بیماری تنگی کانال نخاع زمانی برای فرد اتفاق می افتد که قسمت طناب نخاعی که در کمر و گردن وجود دارد بیش از اندازه کشیده و یا فشرده شود که بیشترین تاثیرش هم بر روی کمر و گردن می باشد، همانگونه که گفتیم این عارضه بیشتر با افزایش سن در ارتباط می باشد، که با تشخیص پزشک برای درمان تنگی کانال نخاعی دارو و یا جراحی را تجویز می کند.
در مطالب گذشته شما را با مطالبی مربوطه مانند پیوند مغز و استخوان، تراکم استخوان، آشنا کردیم حال در ادامه شما را با علائم، علل و روش های درمان تنگی کانال نخاعی آشنا می سازیم.
کانال نخاعی درواقع یک فاصله بسیار باریک در ستون فقرات می باشد که گاهی این فاصله می تواند به اعصابی که از آنجا می شوند فشار وارد کند، که معمولا علت آن فرسایش و یا پارگی می باشد، که در برخی افراد می تواند این بیماری هیچگونه علائمی را نشان ندهد اما در برخی دیگر می تواند همراه با درد کمر یا نشانه هایی مانند ضعف ماهیچه، درد، خارش، پا درد، بی حس شدن عضلات… باشد، اما زمانی که این تنگی کانال نخاعی در گردن باشد باعث بی حسی و ضعیف شدن دست ها می شود.
علائم، علت، و درمان تنگی کانال نخاعی
قبل از بررسی علل و علائم این بیماری ابتدا باید شما را با این بیماری آشنا کنیم تا اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشید، ما در کل 2 نوع اصلی تنگی کانال نخاعی داریم که شامل تنگی مهره های کمری و تنگی مهره های کمری و گردنی می شود. که علت تنگی مهره های گردنی و کمری به دلیل باریک شدن کانال نخاعی در قسمت گردن اتفاق می افتد اما تنگی مهره های کمری که به دلیل فشرده شدن اعصاب نخاعی قسمت پایینی کمر را درگیر می کند که این فشرده شدن باعث به وجود آمدن درد سیاتیک، و ایجاد حس مور مور شدن و یا ضعف می شود که از پایینی ترین قسمت کمر شروع می شود و به باسن و پاها انتقال می یابد.
نشانه های تنگی کانال نخاعی
زمانی که این بیماری برای فردی به وجود بیاید نشانه هایی به تدریج شروع می شود که در طول زمان مدام بدتر می شود، تمامی علائم و نشانه های این بیماری به تنگی که اعصاب نخاعی را تحت تاثیر قرار می دهد بستگی دارد که این نشانه ها شامل:
نشانه های تنگی کانال نخاعی در گردن: احساس ضعف در یک دست، احساس گزش در قسمت بازو ها و کتف، ناتوانی در راه رفتن و ایجاد حفظ تعادل، و در موارد حاد تر می توان با نشانه هایی مانند اختلالات مثانه و یا روده همراه باشد.
نشانه های تنگی کانال نخاعی کمری: بی حس شدن و احساس گزش در ساق و کف پا، احساس ضعف فراوان در پاها، درد شدید در پاها آن هم برای یک مدت طولانی، کمر درد های متداوم، لنگیدن در راه رفتن.
از آنجایی که این مشکل یک بیماری حساس می باشد در صورتی که هر یک از نشانه های بالا را در خود مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید.
دلایل تنگی کانال نخاعی:
همانگونه که بیشتر گفتیم از مهم ترین دلایل تنگی کانال نخاعی بالا رفتن سن می باشد و بیشتر افراد بالا 50 سال را درگیر خود می کند، ستون فقرات اسکلتی می باشد که از قسمت گردن تا انتهای کمر ما را پوشش داده که در واقع وجود آنها به دلیل آن است که از نخاع و اعصاب محافظت کند، که در بیشتر مواقع این تنگی زمانی اتفاق می افتد که یک آسیب باعث محدود شدن فضای خالی در ستون فقرات می شود. اما برخی دیگر از علائم آن شامل:
رشد بیش از حد استخوان: زمانی که بر روی استخوان های ستون فقرات پارگی آرتروز و یا یک آسیب پوششی رخ می دهد باعث می شود که استخوان آن ناحیه افزایش پیدا کند به همین دلیل با این رشد از فضای خالی ستون فقرات کاسته می شود، همچنین نوع دیگری از بیماری استخوانی وجود دارد که نام آن بیماری پاکت می باشد که باعث به وجود آمدن اختلالات استخوانی در قسمت ستون فقرات شود.
ابتلا به فتق دیسک: با بالا رفتن سن مایع نرمی که بین ستون فقرات وجود دارد که کارشان جذب کننده شوک می باشد به مرور از بین می رود و خشک می شود، از این رو زمانی که فشار زیادی بر مهره ها وارد شود باعث ترک خوردندیسک می شود که این موجب می شود تا مایع محافظتی در اثر فشار زیاد خارج شود.
