ترجمه : اعظم اسلامی مجد
تحریریه زندگی آنلاین : در دوران بارداری، بدن شما مدام در حال تغییر کردن است. گاهی اوقات تجربه این تغییرات می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. یکی از این تغییرات، ورم کردن بیش از اندازه پاها است. ابتدا در مورد دلایل ورم پا صحبت می‌کنیم و بعد از آن می‌رویم به سراغ روش‌های درمان و پیشگیری. این مشکل را می‌توان با روش‌های بسیار ساده برطرف کرد. ورم پا در بارداری یک واکنش طبیعی بدن محسوب می‌شود. در این دوران، حجم خون و مایعات بدن افزایش می‌یابد. این مایعات باید در جایی ذخیره شوند که پاها در اثر آن ورم می‌کنند. فشار اضافی به کلیه‌ها در اثر سنگینی رحم می‌تواند جریان خونی که از انتهای کمر به قلب هدایت می‌شود را کاهش دهد و باعث جمع شدن مایعات در بدن گردد.
بیشتربخوانید:
چگونه از شر ورم پاها در بارداری خلاص شویم؟
پاهای متورم معمولا دردناک می‌شوند، ولی روش‌های رفع آن ساده و آسان است:
کاهش مصرف سدیم
نمک باعث افزایش تجمع آب اضافی در بدن می‌شود. سعی کنید که از غذاهای کنسروی یا فرآوری شده استفاده نکنید. این نوع مواد غذایی، حاوی نمک زیادی هستند. سر میز غذا، نمکدان نگذارید. از گیاهان طعم‌دهنده به جای نمک استفاده کنید، مثل رزماری، آویشن و پونه.
افزایش مصرف پتاسیم
عدم دریافت پتاسیم کافی می‌تواند عامل دیگری برای تورم پاها باشد. دلیل آن هم عدم تعادل میزان مایعات بدن است که با دریافت پتاسیم کافی امکان‌پذیر است. برخی از مواد غذایی و خوراکی‌ها به طور طبیعی پتاسیم دارند، مثل موز، اسفناج و برخی آب‌میوه‌ها مثل پرتقال و هویج.
مصرف کافئین را کاهش دهید
مصرف مقدار کمی کافئین در این دوران مضر نیست، اما مصرف زیاد آن برای کودک‌تان هم ضرر دارد. کافئین زیاد باعث تورم پاها می‌شود.
بیشتربخوانید:
آب بیشتری بنوشید
آب بیشتر باعث کاهش تورم می‌شود. اگر بدن شما فکر کند که کم آب است، سعی در جبران آن می‌کند و مقدار بیشتری را ذخیره می‌کند. سعی کنید هر روز حداقل 10 لیوان آب بنوشید تا کلیه‌ها مواد زائد و مضر را دفع کنند. اگر نوشیدن آب بیشتر، حس بدی به شما می‌دهد، سعی کنید که این کار را با یک فنجان زیبا و دلخواه‌تان انجام دهید. یا اینکه یک بطری بزرگ تهیه کنید و آن را سه، چهار بار در روز پر کنید، یا اینکه آب معمولی را با لیمو، انواع توت و ... طعم‌دار کنید تا از مایعات نوشیدنی لذت بیشتری ببرید.
پاهای خود را بالا نگه دارید
در حین استراحت کردن، پاها را بالا نگه دارید. این را جزء کارهای روزمره و اصلی خود بدانید. نشستن طولانی‌مدت باعث تجمع مایعات اضافی در پاها می‌شود. ایستادن زیاد نیز به پاها فشار وارد می‌کند. بالا نگه داشتن پاها مخصوصا در شب‌ها (بعد از ظهرها) از تجمع مایعات در پاها جلوگیری می‌کند.
کفش و لباس راحت و گشاد بپوشید
لباس‌های تنگ (شلوار جذب) مخصوصا در ناحیه مچ و کمر، تورم را بیشتر می‌کند. در اصل مانع گردش مناسب خون در بدن می‌شوند. در عوض لباس‌های گشاد و راحت کمک زیادی به رفع آن می‌کنند. شلوارهای پلاستیکی جذبی را کاملا حذف کنید. پیراهن‌های بلند ماکسی همراه یک ژاکت مناسب کمک زیادی به شما خواهند کرد.
خودتان را خنک نگه دارید
به خصوص در فصل تابستان اگر باردار هستید، در طول روز در معرض گرمای زیاد نمانید. هوای خنک باعث کاهش ورم بدن می‌شود. لباس خنک و نخی بپوشید، حتی از کمپرس سرد استفاده کنید.
بیشتربخوانید:
از جوراب‌های بلند استفاده کنید
اگر مجبور هستید که در طول روز مدت زیادی را سر پا بمانید، از این جوراب‌ها استفاده کنید (جوراب واریس) که از تورم پاها جلوگیری می‌کنند. این جوراب‌ها باعث گردش بیشتر خون در بدن می‌شوند. بهتر است که تا زانو بالا بیایند. اگر روی ساق‌هایتان تمام شوند، تورم را تشدید می‌کنند.
