روزیاتو بارها و بارها در مورد یکی از بیماری های خاموش قرن یعنی «دیابت» مطالبی را برای تان به اشتراک گذاشته و از آن به یک سونامی یاد کرده است. متاسفانه حدود 9 میلیون نفر در کشور ما به این بیماری ابتلا دارند. دیابت نه تنها در ایران، بلکه در کل جهان، رو به افزایش است که نگرانی هایی را نیز به دنبال دارد.
چندی پیش آخرین پژوهش های مرتبط با رژیم های غذایی مفید برای این بیماری را به اطلاع تان رساندیم و بهترین مکمل های دارویی و غذایی مرتبط را نیز برشمردیم. اخیرا نیز مفیدترین میان وعده هایی که مبتلایان به این بیماری می توانند از آنها استفاده کنند را به انتشار رساندیم.
اکنون زمان آن فرا رسیده که با انواع دیابت که به «نوع اول» و «نوع دوم» تقسیم می شوند پرداخته و تفاوت میان آنها را روشن سازیم. برای آنکه بتوانیم سرعت همه گیر شدن دیابت در کشورمان را کاهش دهیم شاید بهتر باشد ابتدا آگاهی خود را افزایش داده و سپس بهترین راهکارهای پیشگیری از آن را در پیش بگیریم.
مبتلایان به دیابت های نوع اول و نوع دوم با مشکلاتی مرتبط با انسولین دست و پنجه نرم می کنند، اما چالش های آنها تفاوت هایی با هم دارند.
در «نوع اول» دیابت، به طور کلی افراد با کاهش انسولین مواجه هستند اما در «نوع دوم» این بیماری، مبتلایان قادر به استفاده موثر از انسولین موجود در بدن شان نیستند که می تواند به دلایلی چون عدم ترشح کافی انسولین یا مقاومت سلول های بدن شان در جذب انسولین باشد.
دکتر «سارا رتینگر»، از متخصصان غدد مرکز سلامت «سنت جانِ» در سانتا مانیکای کالیفرنیا، می گوید: “نوع اول دیابت، به شدت به شرایط ژنتیکی وابسته است اما بدان معنا نیست که تمام دوقلوها یکسان به دیابت مبتلا می شوند. تصور می شود که عوامل محیطی نیز می تواند در ساخت انسولین توسط غده پانکراس موثر باشد.” وی در مورد دیابت نوع دوم می گوید:
“اما نوع دوم دیابت وابستگی های بیشتری به عوامل ژنتیکی دارد و ترکیبی از ژنتیک و محیط می تواند پیچیدگی هایی را در آن به وجود آورد. در افرادی که اعضای درجه یک خانواده شان به دیابت نوع دوم ابتلا دارند، 5 تا 10 درصد ریسک ابتلا به این بیماری در آنها در مقایسه با افراد همسن و هم وزنی که تاریخچه خانوادگی مشابهی ندارند، افزایش پیدا می کند.”
بر اساس گزارشات سه سال پیش انجمن «ملی دیابت آمریکا» 29٫1 میلیون آمریکایی به دیابت مبتلا هستند. در این میان، یک نفر از چهار نفر آنها، از این شرایط ناآگاه اند. شیوع این بیماری در میان سیاهپوستان غیر هیسپانی، هیسپانی ها و بومیان بزرگسال آلاسکا یا سیاهپوستان آمریکایی در مقایسه با بزرگسالان سفیدپوست هیسپانی دو برابر بیشتر است. در میان افراد 65 سال به بالا نیز از هر چهار نفر، یک نفر به دیابت مبتلاست.
هر دو نوع بیماری دیابت در سراسر جهان در حال افزایش است. 95 درصد از موارد درمان شده، بزرگسالان مبتلا به نوع دوم دیابت هستند. نوع دوم دیابت در میان کودکان بسیار نادر است اما در میان بزرگسالان در حال افزایش است.
