی «خود را جای دیگران گذاشتن» و به عبارتی درک افکار و موقعیت آنها. برای همدل بودن باید فراتر از خودتان و دل‌مشغولی‌هایتان را درنظر بگیرید. اگر فراتر از دنیای خودتان را ببینید، چیزهای ارزشمند زیادی کشف می‌کنید.
کسانی که به خودخواهی و کوچک‌بینی معروفند، اغلب مفهوم مهم‌تری را فراموش می‌کنند؛ اینکه آنها هم یکی از میلیاردها انسان کره‌ی زمین هستند! بنابراین فراموش نکنید که دنیا پر از آدم‌هایی مثل شماست و نمی‌توانید از تأثیر آنها بر زندگی‌تان اجتناب کنید. پس با پذیرفتن این حقیقت، با دیگران ارتباط برقرار کنید و برای درک آنها تلاش نمایید.
همدلی مؤثر
برای همدلی مؤثر موارد زیر را درنظر بگیرید:
1. از دیدگاه‌تان دست بکشید و سعی کنید تا از زاویه‌ی دید طرف مقابل به ماجرا بنگرید
با این کار متوجه می‌شوید که طرف مقابل‌تان نیت بدی ندارد و از روی نامهربانی و لجبازی رفتار نمی‌کند، بلکه بر اساس میزان دانش خود و موقعیتی که در آن قرار دارد واکنش نشان می‌دهد.
2. نقطه‌نظر طرف مقابل را تأیید کنید
پس از اینکه متوجه دلایل موجود در پسِ باورها و واکنش‌های طرف مقابل شدید، آن را تأیید کنید. فراموش نکنید که تأیید کردن همیشه به معنی موافق بودن نیست! می‌توان پذیرفت که دیگران باورها و نظرات متفاوتی دارند و برای باورهایشان نیز دلایل خوبی دارند.
3. دیدگاه خودتان را ارزیابی کنید
آیا بیشتر به پیش‌بردن حرف، برنده شدن و اثبات خودتان فکر می‌کنید؟ یا یافتن راهِ‌حل، برقراری ارتباط و پذیرش دیگران را در اولویت قرار می‌دهید؟ بدون ذهن و نگرشی پذیرا برای همدلی، با دیگران دچار مشکل خواهید شد.
4. خوب گوش بدهید
به حرف طرف مقابل تمام و کمال گوش بدهید، به گفته‌ها و آهنگ صدایش توجه کنید، حرکات بدن او را در هنگام صحبت درنظر بگیرید، با تکیه بر غرایزتان سعی کنید تا بفهمید که آیا پیام مهمی را انتقال می‌دهد یا نه، و سرانجام کشف کنید که او چه احساسی دارد.
5. از طرف مقابل درباره‌ی تصمیمات و واکنشش بپرسید
اگر مطمئن نیستید، از طرف مقابل بخواهید تا موقعیتش را برایتان توضیح دهید. این روش ساده‌ترین و سرراست‌ترین راه برای فهمیدن دیگران است؛ اما استفاده از این روش برای همدلی با دیگران چندان رایج نیست.
به هرحال هیچ اشکالی ندارد که مستقیما از طرف مقابل بپرسید که چه می‌خواهد؛ احتمالا برای حدس درست‌تان هم کسی به شما جایزه می‌دهد!
رئیسی را درنظر بگیرید که به کارکنانش بن خرید لوازم آشپزی پاداش می‌دهد، درحالی که هیچ یک از آنها علاقه‌ای به آشپزی ندارند. این رئیس نه بر اساس باور کارکنانش، بلکه بر اساس باوری که خود از هدیه‌ی مناسب دارد تصمیم می‌گیرد.
هنگام تعامل با دیگران این نکته‌ها را به کار بگیرید. چرا که اینگونه توجه‌تان را نسبت به احساسات، افکار و آنچه تجربه کرده‌اند افزایش می‌دهید و دلسوزتر و صمیمی‌تر به نظر خواهید رسید. قابلیت دیدن مسائل از زوایه‌های مختلف و توانایی استفاده از آن در هر موقعیتی یک موهبت است.
در ادامه چند توصیه برای ایجاد همدلی بیشتر در مکالمه به شما ارائه می‌کنیم:
- با ذهن و جسم‌تان به اتفاقات توجه کنید.
- با دقت گوش کنید و نکته‌های مهم را یادداشت نمایید.
- با آهنگی تحریک‌کننده به پیام اصلی پاسخ دهید.
- انعطاف‌پذیر باشید و هم‌زمان با تغییر دیدگاه و افکار طرف مقابل، شما هم دیدگاه‌تان را تغییر دهید.
- به نشانه‌هایی که شما را در مسیر درست نگه می‌دارند (توجه به موضوع یا نکته‌ی درست)، توجه کنید.
