از دیگر سو در شرایطی که وزیر امور خارجه ایران گفت که هیچگاه به مذاکره «نه» نگفته‌ایم و الان هم با طرف‌های مختلفی که مایلند برجام را حفظ کنند از جمله فرانسوی‌ها در حال گفت‌وگو هستیم، حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلیس و از دیپلمات‌های ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5، به کشورهای اروپایی هشدار داد که اگر گام‌های پیش رو در راستای کاهش تعهد به برجام به اتمام برسد ممکن است طبق خواسته بسیاری در داخل کشور، به سراغ خروج از معاهده NPT برویم.
بازرسان آژانس امروز در فردو
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اعلام اینکه بازرسان آژانس امروز(یکشنبه) نمونه غنی شده در فردو را دیده و راستی آزمایی می‌کنند، گفت: «تا به حال هیچ وقت به بازرسی‌های آژانس دست نزدیم و از آن استقبال کردیم، مشروط به اینکه بازرسی برای بازرسی باشد.» به گزارش خبرگزاری فارس، معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز شنبه در نشستی خبری در محل تاسیسات غنی‌سازی شهید مسعود علیمحمدی (فردو) به تشریح آخرین اقدامات انجام شده در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی پرداخت و گفت: «گازدهی به ماشین‌ها انجام و محصول ماشین‌ها نمونه‌گیری شد و از آژانس درخواست شد مراحل را ببینند و قرار است بازرسان آژانس امروز (یکشنبه) اینجا بیایند و نمونه را ببینند و نهایتا راستی آزمایی شده و در گزارش آژانس مطرح خواهد شد.» حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران روز سه‌شنبه 14 آبان ماه و در پایان فرصت 60 روزه سوم ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام برای اجرای تعهداتشان، به سازمان انرژی اتمی دستور داد که از روز 15 آبان ماه گام چهارم را در فردو با گازدهی به سانتریفیوژها در این تاسیسات آغاز کند.
نسبت به قبل از برجام فاصله زیادی نداریم
همچنین سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه به تدریج ظرفیت غنی‌سازی در فردو طی روزهای آینده افزایش می‌یابد، افزود: «با گازدهی سانتریفیوژها در فردو ظرفیت 8 هزار و 600 سویی به 9 هزار و 500 سو می‌رسد و نسبت به قبل از برجام فاصله زیادی نداریم.»کمالوندی با بیان اینکه ایران بنا نداشت تعهداتش را انجام ندهد، تاکید کرد: «توازن تعهدات و وظایف به هم خورد و در نهایت آمریکا از برجام خارج شد و ما گفتیم ما از تعهدات خود کم می‌کنیم تا توازن برقرار شود. امیدواریم به گام‌های دیگر نیاز نباشد و طرف مقابل به خودش بیاید و کارهایی که باید انجام دهند، صورت گیرد.»وی درباره بازرسی که از ورود آن به نطنز ممانعت به عمل آمد، نیز توضیح داد: «سیستم کنترلی نشان می‌داد که این بازرس یا آغشته به مواد است یا موادی همراه آن است بارها کنترل شد و گزارشی به آژانس دادیم و غریب‌آبادی نماینده ایران به شورای حکام ارائه کرد و به جز آمریکا و رژیم صهیونیستی و بعضی کشورهای منطقه، همه متقاعد شدند و گفتیم اسناد و فیلم‌ها را نشان می‌دهیم که حرفمان براساس منطق است.»وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه با گازدهی ماشین‌ها در فردو چقدر به ظرفیت غنی‌سازی در کشور افزوده شده است، گفت: «ظرفیت ما تا حدود 9 هزار و 500 سو افزایش یافته است و 87 تا 90 درصد به غنی‌سازی قبل از برجام نزدیک شده‌ایم.» معاون سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سوالی درباره رسیدن به ظرفیت یک میلیون سو گفت: «در گام سوم فرصتی برای ما ایجاد شد که به کار ماشین‌های جدید سرعت بدهیم و از این فرصت استفاده خوبی شده است و اینکه تا چه حد به سمت یک میلیون سو می‌رویم بستگی به جواب دادن ماشین‌ها در آینده دارد.»
