ترس از پرواز یا فوبیای پرواز از جمله ترس‌های بسیار معمول در جامعه است. در بامیلوبلاگ ده قانون طلایی برای درمان ترس از پرواز را با شما درمیان گذاشته‌ایم.
فوبیا یعنی ترس بیمارگونه و غیرواقعی. یکی از انواع فوبیا، آروفوبیا یا ترس از پرواز است. افراد مبتلا به این نوع فوبیا حتی با تصور پرواز به وحشت می‌افتند و در حالت اضطرابی قرار می‌گیرند. علایم ترس گسترده است و در صورت ادامه می‌تواند عواقب ناگواری داشته باشد. خیلی‌ها به خاطر ابتلا به فوبیای پرواز دور سفر هوایی را خط می‌کشند و خودشان را از این امکان محروم می‌کنند. آروفوبیا (فوبیای پرواز) ممکن است با آکروفوبیا (ترس از بلندی) و کلاستروفوبیا (هراس از گرفتار شدن در محیط‌های بسته) همراه باشد. پس باید هر 3 نوع فوبیا را بررسی کنیم و راهی برای درمان بیابیم. این نوشتار ترجمۀ مقالۀ تازه منتشرشده‌ای از نشریۀ ایندیپندنت به قلم زوگالووی است و راهکارهایی برای درمان ترس از پرواز ارائه کرده است. فکر می‌کنید هراس از پرواز چه دلایلی دارد؟ علایم این فوبیا چیست؟ چرا بعضی افراد با سفرهای هوایی مشکل دارند و چگونه می‌توان بر فوبیای پرواز غلبه کرد؟ این مقاله به همۀ این‌ها و راه‌های درمان ترس از پرواز پاسخ داده است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یک چهارم آدم‌ها از پرواز می‌ترسند. اگر شما هم مثل من از آن دسته آدم‌هایی هستید که هراس از پرواز دارند، باید بدانید که زیاد پرداختن به این هراس خطرناک است و می‌تواند شما را به وضعیت عصبی پنیک (نوعی بیماری روانی از طیف اختلالات اضطرابی که در پاسخ سیستم عصبی به موقعیت‌های خطرآفرین ایجاد می‌شود) برساند.
نمی‌دانید چه حالی داشتم. واقعاً وضعیت بغرنجی بود. قبل از پرواز با وسواس زیاد وضعیت هوا را چک می‌کردم. در طول سفر هم با کوچک‌ترین صدا یا دست‌اندازی به دستۀ صندلی می‌چسبیدم و اعصاب بغل‌دستیِ بیچاره را به هم می‌ریختم. غریزه‌ام مدام به من نهیب می‌زد که هواپیما به درد آدم‌ها نمی‌خورد و الان نباید این‌جا باشم. اصلاً مشاهدۀ این که دیگران آرام و بی‌خیال بدون نگرانی خاصی روی صندلی هواپیما نشسته بودند، اعصابم را به هم می‌ریخت و حس خطر و ناامنی‌ام را بیشتر می‌کرد. با وجود این خیلی دلم می‌خواست بر این فوبیای دشوار غلبه کنم. به همین خاطر هم بعد از سال‌ها کتمان مسأله و سرپوش‌گذاشتن بر آن، بلأخره در جلسۀ آموزشی “پرواز آرام” که از سوی شرکت هواپیمایی بریتیش برگزار شد، شرکت کردم. خیلی شگفت‌زده بودم و برایم جالب بود که می‌دیدم سر و کلۀ این همه آدم برای شرکت در کنفرانس یک روزۀ فرودگاه هیتروی لندن پیدا شده است. حدود 100 شرکت کننده با بر و رویی مضطرب و آشفته در سالن انتظار کنفرانس جمع شده بودند. به نظر می‌رسید که همه ترسی مشابه ترس من در دل داشتند؛ ترس عذاب‌آوری که نمی‌شد از خیرش گذشت. همان‌جا با یکی از مهندسان ایرباس مواجه شدم. به وضوح پریشان و مضطرب بود. ظاهراً همین مشکل آروفوبیا را داشت و در هر پرواز با اضطراب زیادی مواجه می‌شد. در همین جلسه افسر پلیسی را دیدم که به خاطر این مسأله بیش از 10 سال نتوانسته بود پرواز کند و به نظر می‌رسید فوبیای حادی دارد.
درمجموع جلسۀ پرباری بود. کاپیتان استیو ال رایت و تیم همراهش یک روز کامل را به این جلسه اختصاص دادند و همۀ اطلاعات لازم از نحوۀ عملکرد هواپیما تا راهکارهای پرواز آرام و بدون ترس را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دادند. جلسۀ آموزشی‌مان با پرواز کوتاهی به بورنموت، یکی از شهرهای ساحلی جنوب انگلستان به پایان رسید. سفر پایانی این مزیت را داشت که می‌توانستیم راهکارها و دانسته‌های جدید را با هم تجربه کنیم.