پیاده‌روی را فراموش نکنید
حداقل روزی 5 تا 10 دقیقه پیاده‌روی کنید. این کار باعث گردش بهتر خون در بدن و کاهش تورم می‌شود. انجام برخی ورزش‌های مناسب و امن نیز تاثیرگذار است.
کفش راحت به پا کنید
کفش پاشنه‌دار و ناراحت را کنار بگذارید. پوشیدن کفش راحت باعث کاهش تورم پاها می‌شود و به لگن و کمر شما نیز فشار کمتری وارد می‌شود. با کفش نامناسب، علاوه بر تورم پاها، رباط‌های بدن نیز کش می‌آیند و باعث تغییر اندازه پاها می‌شوند. بسیاری از خانم‌ها از بزرگ‌تر شدن پاهای خود بعد از بارداری شکایت می‌کنند، بنابراین کفش‌های محبوب خود را کنار بگذارید و از کفش‌های بسیار راحت استفاده کنید.
شنا کردن هم مفید است
هنوز مدرکی دال بر کاهش تورم بدن در اثر شنا کردن، در دست نیست، اما با شنا کردن، بدن شما نوعی تسکین و آرامش را تجربه می‌کند. در داخل آب راه بروید. احساس سبکی و خنکی خواهید کرد و این کار نوعی ورزش کردن نیز محسوب می‌شود.
ماساژ بدهید
از همسرتان درخواست کنید که پاهای شما را ماساژ بدهد. ماساژ دادن به گردش مایعات در بدن کمک می‌کند. پاهای خود را بالا بگیرید و شروع به ماساژ دادن آنها کنید.
مقداری روغن هم می‌تواند این کار را آرام‌بخش‌تر کند. این کار به کاهش تورم پاها کمک زیادی می‌کند.
بیشتربخوانید:
خوابیدن به سمت چپ بدن
خوابیدن به سمت چپ بدن باعث بهبود جریان خون در بدن و به دنبال آن باعث کاهش تورم پاها می‌شود. دراز کشیدن به سمت چپ از فشار زیاد به رحم می‌کاهد و باعث می‌شود خون راحت‌تر به قلب رفت و برگشت کند.
عوامل اصلی که باعث بروز این مسئله می‌شوند
* در سه ماهه نخست بارداری، سرعت افزایش سطح هورمون پروژسترون باعث کندتر شدن میزان هضم غذا می‌شود. این مسئله باعث نفخ شکم می‌شود. دست‌ها، صورت و پاها کمی ورم می‌کنند. ممکن است علائم دیگری مثل سرگیجه، سردرد و یا حتی خونریزی را هم تجربه کنید. در چنین شرایطی به پزشک مراجعه کنید.
* در سه ماهه دوم که مصادف با هفته 14 بارداری است، پاها بیشتر ورم می‌کنند و این مسئله طبیعی است. اگر زیاد می‌ایستید یا اگر در مجاورت هوای گرم هستید، این موضوع تشدید می‌یابد. این تورم به دلیل افزایش حجم خون و مایعات بدن است. حجم مایعات بدن حدود 50 درصد افزایش می‌یابد. کفش‌های تنگ این مسئله را بیشتر می‌کنند. بدن در حال آماده کردن خود برای زایمان است. مایعات اضافی بدن در هفته‌های نخست پس از زایمان به سرعت کاهش خواهند یافت.
* در سه ماهه سوم بارداری، با شروع هفته 28اُم، وارد سه ماهه سوم می‌شوید. بیشترین تورم پاها در این دوران است، به خصوص بعد از هفته 40اُم به رحم فشار بیشتری وارد می‌شود. کودک سنگین‌تر و جریان خون کندتر می‌شود. در این دوران حتما به برنامه غذایی خود، کاهش و منع مصرف کافئین، نوشیدن آب کافی، مجاورت هوای سرد و خنک و استفاده از لباس مناسب، اهمیت دهید.
زمان مراجعه به پزشک
تورم پاها در دوران بارداری امری طبیعی است. با این حال، گاهی تورم زیاد می‌تواند نگران‌کننده باشد. یکی از این موارد پره‌اکلامپسی است. این وضعیت می‌تواند خطرناک و با افزایش فشار خون همراه باشد. تورم ناگهانی دست و پاها و صورت (نواحی اطراف چشم‌ها)، تاری دید، سرگیجه، سردرد زیاد، درد در ناحیه شکم و پایین آن، گیجی و مشکل در تنفس از علائم آن است. اگر متوجه تورم فقط در یکی از پاها شدید که با درد، قرمزی و گرمای سطح پوست همراه بود، می‌تواند به دلیل ترومبوز ورید عمقی (DVT) باشد. DVT یک لخته خون است که معمولا در پاها قرار دارد. در صورت مشاهده این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید. احتمال لخته شدن خون در دوران بارداری بیشتر است. اگر مطمئن هستید که تورم بدن شما حالت عادی ندارد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
