با پیوندها به تحلیل می رسیم و با تحلیل ها به رهیافت ها. هر کدام از تحلیل ها، می تواند پیام آور رهیافت یا رهیافت هایی باشد. آن جا که یوسف (ع) با خواب عزیز مصر، به دو برنامه هفت ساله می رسد و مصر را از قحطی و گرسنگی نجات می دهد. چرا نتوان با این همه پیوند و تحلیل، به رهیافت ها و در نتیجه به برنامه ریزی و موضع گیری مناسب رسید؟!.
این رهیافت ها (هم چون سیره تربیتی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مدیریتی آن حضرت)، می تواند اساس برنامه ریزی های راهبردی و کلان جامعه منتظر و حکومت دینی باشد.
1. تبیین فرهنگ عاشورا
اگر ((عاشورا)) پشتوانه فرهنگی ((انتظار)) است؛ پس در جهت تبیین حرکت عاشورا و نیز برگزاری هر چه باشکوه تر مراسم عاشورا و معرفی اسوه های جاویدان آن، باید تلاش دو چندان کرد.
خیلی فرق است بین این که به ((عاشورا))، به عنوان پشتوانه و عقبه فرهنگی و الهام پذیرِ انتظار نگاه شود؛ یا یک سنت برخاسته از عواطف و احساسات قومی.
رسانه های عمومی - به خصوص صدا و سیما -، حوزه های علمیه و مراکز فرهنگی، نقشی حیاتی و اساسی در غنا بخشیدن به این فرهنگ دارند.
((کربلا)) دانشگاه بزرگی است با کلاس ها و درس های بسیار. ابعاد و آموزه های این دانشگاه بزرگ، هنوز هم بر بسیاری پوشیده است. باید در این دریای عمیقِ گسترده پربار، غوّاصانی ماهر و زبردست، به صید بپردازند تا لؤلؤها و مرواریدهای گران بهای آن را به چنگ آورده، در اختیار خواستاران و خریداران قرار دهند.
هنوز هم این حرکت عظیم و منشور بی نهایت، زوایای پنهان و ابعاد گسترده ای دارد که تنها بر عاشقان رخ می نماید. این غزال گریز پا در کمند هر کس نمی افتد! پرورش یافتگان مکتب مهدوی، امام حسین(ع) را به عنوان معیار ((سلم و حرب)) و منشأ ((الهام پذیری)) می دانند. باید این معیار برای همگان به خوبی تبیین شود.
2. تبیین دین
عصر حسین (ع)، عصر غربت دین بود و عصر انتظار نیز چنین است. قیام حسین و فرزندش مهدی(ع) برای احیای دین است. منتظر مهدی، باید از دین و ضرورت، قلمرو، و زبان آن و... تحلیلی عمیق داشته باشد؛ تا در این عصر - که عصر شبهات و فتنه ها است - بتواند زمینه ساز حرکت مهدی (عج) باشد.
3. الگو سازی
حسین(ع) و یارانش الگوی منتظران اند؛ از این رو باید در مبانی فکری و ویژگی های رفتاری و تربیتی آنان، درنگی شایسته کرد.
4. فرهنگ بسیح
ضرورتِ درگیری و نبرد، بایستگی ((فرهنگ بسیج)) را به عنوان یک راهبرد اساسی، فراروی حکومت دینی قرار می دهد. تقویت این نهاد مقدس، زمینه سازی برای ظهور است.
باید از کسانی که در هشت سال دفاع مقدس، از نبرد نهراسیدند و سختی ها و مشکلات راه را به جان خریدند، تجلیل کرد و سینما و ادبیات دفاع مقدس را - نه به عنوان یک تفنن - که به عنوان یک ضرورت و هدف راهبردی نظام، پی گرفت. بسیج برخاسته از فرهنگ جبهه و شهادت است. و به گفته امام راحل ((مدرسه عشق است)). این رهیافت شاخصه و معیار اساسی در انتخاب مسؤولان و کارگزاران است. ترویج این فرهنگ و نهادینه کردن آن، باعث می شود که هر کس تکلیف خود را با مهدی(ع) روشن کند؛ تا در اوج نبرد با اسبی که در خیمه مخفی کرده، فرار نکند و مهدی(ع) را همچون حسین(ع) تنها نگذارد.
