عاشورا در کارائیب

دریای کارائیب شاخه ای است از اقیانوس اطلس بین ساحل شرقی آمریکای مرکزی، ساحل شمالی آمریکای جنوبی که از سواحل بندرهای آن، موز، قهوه و نفت به دیگر نقاط جهان صادر می گردد.

تاریخچه عاشورا

پس از آنکه هندیان به سواحل کارائیب قدم نهادند، مراسم ماه محرم را به نام «حوسه» یا «حسین (ع)» به پا کردند. این مراسم وسیله اتحاد و قیام آنان علیه حکومت استعماری گشت. بسیاری از کسانی که امروزه «تجه» «تعزیه در هند» را می سازند مسلمان نیستند، بلکه مسیحی یا هندو میباشند. در نظر انگلیسیها، تجه نشانه طغیان مردم علیه اربابان انگلیسی است و سمبل مقاومت علیه استبداد می باشد. از این رو در اکتبر سال 1884، عده ای از شیعیان شرکت کننده در مراسم محرم که در این جزیره به نام فستیوال حسین یا «حوسه» نامیده می شوند، هدف گلوله پلیس استعماری قرار گرفتند، که این حادثه حاکی از ترس و وحشت استعمارگران از مراسم عاشورای حسینی است.
امروزه در ترینیداد برای مراسم محرم دو مرکز اصلی وجود دارد: یکی در شهر «سن جیمز» در شمال و دیگری در منطقه «سید روس» در جنوب غربی جزیره. در جنوب سن جیمز علاوه بر ساختن و گرداندن تجه، دو «ماه» بزرگ هم میسازند و در مراسم حمل می کنند، که این دو ماه یکی نمودار ماکت حرم امام حسن (ع) و دیگری نمودار ماکت حرم امام حسین (ع) است.
در شمال، قسم اصلی مراسم به دست مسلمانان، به خصوص شیعیان اداره می شود و در جنوب تعداد مسلمانان بسیار کم است و مراسم ماه محرم بیشتر توسط هندوها و مسیحیان برگزار می شود. در هر دو منطقه مراسم حوسه عبارت است از :
1ـ حمل ماکتی از بارگاه و حرم امامان معصوم، امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) که امروزه به آن تجه و یا حوسه می گویند؛
2ـ پرچمها و علم هایی می سازند و در مراسم ها حمل می کنند؛
3ـ پختن غذاهای مخصوص و اطعام عزاداران ؛
4ـ نواختن طبل های ویژه به نام «تاسا» و «باس».

تناسب تجه با تعزیه

تعزیه نوعی نمایش درایران و برخی از کشورهای اسلامی است. گفته می شود تیمور لنگ برای اولین بار فرهنگ تعزیه را به هند برد. او محبت ویژه ای به امام حسین (ع) داشت به همین دلیل دستور داد تا ماکت کوچکی از مقبره امام ساخته شود، لذا هر کجا که تیمور می رفت این ماکت نیز همراه اردوی او بود.
تعزیه از عزا گرفته شده از عربی به فرهنگ هندی رفته و پس از تغییراتی به تجه تبدیل شده است. گاهی نیز تجه را حوسه می گویند که از کلمه حسن مشتق شده و به شکل (HOSAYIN) نیز نوشته می شود.
تجه یا حوسه را روی چرخ می گذارند تا بتوانند آن را به همراه دسته حرکت دهند اطراف پایه ها را با پارچه می پوشانند و دو پرچم به رنگ قرمز و سبز بر بالای آن نصب می کنند و در حالی که طبل می زنند، دوازده مرد تجه را روی شانه هایشان به «چوک» می برند. این مراسم از اول محرم آغاز می شود. آنها که مسئول ساختن تجه هستند از خوردن گوشت غذاهای سرخ شده و نزدیکی با زن پرهیز می کنند. کسانی که در تجه کار می کنند باید پاک باشند. چوک یک کلمه هندی بوده و عبارت است از یک میدان مربع که مراسم تعزیه در آن فضا صورت میگیرد. روز هفتم محرم مراسم پرچم آغاز می شود.در این روز شخصی به نام مجاور برای خواندن دعا به محل اجرای مراسم می آید. درحال حاضر مجاور، آقای قاسم آیت الله است که سر جوخه پلیس هم هست. قبلاًپدر این مرد مجاور و متولی این کار بوده که در منطقه سدروس زندگی می کرده است. در وسط چوک گودالی است با دو چراغ نفتی که نماینده و مظهر امام حسن و امام حسین (ع) می باشد. در یک طرف گودال یک عدد عود سوز و یک لیوان شربت قرار دارد. مجاور، مقداری عود به روی ذغال ها می ریزد و مراسم را به زبان عربی شروع می کند. خواندن دعا با صدای بلند و کوتاه در حدود یکی دو دقیقه ادامه دارد. این ادعیه معمولا آیاتی از قرآن است و با سوره فاتحه شروع می شود. بعد از آنکه دعا خوانده شد پرچمهای سرخ و سبز اطراف چوک نصب می شوند. پرچم سرخ علامت خون رگهای بریده امام حسین (ع) و پرچم سبز نمادی از مسموم کردن امام حسن(ع) است.
در بالای چوب پرچم ها، پنجه های فلزی نصب می کنند و پرچم ها بیشتر توسط زنها حمل می شود و طبلها به صدا در می آیند. درطول شب، پنج نفر با سینی های مخصوص مخفیانه از محل اجرای مراسم خارج شده به سمت کربلای ( فرضی) می روند،هر گروه کربلای خود را در کنار ساحل دارد. این نقاط محله ای مخصوصی است که در طول سال از آنها به عنوان مکان مقدس حفاظت می شود. از این محل مشتی از خاک برداشته میان دو پارچه به صورت تابوت در می آورند و روی سینی گذاشته، روی آن عطر می پاشند.
مرثیه خوان ها مرثیه سرایی می کنند. در آخر شب محتوای پارچه را داخل گودالی می گذارند. روز هشتم محرم مراسم تجه کوچک انجام می شود، که تقریبا. شبیه همان مراسم یی است قبلاً ذکر شد و شور و هیجانی میان مردم ایجاد می کند. هیجان تجه وقتی است که دو گروه با همدیگر تلاقی نمایند و علم های همدیگر را لمس کنند، که این مسئله نشانه بوسیدن دو برادر ؛ یعنی حسن و حسین (علیهما السلام) است. بالاخره مراسم روز عاشورا با یک شکوه خاصی که اجمالاً توضیح داده شد ختم می گردد.