همه به نحو حیرت‌آوری سراپا گوش بودند و با اشتیاق بسیار یک روز کامل را به این موضوع اختصاص دادند. در پایان هم همه با هم پرواز کردیم و تئوریِ پرواز آرام به واقعیت تبدیل شد. آن روز گذشت و پس از آن چشم‌انداز دیگری داشتم. نگاه جدیدی به پرواز پیدا کرده بودم. برایم جالب بود که می‌دیدم قوت قلب و اطمینان تازه‌ای یافته‌ام. فکرش را بکنید. فقط یک هفته بعد بدون هیچ ترسی به اسپانیا پرواز کردم. سفر آرامی داشتم و کنترل اوضاع در دستم بود. چه شده بود و چه طور به این اطمینان رسیده بودم؟در این مقاله با 10 راهکار برای غلبه بر فوبیای پرواز آشنا می‌شویم. این 10 راهکار از این قرارند:
1- اطلاعاتی دربارۀ نحوۀ عملکرد هواپیما به دست آورید
یکی از اصلی‌ترین دلایل ترس مردم از پرواز این است که اطلاعات کمی دربارۀ هواپیما دارند و نمی‌دانند که قواعد کلی پرواز چیست و این وسیله چگونه در آسمان قرار می‌گیرد. خب دقیقاً به همان نحوکه زیردریایی، زیرآب و اتومبیل در جاده حرکت می‌کند. هواپیما هم به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند در آسمان حرکت کند. کاپیتان ال‌رایت در این مورد توضیح می‌دهد: پریدن و بالارفتن به کمک بال صورت می‌گیرد. این رخداد، خیلی طبیعی و بخشی از قوانین فیزیک است. باید بدانید که هواپیمایی که در ارتفاع 10 کیلومتری سطح زمین پرواز می‌کند می‌تواند تا 160 کیلومتر را بپیماید، حتی اگر همۀ موتورهایش از کار افتاده باشد.
2- به خلبان اعتماد کنید
بله، درک این مسأله که هر فرد چطور ممکن است از پرواز لذت ببرد یا به آرامش برسد، دشوار است، خصوصاً اگر آن فرد فوبیای پرواز داشته باشد. اما باید بدانید که خلبان‌ها شیفتۀ کارشان هستند و واقعاً با اشتیاق کار می‌کنند. آن‌ها برای خلبان شدن مسیر درازی را پیموده‌اند، فرایندهای سختِ انتخابی و چند سال آموزش فشردۀ عملی را طی کرده‌اند و بر کارشان تسلط دارند. کاپیتان ال‌رایت در این مورد می‌گوید: “خلبانی یکی از دقیق‌ترین و قاعده‌مندترین حرفه‌هایی است که در دنیا وجود دارد. عملکرد خلبان‌ها هر 6 ماه یک بار بررسی می‌شود و مهارت‌هایشان به طور مداوم در دوره‌های آموزشی به‌روزرسانی می‌شود.”
3- ماهیت تلاطم‌ها را بشناسید
این نکته خیلی مهم است. در طول سفر معمولاً با تلاطم‌هایی مواجهید که لزوماً خطرآفرین نیستند. کاپیتان ال‌رایت در این باره توضیح می‌دهد: “تلاطم‌هایی که در سفر هوایی تجربه می‌کنید، ماهیتی طبیعی دارند و کاملاً بی‌خطرند. هواپیما‌ها اساساً به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی در مواجهه با سخت‌ترین تلاطم‌ها هم مقاوم هستند. اگر کمربندتان را ببندید می‌توانید مطمئن باشید که دیگر هیچ خطری تهدیدتان نمی‌کند.”
4- افکار منفی را مدیریت و کنترل کنید
اگر فوبیای پرواز داشته باشید، با فکر کردن دربارۀ پرواز خیلی راحت ممکن است فاجعه‌ای در ذهنتان خلق شود. مثلاً به این فکر می‌کنید که چه می‌شود اگر بال هواپیما جدا شود یا موتورش از کار بیفتد؟ اما شما می‌توانید بر این تصورات غلبه کنید. کافی است مثبت فکر کنید و از قدرت درونی‌تان نیرو بگیرید. افکار منفی را کنار بزنید و پایانی خوش را تصور کنید. به این فکر کنید که سفر به پایان رسیده و در کمال امنیت و آرامش از هواپیما خارج می‌شوید. ذهنیت مثبت به شما کمک می‌کند که بر اضطرابتان غلبه کنید و در طول پرواز آرام باشید.
