الهام کریمی : کارشناس ارشد تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : در این مقاله کوشش کرده‌ام که مختصری درباره بیماری آلزایمر و نقش تغذیه در جلوگیری و پیشگیری و حتی جلوگیری از روند پیشرفت آن بنویسم. ابتدا به شرح بیماری آلزایمر و چگونگی بروز آن می‌پردازم.
آلزایمر که مرتبط با دیمنشیا یا همان زوال عقل می‌باشد یک بیماری مغزی است که در آن «بتا آمیلوئیدها» و پروتئین‌های T.a.u در مغز رسوب می‌کنند. با توجه به این که «بتا آمیلوئیدها» بین نرون‌ها که شامل دندریت‌ها و آکسون‌ها می‌باشند، رسوب می‌کند و باعث اختلال در پیام‌رسانی بین نرون‌های عصبی مغز می‌شوند، پروتئین‌های T.a.u بین آکسون‌ها رسوب می‌کنند و در ایجاد سیناپس و پیام عصبی اختلال به وجود می‌آورند که این پلاک‌ها و گره‌ها در لوب پیشانی که مخصوص حافظه است پدید آمده و باعث اختلال در پیام‌رسانی می‌شود، لذا بر اساس مطالعات این بنده حقیر، باعث آسیب رساندن به میلین‌ها شده و در نتیجه فرد دچار آلزایمر می‌شود. اکنون به این قضیه می‌پردازیم که T.a.uها در درون سلول‌ها باعث ایجاد گره‌های زیاد می‌شود که این عمل همان اختلال در عملکرد آکسون‌ها و سیناپس‌ها می‌شود. T.a.u پروتئین‌هایی است با قابلیت انحلال بالا که باعث استقامت میکروتوبول‌ها یا ریز لوله‌ها (لوله‌هایی تو خالی از جنس پروتئین) می‌گردند که اشکال ایجاد شده در T.a.u باعث ایجاد اختلال و اشکال در رسیدن پیام‌ها به یکدیگر می‌شود.
بیشتربخوانید:
بایدها و نبایدها
هم اکنون به شرح بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای راجع به آلزایمر می‌پردازم.
ابتدا به ذکر چند ماده غذایی مفید برای جلوگیری از آلزایمر می‌پردازم.
سبزیجات برگ‌دارو و سبز رنگ؛ سبزیجاتی شامل: کلم پیچ، اسفناج و بروکلی که حاوی مقادیر زیادی ویتامین A و C می‌باشند، هر روز و حداقل دوبار در هفته در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود.
آجیل‌ها و مغزها؛ مصرف غذایی آجیل‌ها و مغزها به دلیل داشتن (H.D.L) یا کلسترول خوب علاوه بر کاهش ریسک بیماری قلبی و کاهش کلسترول، غذای بسیار مناسبی برای مغز می‌باشد.
توت‌ها؛ انواع توت‌ها از ذغال‌اخته گرفته تا بلوبری، شاه‌توت و توت‌فرنگی، به علت غنی بودن در میزان آنتی‌اکسیدان می‌توانند مغز را از زوال و ابتلا به فراموشی محافظت و مراقبت نمایند. بهترین توت برای جلوگیری از آلزایمر «توت آبی» (بلوبری) می‌باشد.
حبوبات؛ مصرف سه وعده حبوبات در هفته به دلیل داشتن مقادیر قابل ملاحظه فیبر و پروتئین غذای بسیار خوبی برای مغز می‌باشد که از این جمله به لوبیا و نخود می‌توان اشاره نمود.
غلات کامل؛ جایگزین کردن سه وعده غلات کامل به صورت روزانه گزینه بسیار مناسبی برای تغذیه کردن مغز و پیشگیری از آلزایمر می‌باشد، زیرا غلات کامل حاوی پروتئین، ویتامین‌های گروه B، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها، سیترال‌های کم مقدار (آهن، روی، مس و منیزیم) می‌باشند.
بیشتر بخوانید:
ماهی؛ وجود ماهی حداقل هفته‌ای یک بار در سبد غذایی به دلیل داشتن اسیدهای چرب مفید و ضروری از تحلیل لایه چربی مغز به خصوص لوب پیشانی جلوگیری نموده، بنابراین مصرف مقدار توصیه شده ماهی و یا مصرف روزانه یک مکمل امگا سه یک گرمی در کنار رژیم غذایی در محافظت از لایه چربی مغز و قشر چوبی مغز بسیار مؤثر و مفید می‌باشد.
مرغ؛ مصرف حداقل دو تا سه بار مرغ به خاطر این که منبع ثروتمندی از ویتامین B12 می‌باشد و علاوه بر این حاوی ید، منیزیوم، آهن، روی و به خصوص ویتامین «کوآبالامین یا همان B12» می‌باشد، مناسب است، بنابراین با خوردن این ماده غذایی تا حد زیادی خود را از آلزایمر بیمه نمایید.