داشتن رباط های ضخیم: تمامی رباط ها و طناب ها که به ستون فقرات کمک می کنند به مرور زمان بسیار سفت و ضخامت دار می شوند از این رو زمانی که به این حجم از ضخامت می رسند می توانند به کانال های نخاعی صدمه بزنند.
داشتن تومور: برخی تومور ها وجود دارند که می توانند در داخل نخاع ایجاد شوند که باعث می شوند تمام قسمت های طناب نخاعی و فاصله خالی بین نخاع و ستون فقرات را احاطه کند و باعث تنگی کانال نخاعی می شود.
صدمات نخاعی: هر نوع حادثه و آسیبی که منجر به شکستگی مهره ها و یا جابجایی آنها شود باعث می شود از فضای خالی کانال نخاعی کاسته شود.
راه های تشخیص تنگی کانال نخاعی
معمولا پزشک برای تشخیص این مشکل در شما پیش از هر چی ابتدا از شما می خواهد که علائم و نشانه های خود را بیان کنید و در مواقعی به معاینه فیزیکی می پردازد، از این رو ممکن است با تصویر برداری جویای نشانه و علت های آن شود، این روش های تصویر برداری شامل:
اشعه ایکس: استفاده از این روش تصویر برداری می تواند تمامی ضایعات استخوانی را به پزشک نشان دهد.
ام آر آی: در این روش برای تصویر برداری از ستون فقرات شما از یک سری امواج مغناطیسی بسیار قدرتمند استفاده می کنند که در این روش هر گونه تومور، مشکلات مربوط به رباط و دیسک، و عصب های تحت فشار را به خوبی نشان می دهد.
سی تی اسکن: در برخی شرایط پزشک برای شما این روش را توصیه می کند، در این روش ابتدا باید تزریق ماده کنتراست انجام شود تا رنگ اعصاب و ستون فقرات کاملا مشخص شود تا تمام مشکلات آن را نمایان کند.
روش های درمان تنگی کانال نخاع
برای درمان تنگی کانال نخاعی پزشک ابتدا به نشانه و علائم این بیماری در شما توجه می کند تا بتواند شدت آن را بسنجد، اگر نشانه در شما بسیار کم و قابل دیدن نباشد باید برای مدتی تحت نظر پزشک قرار بگیرید. که در طول این مدت پزشک توصیه هایی برای خود مراقبتی از خود تعیین می کند، در صورتی که نشانه های این بیماری به مرور زمان بدتر شد و روش های خود مراقبتی کمکی به فرد نکرد در این زمان است که پزشک برای او دارو و اگر دارو برای درمان پاسخگو نبود از روش جراحی باید صورت گیرد.
روش های دارو درمانی:
- تجویز مسکن ها: به دلیل دردی که این بیماری برای فرد به وجود می آورد پزشک برای کاهش این درد و ناراحتی فقط برای دوره کوتاهی به تجویز دارو های ضد دردی مانند استامینوفن، ناپروکسن و یا ایپوپروفن می پردازد.
- تجویز دارو های ضد افسردگی: از جمله دارو های دیگری که می تواند به کاهش درد مزمن کمک کند دارو های ضد افسردگی می باشد.
- تجویز دارو های ضد تشنج: زمانی که عصب آسیب ببیند پزشک در صورت نیاز به تجویز دارو های ضد تشنج می پردازد که این دارو ها شامل پره گابالین و گاباپنتین می باشد.
- تجویز اپیوئیدها: یکی دیگر از دارو های که می توان از آن برای کاهش درد در دوره کوتاه استفاده کرد داروهایی هستند که حاوی کدئین می باشند.
استفاده از روش فیزیوتراپی:
استفاده از روش فیزیوتراپی یکی دیگر از روش های کاهش درد می باشد اما در برخی مواقع می تواند باعث ضعف عضلانی و همچنین درد بیشتر شود در واقع برای درمان تنگی کانال نخاعی فیزوتراپیست باید یک سری تمریناتی به شما آموزش دهد که شامل: بالا بردن قدرت و استقامت، بالا بردن قدرت انعطاف پذیری، کمک به حفظ تعادل هر چه بیشتر و تزریق استروئیدها.
معمولا عصب ها در ناحیه هایی که تحت فشار هستند بسیار تحریک پذیر و ملتهب می شوند، از این رو زمانی که شما به تزریق استروئید ها می پردازید می تواند از شدن التهاب و تورم عصب بکاهد، البته باید گفت که این تزریق را نمی تواند به صورت مدام استفاده کرد چرا که می تواند بافت ها و استخوان را ضعیف کند و تزریق آن ها فقط باید چند بار در سال باشد.
روش های از بین بردن فشار کانال نخاعی
روش هایی برای درمان تنگی وجود دارد تا بتواند از شدن فشار آن بر روی اعصاب کاهش دهد که در این روش با استفاده از یکسری از ابزار که شبیه به سوزن هستند قصد دارد تا از ضخامت لیگمان های پشت ستون فقرات بکاهند تا فضای کانال نخاعی بیشتر شود، این نوع روش فقط برای کسانی استفاده می شود که دارای تنگی ستون فقرات کمری و لیگمان های ضخیم هستند.
