حجت‌الاسلام والمسلمین محمد طیب‌حسینی، در گفتوگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) گفت: تفسیر مفردات قرآن کریم براساس روایات اهل بیت(ع) با رویکرد جدید ادبی در دست انجام است و در مرحله ارزیابی قرار دارد.
وی افزود: من 20 سوره کوتاه آخر قرآن کریم را برای این کار انتخاب کرده و تفسیر مفردات آن را نوشته‌ام و برای ارزیابی به چند مرکز فرستاده شده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به شیوه کار خود در این تالیف اظهار کرد: اساس کار من در تالیف این اثر، پرداختن به ظاهر آیات و معنای ظاهری لغات از نگاه انسجامی و با نظرداشت فضای کلی نزول قرآن کریم است که کار جدیدی به شمار می‌رود.
فهم ظاهر آیات در فضای کلی نزول
وی عنوان کرد: این تفسیر مبتنی بر فرهنگ صدر اسلام است و سعی بنده ارایه فهم روشنی از ظاهر آیات آن هم در ارتباط کامل با آیات دیگر بوده است.
طیب حسینی در پاسخ به این سؤال که ارایه تفسیر مبتنی بر ظاهر آیه، آن هم براساس روایات اهل بیت(ع) انتقادی در پی نداشته است، تصریح کرد: این اثر هنوز چاپ نشده است، ولی ما به دنبال ارایه ظاهر روشن از یک آیه و بدون انکار باطن آن بوده‌ایم، یعنی این طور نیست که ارایه تفسیر ادبی منجر به انکار فهم باطنی و لایه‌های درونی آیات باشد.
وی در پاسخ به این سؤال که به طور مثال گفته می‌شود که مراد از «انا انزالناه فی لیلة القدر» حضرت فاطمه(س) است و تا انتهای سوره نیز توسط برخی به همین منوال تفسیر شده است ادامه داد: من روایتی که سوره قدر را به این شکل ارایه کرده باشد، ندیدم ولی تاکید می‌کنم در تفسیر به دنبال انکار باطن نیستیم و اگر روایت معتبری مبنی بر برداشت تاویلی از یک آیه باشد نمی‌توان آن را با استدلال فهم ظاهری مورد انکار قرار داد.
وی با اشاره به ذوبطون بودن فهم قرآن و اختصاص فهم تاویلی به معصومان(ع)، زمان انتشار این اثر را منوط به ارایه ارزیابی مراکزی که اثر برای آنان فرستاده شده و حمایت از انتشار آن دانست.
یادآور می‌شود، تفسیر ادبی، تفسیر قرآن با لحاظ کردن فرهنگ و ادب مردم عصر نزول را می‌گویند. این نوع تفسیر به دو قسم تفسیر ادبی سنتی و تفسیر ادبی معاصر تقسیم می‌شود.
مبنای تفسیر ادبی این است که قرآن کریم به زبان «عربی مبین» نازل شده است، بنابراین برای مردم عرب زبان کافی بود که در تفسیر آیات قرآن به فرهنگ و زبان عربی مراجعه کنند و نیازی نداشتند که معانی الفاظ را از رسول خدا بپرسند از طرفی عرب در شناخت همه معانی الفاظ غریب و متشابه قرآن یک‌سان نبودند. نتیجه این دو قضیه، لزوم تلاش لغوی و ادبی برای شرح و تفسیر واژگان غریب قرآن بود.