روغن زیتون؛ جایگزین کردن روغن زیتون به جای روغن‌های نباتی و حیوانی گزینه بسیار خوبی برای پیشگیری از آلزایمر می‌باشد.
سبزیجات رنگی؛ از جمله به گوجه‌فرنگی، هویج، فلفل دلمه‌ای و نخود فرنگی برای سلامتی و کاهش خطر آلزایمر می‌توان تاکید نمود.
پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها؛ این مواد اثر بسیار عالی بر روی معده و سلامت سیستم ایمنی شما دارند، اما به طور قطع مشخص شده است که تأثیر بسیار مثبتی هم بر روی سلامت مغز شما دارا می‌باشند. پروبیوتیک‌ها در واقع شکارچی پری‌بیوتیک‌ها هستند، به عبارتی به تمیز کردن سیستم گوارشی و معده می‌پردازند و آن را قوت می‌بخشند. این پروبیوتیک‌ها در واقع باکتری‌های خوب سیستم هضم و گوارش را افزایش داده و به عبارتی پری‌بیوتیک‌ها غذای پروبیوتیک‌ها می‌باشند. حال آن که پروبیوتیک‌ها در واقع و عملاً باکتری‌های مفید می‌باشند که مثلاً با مصرف ماست پروبیوتیک مقداری از آن‌ها وارد دستگاه گوارش می‌شود.
منابع پروبیوتیک‌ها عبارتند از: تره‌فرنگی، دانه‌های سنبل‌الطیب، قارچ‌ها، مارچوبه و موزهای سبز.
منابع پری‌بیوتیک‌ها عبارتند از: سبزیجات فرآوری شده، کمیچی و یا ترشی‌جات که به هیچ عنوان شکر ندارند.
بیشتربخوانید:
آووکادوها؛ این سوپرفود باید در برنامه غذایی شما قرار بگیرد. اسیدهای چرب سالم در آووکادو باعث افت قند خون شده و به خاطر داشتن چربی‌های غیراشباع امگا شش و امگا سه باعث ایمن شدن مغز از تحلیل رفتن و زوال می‌گردد.
چای و قهوه؛ نوشیدنی‌های چای سبز بدون شکر ریسک ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده که نوشیدن انواع مختلف چای و قهوه در بهبود سلامت مغز بسیار مؤثر و مهم می‌باشد.
چای سبز منبع غنی و سرشاری از آنتی‌اکسیدان به نام «کاتچین» می‌باشد. که این آنتی‌اکسیدان بر پایه تحقیقات بسیار ضدالتهاب می‌باشد. به یاد داشته باشید که چای و قهوه خود را
شیرین نکنید.
زردچوبه؛ تحقیقات نشان داده است که «کورکومین» درون زردچوبه به درمان جنون و زوال عقل در موش‌ها کمک بهینه‌ای نمود، بنابراین این خود یک چالش برای انسان‌ها است و خوردن زردچوبه به دلیل «کورکومین» واقع در آن از زوال عقل و یا همان آلزایمر جلوگیری می‌نماید.
چند ترکیب مفید دیگر به طور خلاصه و مختصر شامل: بادام، انگور هندی و روغن نارگیل، دارچین و گردو را می‌توان به عنوان غذای مغز و ترکیبات پیشگیری کننده از آلزایمر نام برد.
خوردن مکمل B12 هفته‌ای یک تا 2 بار به کاهش روند این بیماری و نیز جلوگیری از زوال مغز کمک بهینه‌ای می‌نماید.
بیشتربخوانید:
در آخر به ذکر 5 ماده مضر و ممنوعه در مورد این بیماری می‌پردازیم
گوشت قرمز؛ داشتن رژیم مدیترانه‌ای به خاطر محدود کردن گوشت قرمز به حداکثر یک بار یک وعده در هفته گزینه مناسبی در جلوگیری از این بیماری می‌باشد. در غیر این صورت محدود کردن گوشت قرمز به حداکثر 4 وعده در هفته توصیه می‌گردد.
کره و مارگارین (کره گیاهی)؛ رژیم غذایی توصیه شده مصرف کره و مارگارین را به نهایت یک قاشق غذاخوری در روز محدود می‌نماید.
پنیر؛ براساس تحقیقات برای محافظت از مغز مصرف پنیر را به یک بار و یک وعده در هفته تقلیل دهید.
شیرینی‌جات؛ رژیم غذایی مناسب مصرف شیرینی‌جات را به نهایت 5 عدد شیرینی در هفته محدود می‌نماید.
غذاهای سرخ شده و فست‌فودها؛ رژیم غذایی ذهن، مصرف این گونه غذاها را به بیشتر از یک وعده در هفته توصیه نمی‌نماید.
در پایان خاطر نشان می‌نمایم که تلاش نمودم در این مختصر اندکی کوتاه، ولی مفید برای خوانندگان مجله پر بار دنیای تغذیه بنویسم. امیدوارم که توانسته باشم خدمت نه چندان بزرگ که مفیدی را به شما عزیزان نموده باشم.