درمان تهاجمی تنگی کانال نخاعی توسط جراحی
استفاده از روش جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی زمانی صورت می گیرد که هیچ یک از روش های غیر جراحی تاثیری بر روند بهبود این بیماری نداشته است، که معمولا هدف کلی جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی کاهش میزان فشار طناب های نخاعی و ریشه های عصبی توسط بیشتر کردن فضای درون مجاری نخاع می باشد.
معمولا جراحی برای کاهش فشار سودمند ترین راه برای درمان علائمی است که در اثر تنگ شدن کانال نخاعی به وجود آمده است، از مهمترین روش هایی جراحی که در جهت درمان تنگی کانال نخاعی استفاده می شود شامل:
1. لامینکتومی: در این روش جراحی که به آن جراحی فشار هم می گویند معمولا قسمتی از ستون فقرات که آسیب دیده است را حذف می کنند از این رو ممکن است مهره نیاز به اتصال به مهره جایگزین داشته باشد از این رو از مهره های فلزی جایگزین برای کنترل حفظ قدرت ستون فقرات استفاده می کنند.
2. درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی لامینوتومی: در این روش جراحی فقط قسمتی از لامینا را از بین می برند طوری که یک سوراخ در ستون فقرا ایجاد می کنند و تاحدی آن را بزرگ می کنند تا فشار فقط در یک نقطه کاهش یابد.
3. درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی لامینوپلاستی: این روش جراحی تنها برای مهره های گردنی امکان پذیر است که در آن فضای درونی کانال نخاعی را توسط ایجاد یک لولا بر روی قسمت لامینا انجام می دهند.
4. درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی میکرودیسککتومی و دیسککتومی: در روش درمانی میکرودیسککتومی که نیازی به بیهوشی ندارد آن قسمت از دیسک که بر مهره های عصبی ایجاد فشار می کند کاملا خارج می شود اما در روش جراحی دیسککتومی که با بیهوشی کامل انجام می شود اقدام به در آوردن کل دیسک می کنند.
5. درمان تنگی کانال نخاعی با اسپاینال فیوژن: در این روش جراحی تمام مهره هاییی که در گیر این مشکل شده اند را توسط پیچ محکم و کرده تا هیچ گونه فشاری بر روی عصب ها نباشد، این جراحی زمانی انجام می شود بیشتر از 2 دیسک مشکل دار شده باشد و همچنین بیمار دارای آرتروز شدید باشد طوری که دیسک ها در اثر تخریب ثبات مهره ها را به هم زده باشد، استفاده از این روش جراحی دامنه حرکتی کمر را کاهش می دهد.
6. استفاده از دیسک مصنوعی: در این روش تهاجمی زمانی که دیسک به طور کلی بیرون زده باشد آن را کامل خارج می کنند و به جای آن از دیسک مصنوعی استفاده می کنند، در این روش بیمار کاملا بی هوش می شود. این روش جراحی برای کسانی مناسب می باشد که فقط 1 عدد از دیسک آنها دچار مشکل شده اند.
روش های پیشگیری از تنگی کانال نخاعی
1. روش های غیر تهاجمی دیگری هم هستند می تواند به درمان تنگی کانال نخاعی کمک کنند از جمله این روش ها استفاده از تخت کشش می باشد که می تواند با بیشتر کردن فضای بین مهره ها از فشار زیاد به اعصاب جلوگیری کند. همچنین سما می توانید از کمپرس های سرد و گرم آب برای کاهش علائم این بیماری استفاده کنید.
2. در مواردی برای حفاظت از ستون فقرات باید از بریس یا ارتوز استفاده شود، این وسیله همانند یک کمربند محافظتی می باشد که تا مهره ها را از حرکت هاتی ناگهانی باز دارد تا موجب درد نشود، این کمر بند دقیقا از قسمت آسیب دیده به خوبی محافظت می کند، البته استفاده از این وسیله برای طولانی مدت مناسب نمی باشد زیرا به دلیل عدم حرکت عضلات کمر ضعیف می شوند.
3. یکی از دیگر روش هایی که شما می توانید از ان برای پیشگیری و بهبود وضعیت خود استفاده کنید استفاده از ورزش برای تقویت عضلات کمری می باشد که حتما باید تحت نظر پزشک انجام شود.
4. بالا بردن دامنه حرکتی هم یک روش عالی برای درمان تنگی کانال نخاعی و پیشگیری از ابتلا به تنگی کانال نخاعی می باشد به طور کلی باید گفت که هر چقدر دامنه حرکتی شما بیشتر باشد ستون فقرات و مهره های شما در معرض کمترین آسیب قرار می گیرند از این رو شما باید با تحت نظر قرار گرفتن پزشک میزان استقامت فاصل خود را بالا ببرید.