گام آخر نیست
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد این گام آخر فنی باشد، گفت: «گام آخر نیست و گام‌های دیگر هم می‌تواند باشد و چهار گام برداشتیم و طرف مقابل باید به خودش بیاید. حتما گام‌های دیگری هست. در حوزه‌های فنی باز مواردی داریم و فقط گام‌ها مربوط به مسائل فنی نیست و می‌تواند موضوعات دیگر باشد.»
تورقوزآباد مربوط به بخش خصوصی
در ادامه کمالوندی درباره اینکه آیا در قضیه تورقوزآباد این احتمال وجود دارد که عوامل رژیم صهیونیستی اقدام به آلوده کردن محیط کرده باشند، گفت: « دشمن سعی می‌کند از هر چیز کوچکی بهره‌برداری کند. موضوع تورقوزآباد می‌تواند در چهار، پنج کشور نیز همین الان هم مطرح باشد، ولی اینقدر به آن توجه نمی‌شود. مساله مهمی نیست و مساله کوچکی است که قابل حل است و تلقی ما این است حل خواهد شد. فضاسازی‌های رسانه‌ای نباید ملاک باشد و باید اطلاعات فنی ملاک ارزیابی قرار بگیرند.» او افزود: «تورقوزآباد یک جای معمولی است و سایت ما نیست، مربوط به بخش خصوصی است و می‌تواند هر اتفاقی بیفتد. در سایت‌های ما کنترل خوبی انجام می‌شود.»
وی در پاسخ به سوالی درباره تاثیر گام‌های برداشته شده بر همکاری‌های هسته‌ای بین‌المللی با ایران گفت: «اروپایی‌ها به این دلیل که در تعهداتشان بدهکار هستند در جایگاهی نیستند که بگویند این همکاری‌ها را لغو می‌کنیم و تا جایی که می‌دانم از سرعت آنها کاسته نشده است.» کمالوندی با اشاره به اینکه کار با کندی پیش می‌رود دلیل آن را ترس اروپا و شرکت‌های اروپایی از کار با ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا دانست و گفت لذا آنها به دنبال اجازه از کاخ سفید هستند. وی تاکید کرد: «اروپایی‌ها در جایگاهی نیستند که موضوع را به شورای امنیت ببرند و باید تعهداتشان را انجام دهند.»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران با بیان اینکه اصل بر منافع کشور است نه اینکه برجام حفظ شود، گفت: «اگر منافع کشور ایجاب کند که برجام را کنار بگذاریم، این کار صورت می‌گیرد. سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه به تنهایی یا با هم در این زمینه تصمیم نمی‌گیرند، بلکه تصمیم کل کشور است.»
در بازرسی‌ها محدودیت ایجاد نکردیم
کمالوندی درباره بازرسی‌های آژانس نیز توضیح داد: «ما تا به حال هیچ وقت به بازرسی‌های آژانس دست نزدیم و از بازرسی‌ها استقبال کردیم، مشروط به اینکه بازرسی برای بازرسی باشد. اگر بازرسی برای این باشد که خدای نخواسته بخواهد خرابکاری باشد و اطلاعاتی دست یابد و... ما هوشیار هستیم و حواسمان جمع است و آژانس هم شاید تعجب کرده که ایران چطور کنترل‌هایی دارد که به این دقت مراقبت می‌کند که نمی‌گذارد آلودگی و مشکلی برای صنعت هسته‌ای ایجاد شود.»کمالوندی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گفته می‌شود ایران سطح غنی‌سازی‌اش را روی 5 درصد نگه‌داشته در حالی که خط قرمز اروپا غنی‌سازی 20 درصد است، گفت: «غنی‌سازی 5 درصد به سازمان دستور داده شده و این ظرفیت در سازمان است که غنی‌سازی 5، 20 یا 60 درصد را انجام دهیم، اما اینکه با این میزان اورانیوم چقدر بمب می‌توان تولید کرد اینها حرف‌ها، تصورات و توهمات رژیم صهیونیستی و آمریکاست و باید گفت که کافر همه را به کیش خود پندارد.»