5-بر تنفستان تمرکز کنید
اگر بتوانید بر تنفستان تمرکز کنید، حملۀ پانیک غیرممکن می‌شود. قبل از تیک‌آف، احتمالاً اضطرابتان زیاد می‌شود. کاری که دقیقاً باید بکنید این است: 4 ثانیه دم و 4 ثانیه بازدم. 4 ثانیه هوا را به درون بکشید و چهار ثانیه بیرون بدهید. این کار را با انقباض و انبساط عضلات جناغ سینه انجام دهید. این حرکات بر فشارهای عصبی غلبه می‌کنند و با بالا و پایین کردن ستون فقرات شما را به آرامش می‌رسانند. احتمالاً کمی عجیب به نظر می‌رسد اما واقعاً مؤثر است. کافی است قبلاً چند بار تکنیک‌های تنفسی را تمرین کنید و در چنین شرایطی به کار بگیرید. می‌توانید از افراد متخصص نیز دربارۀ تمرینات تنفسی کمک بگیرید.
6- از تکنیک‌های پرت کردن حواس استفاده کنید
راهکار مهم دیگر این است که ذهنتان را از موضوع هراس‌آور منحرف کنید. مثلاً کشی لاستیکی دور مچتان ببندید و هر وقت ترس به سراغتان آمد آن را بکشید تا به ارتعاش درآید و با صدایی که تولید می‌کند شما را به واقعیت برگرداند و نقش بازدارنده را ایفا کند یا ناحیۀ میانیِ انگشت شصت و انگشت اشاره را به هم فشار دهید. فشار این ناحیه اضطراب را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند تا به آرامش برسید. از مهمان‌داران هواپیما هم می‌توانید برای رفع استرس کمک بگیرید. آن‌ها برای این کار آموزش دیده‌اند و به سؤالاتتان پاسخ می‌دهند.
7- از کادر پرواز کمک بگیرید
مهمان‌داران و کادر پرواز در کنارتان هستند تا به شما آرامش بدهند و امنیتتان را تأمین کنند. به محض سوار شدن به هواپیما آن‌ها را از وضعیت اضطرابی و فوبیایی که دارید مطلع کنید و اصلاً نگران نباشید. اتفاق ناخوشایندی رخ نمی‌دهد. ضمناً به خاطر داشته باشید که هر صدا یا ضربه‌ای علامت وقوع حادثه و نگران‌کننده نیست، مگر آنکه اعلام شود اتفاق خاصی افتاده است.
8- نحوۀ مواجهه با آروفوبیا و کلاستروفوبیا را بیاموزید
همه تا حدی مستعد ابتلا به کلاستروفوبیا هستند و احتمال دارد که از قرار گرفتن در محیط‌های بسته ناراحت شوند. ولی نحوۀ مواجهه با این وضعیت مهم است. شما قادرید فوبیا را کنار بزنید و در پرواز آرام باشید. با استفاده از تکنیک‌های تنفس و حواس‌پرتی بر آشفتگی‌های عصبی غلبه کنید. همیشه برنامۀ مشخصی برای طی کردن ساعات پرواز داشته باشید. بیکار نباشید. خودتان را مشغول کنید و اجازه ندهید فکرتان سراغ اضطراب، آشفتگی و تصویرسازی برود.
9- با اهداف کوچک و قابل تحقق شروع کنید
فکر جالبی نیست که غلبه بر فوبیای پرواز را با رزرو بلیت سفر به استرالیا شروع کنید. باید غلبه بر فوبیا را با پروازهای کوتاه تجربه کنید. پیش از آنکه به فرودگاه برسید سفر را در ذهنتان تداعی کنید. سعی کنید جور دیگری به سفر بیندیشید. فراز و فرودی آرام و ایمن را تصور کنید. فایق آمدن بر هراس و فوبیا آسان نیست اما با تمرین و ممارست حاصل می‌شود. شک نکنید که با این راهکارها به تدریج بر ترستان غلبه خواهید کرد.
10- در دورۀ آموزشی “پرواز آرام” ثبت نام کنید
بدون خجالت، بدون دودلی و اتلاف وقت از متخصصان و روانشناسان پرواز کمک بگیرید. شرکت در دورۀ آموزشی، تجارب و اطلاعات ارزشمندی در اختیارتان قرار می‌دهد و به تدریج متوجه می‌شوید که ترستان از کجا آب می‌خورد و این فوبیا چگونه ایجاد شده است. صحبت با متخصصان، مراجعه به کسانی که شیفتۀ پروازند و در این کار تبحر دارند و گفتگو با افرادی که ترس‌ها و احساسات مشابه را از سر گذرانده‌اند، قطعاً مؤثر است و به شما قوت قلب می‌دهد.
در این مقاله 10 راهکار تخصصی برای مقابله با فوبیای پرواز را شرح دادیم و تجربۀ حضور در یکی از دوره‌های آموزشیِ پرواز آرام را با شما درمیان گذاشتیم.شما در این باره چه فکر می‌کنید؟ آیا در وضعیت‌های مشابه قرار داشته‌اید و هراس از پرواز را تجربه کرده‌اید؟ آیا در این باره از متخصصان و مشاوران پرواز کمک گرفته‌اید؟ آیا به مراکز آموزشی مراجعه کرده‌اید یا اینکه خودتان موفق به غلبه بر فوبیا شده‌اید؟