مردان نیز در مقایسه با زنان، در معرض ابتلای بیشتر به هر دو نوع دیابت قرار دارند.
پروفسور «مارینا باسینا»، از مشاوران دانشگاه استفورد، می گوید: “هر دو جنس زن و مرد، در دوران کودکی در معرض نوع اول دیابت قرار می گیرند اما در دوران بزرگسالانی، این احتمال در مردان با افزایش بیشتری همراه است.”
وی احتمال بیشتر ابتلای مردان به نوع دوم این بیماری را به دلایلی چون سبک زندگی، اضافه وزن و پراکندگی چربی در بدن خصوصا در ناحیه شکم می داند.
هر دو نوع دیابت ممکن است در هر سنی به وجود آیند. با آنکه نمی توان از دیابت نوع اول پیشگیری به عمل آورد اما با رژیم غذایی و سبک زندگی به راحتی می توان از برخی از موارد نوع دوم آن جلوگیری به عمل آورد. علاوه بر این شواهد جدیدی نشان داده اند که نوع دوم پس از درمان ممکن است دوباره بازگردد.
پروفسور «جنیفر هایثه» استادیار دانشگاه کلمبیا می گوید: “از آنجایی که مبتلایان به نوع اول دیابت، انسولین تولید نمی کنند، این امر می تواند آنها را از جذب گلوکز ناتوان گرداند و گلوکز همان منبعی است که برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. داروهای خوراکی فراوانی برای درمان نوع دوم دیابت وجود دارند با این حال اگر بیماری پیشرفت کرده باشد، بیمار ناگزیر به استفاده از انسولین خواهد بود. نوع دوم دیابت با ورزش و رژیم غذایی قابل کنترل است.”
پروفسور باسینا، درمان نوع اول دیابت را چالش برانگیز می داند و توضیح می دهد: “افراد مبتلا به این نوع از دیابت با کمبود انسولین مواجه هستند و در تمام طول عمر نیاز به انسولین درمانی دارند. این افراد یا ناگزیر به تزریق روزانه انسولین هستند یا اینکه با قرار دادن «پمپ انسولین» در زیر پوست شان در تمام مدت شبانه روز اندکی انسولین را دریافت می کنند. افراد مبتلا در تمام طول شبانه روز با ورزش و رژیم غذایی باید میزان انسولین بدن را در حالت تعادل نگه دارند.”
وی می افزاید: “اگرچه پیشرفت هایی در این زمنیه انجام پذیرفته شده و وسایل و تجهیزات فراوانی به بازار آمده اما بار اصلی آن همواره بر دوش بیمار است. پژوهش های فراوانی برای یافتن راهکارهای درمان این بیماری در حال انجام هستند.”
اگرچه هر دو نوع این بیماری مخاطراتی همچون آسیب به کلیه، چشم ها، قلب و مغز را برای مبتلایان به آن دارد، بدان معنا نیست که تشخیص لزوما با پیچیدگی هایی همراه باشد.
دکتر ریتنگر می گوید: “عدم کنترل قند خون و با گذشت زمان طولانی می تواند آسیب هایی را به دنبال داشته باشد که حتی در میان افرادی که سبک زندگی آنها در بالاترین کیفیت نیز قرار دارد دیده می شود. هر اندازه که مراجعه فرد به پزشک به موقع و بیشتر باشد می تواند راهنمایی مفیدتری در ارتباط با قند خون دریافت کند. بهتر است این کار پیش از آنکه قند خون از کنترل فرد خارج شود انجام پذیرد.”
وی می افزاید: “زمانی که بیماران دائم به ما مراجعه می کنند، می توانیم نشانه های اولیه ابتلا به این بیماری را تشخیص دهیم و کنترل بهتری بر آن داشته باشیم.” وی خوشبینانه معتقد است: “مراجعه کنندگان ما باید قادر باشند که روند زندگی سلامت، شاد و طولانی داشته باشند.”