همیشه در برای مذاکره باز است
از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران جمعه شب هنگام ورود به آنتالیای ترکیه به منظور شرکت در بیست و چهارمین نشست شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو در جمع خبرنگاران با ارائه توضیحاتی در مورد اقدام ایران در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی گفت: «ما گام چهارم را برداشتیم؛ با توجه به اینکه گفته بودیم اگر اقدامات طرف مقابل در مورد برجام به نتیجه نرسد، گام‌های بعدی را برمی‌داریم و این اقدام در همین چارچوب انجام شده است.»ظریف تاکید کرد: «ما همیشه در را برای مذاکره و رسیدن به توافق باز گذاشته‌ایم.»ظریف با بیان اینکه هیچ گاه به مذاکره، نه نگفته‌ایم، افزود: «اکنون نیز با طرف‌های مختلف که مایل هستند برجام حفظ شود در حال گفت‌وگو هستیم. فرانسوی‌ها کماکان گفت‌وگوهایشان را ادامه می‌دهند و همچنین سایر کشورهایی که علاقه‌مند به این موضوع هستند.»
اولویت ایران تحریم‌های بانکی و نفتی است
همزمان سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در کنفرانس عدم اشاعه، خلع سلاح و انرژی هسته‌ای به مسکو سفر کرده است روز شنبه در هتل لوته به خبرنگار ایرنا اعلام کرد: «ایران آمادگی دارد به اجرای کامل برجام برگردد؛ اگر تحریم‌هایی که در این مدت وضع شده برداشته شوند و اکنون اولویت تحریم‌های بانکی و نفتی است.»وی ادامه داد: «برداشته شدن تحریم‌های بانکی و نفتی از اولویت‌های ماست و اگر برداشته شوند امکان بازگشت ایران به اجرای کامل برجام و گفت‌وگو درخصوص نحوه اجرای کامل و بهینه برجام و بهره‌مندی کامل ایران از این توافق فراهم می‌شود.»
احتمال خروج ایران از NPT
از سوی دیگر حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلیس به کشورهای اروپایی هشدار داد، اگر گام‌های پیش رو در راستای کاهش تعهد به برجام به اتمام برسد ممکن است طبق خواسته بسیاری در داخل کشور، به سراغ خروج از معاهده NPT برویم. وی با اشاره به وجود فشار داخلی برای خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) گفت سال آینده که این معاهده تحت بازبینی قرار گیرد، در خطر «لغو کامل» قرار خواهد گرفت. بعیدی‌نژاد در این خصوص گفت: «در برخی حلقه‌ها و بین بعضی شخصیت‌ها در ایران این نظریه وجود دارد که در حال حاضر از عضویت در NPT هیچ سودی نمی‌بریم. البته این سیاست دولت نیست. رئیس‌جمهور روحانی و دولت ایران سعی می‌کنند مردم، همه مردم و شخصیت‌های مهم کشور را متقاعد کنند که خروج از NPT به نفع ایران نخواهد بود.» به گزارش خبرگزاری فارس، بعیدی‌نژاد روز جمعه گفت، ادامه غنی‌سازی اورانیوم با روند فعلی یک گام جدید است که در دو ماه ادامه خواهد یافت، مگر اینکه کشورهای اروپایی تلاش بیشتری برای جلوگیری از انحلال برجام انجام دهند.به نوشته روزنامه «ایندیپندنت»، بعیدی‌نژاد هشدار داد که برخی مقامات تاثیرگذار در داخل ایران، خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی را به‌عنوان پاسخی به عدم برآورده شدن انتظارات از سوی طرف‌های اروپایی برجام، پیشنهاد کرده‌اند.سفیر ایران در لندن گفت: «با وجود خروج آمریکا از برجام و وضع کردن مجازات‌های تحریمی، تهران به تعهدات خود در برجام پایبند بوده و اکنون گام‌هایی برای «هوشیار شدن» دیگر امضاکنندگان آن برمی‌دارد.»
بعیدی‌نژاد ادامه داد: «نمی‌توانیم به متعهد ماندن یک‌طرفه ادامه دهیم و به همین دلیل این تصمیمات را گرفتیم. اگر طرف دیگر [برجام] این هشدار را جدی نگیرند، شاید از طریق استفاده از اینستکس همه ما در شرایط سختی قرار بگیریم. اما امیدواریم با این گام‌ها بتوانیم پیامی محکم، حقیقی و جدی برای اجرایی شدن توافق هسته‌ای صادر کنیم.» اینستکس یک کانال مالی است که توسط انگلیس، آلمان و فرانسه برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و حفظ تجارت با ایران ایجاد شده است. این دیپلمات ایرانی گفت: «به شرکای خود به اندازه کافی زمان دادیم و بعد این سیاست را اتخاذ کردیم. ظرف دو ماه آینده قطعا گام پنجم را پس از تحلیل اوضاع برمی‌داریم. این گام همانند گام‌های قبلی بسیار حساب‌شده و دقیق خواهد بود. پس توپ در زمین آنها است. امیدواریم مشکل حل شود».
تمایلی به گفت‌وگو با آمریکا نداریم
وی در ادامه افزود تا زمانی که دولت ترامپ به سیاست‌های فعلی خود ادامه می‌دهد، ایران هیچ نفعی در گفت‌وگو با آمریکا نمی‌بیند. او شرح داد: «هیچ تمایلی به گفت‌وگو با آمریکا وجود ندارد. آنها سیاستی تخاصمی علیه ایران دارند و صداقتی در آنچه می‌گویند وجود ندارد. آنها به‌دنبال فروپاشی اقتصاد و جامعه ایران هستند».
ایران به‌زودی پرونده برجام را می‌بندد
همچنین جواد کریمی‌قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خانه‌ملت در توضیح گام چهارم کاهش تعهدات برجام گفت: گام چهارم باید آخرین گام کاهش تعهدات برجام ایران باشد؛ زیرا به جز دو موضوعی که تکلیف آن مشخص نشده مابقی تعهدات ایران لغو شده است. در هر حال ایران به زودی پرونده برجام را می‌بندد.
ادعاهای هوک و پمپئو
همزمان با برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای توسط ایران، برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در واکنش به از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات فردو مدعی شد: «کشورهای جهان باید مسوولیت این تنش هسته‌ای را برعهده ایران بگذارند به خصوص اینکه این اتفاق زمانی رخ داد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد ایران باید شفافیت کاملی در رابطه با برنامه‌های هسته‌ای خود ارائه کند.»به گزارش «ایسنا»، برایان هوک در گفت‌وگو با روزنامه الشرق‌الاوسط مدعی شد: «تمام دنیا سال گذشته فهمید که ایران آرشیو هسته‌ای بزرگی در قلب تهران دارد، اسرائیل در یک عملیات اطلاعاتی به اندازه نیم تن مدارک و اسناد و ویدئو در رابطه با مواد هسته‌ای مخفی ایران پیدا کرد.»هوک در ادامه ادعاهایش افزود که همه کشورهای دنیا باید نسبت به این مساله نگران باشند زیرا ایران بزرگ‌ترین حامی تروریسم است و بازی «موش و گربه» را با آژانس اتمی بازی می‌کند.همچنین مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا همزمان با شروع گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران، در پیامی توییتری گفت که آمریکا از بابت آنچه ادعا می‌کرد که آژانس انرژی اتمی مواد هسته‌ای بالقوه اعلام نشده‌ای را در ایران پیدا کرده و حکومت [ایران] یک بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بازداشت کرد نگران است و این اقدام[ایران]، اقدامی از سر تهدید بوده است. ایران باید کاملا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. به گزارش «ایسنا» وی آنچه آن را تداوم اقدامات اخاذی هسته‌ای می‌خواند باعث انزوای بیشتر دانست.
هشدار مسکو نسبت به فروپاشی برجام
از سوی دیگر سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه در سخنانی به نقش آمریکا در تنش‌های ایجاد شده بر سر برجام اشاره کرد و از طرف‌های باقیمانده در این توافق خواست خویشتن‌داری به خرج داده و استحکام آن را امتحان نکنند. وی افزود: «چون ممکن است فروبپاشد و ما در وضعیتی قرار بگیریم که خطر درگیری‌های علنی و مشکلات دیگر در منطقه ناپایدار خلیج فارس بیش از این تشدید شود.» به گزارش خبرگزاری فارس ریابکوف که در چهارمین کنفرانس منع اشاعه در مسکو صحبت می‌کرد با اشاره به چهارمین گام ایران برای کاستن از تعهدات خود ذیل برجام گفت: «ما انگیزه‌های جمهوری اسلامی ایران را برای برداشتن گام‌هایی در هر 60 روز در جهت کاستن از تعهدات داوطلبانه‌اش در برجام درک می‌کنیم.»