5. معرفت امام
کسانی می توانند شعار خود را ((یا لثارات الحسین)) قرار دهند که به مقام ((ابوت با امام)) رسیده باشند تا بتوانند خونخواه او باشند؛ این ممکن نیست مگر با معرفت به حق امام(ع). شعار ((یا لثارات الحسین)) فقط یک شعار برخاسته از عواطف و عصبیت های قومی و نژادی نیست؛ بلکه برخاسته از معرفت به ((حق ولایت امام)) است. این معرفت، معرفت به حسب و نسب و فضایل آنان نیست؛ بلکه عرفان به حق ولایت آنان است. ((الست اولی بکم من انفکسم)) و ((النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم)). آنان از ما به ما آگاه تر و مهربان تراند و از همه کشش های نفسانی آزادند.
این شعار، شعار کسانی است که در تولد دوم(1) خود، رسول و امام را به ابوّت برگزیدند و با درک اضطرار به وحی و حجّت، از همه تقلیدها، تلقین ها، هوس ها، غریزه ها و... جدا شدند و در این تولد دوباره، رسول و امام را به عنوان مربی خود انتخاب کردند که: ((انا و علیٌّ ابوا هذه الامة)).
این درک از امام و این آگاهی از حق ولایت ایشان، ما را به مقام ابوّت و در نتیجه خونخواهی آنان می رساند؛ آن هم نه پدر جسمانی من که پدر روحانی، مربی، هادی و پیشوای من؛ آن هم پدری که ((مصباح))، ((سفینه))(2)، ((میزان))(3)، ((وارث))(4)، ((امین))(5) و ((اسوه))(6) است و سبب سعادت و رستگاری(93)، امنیت، حفظ، نجات(7)، عزت، قبولی اعمال(8) من و... است.
این نگاه به امام و آگاهی از شؤون و آثار ولایت آنان، ثمرات و بارهای زیادی با خود دارد و فاصله گرفتن از آن، ضررهای جبران ناپذیری با خود به همراه دارد. از گام های اساسی تمامی مراکز فرهنگی و آموزشی، تبیین دقیق این معنا از امامت - به عنوان رکن رکین اعتقادی انقلاب - است.
6. عزت
((عزّت))، اساس حرکت حسینی و مهدوی است و می تواند اساس سیاست راهبردی حکومت دینی در سطح روابط بین المللی باشد. حکومت دینی - به عنوان زمینه ساز دولت کریمه مهدوی - از هرگونه رابطه و مذاکره ای که شائبه ذلّت داشته باشد، پرهیز می کند. منتظر ((دولت عزیز)) (تعزّ بها الاسلام و اهله)(9)، خود باید عزیز باشد. حسین (ع) هم می فرمود: ((هیهات منّا الذلة)).
7. تنش زدایی
حسین (ع) آغاز کننده جنگ نبود - گرچه دشمن در تیررس او بود - چرا که درگیری، پس از تبیین و اتمام حجت است؛ آن هم پس از آن که دشمن آغاز کننده باشد.
منتظران مهدی نیز دو سیاست ((عزّت)) و ((تنش زدایی)) را با هم دارند.
8. آمادگی
ضرورت درگیری و نبرد، بایستگی آمادگی و تجهیز را با خود دارد. باید از الان به فکر عِدّه و عُدّه بود و با تهیه نیرو و اسلحه، در اندیشه روز مصاف حق و باطل بود تا این بار وعده خداوند به دست منتظران تحقّق یابد. آمادگی برای نبرد نهایی، از مهم ترین سیاست های راهبردی حکومت های دینی است.
9. جذب نیرو و تبلیغ
آن جا که حسین(ع) و مهدی(ع) از جذب نیرو و تبلیغ دین دست نمی کشند؛ تکلیف منتظران و پیروان آنان مشخص است. جذب نیرو و تبلیغ در سطح داخلی و خارجی، از تکالیف عمده حکومت های دینی، به عنوان زمینه سازان دولت کریمه مهدوی است.
10. اخلاق
فریاد ((هل من ناصر)) حسینی و مهدوی، همواره به گوش می رسد باید این فریاد را پاسخ گفت؛ اما چگونه؟ امیرالمؤمنین(ع) و امام صادق(ع) این چگونگی را پاسخ می دهند:
((اعینونی بورع واجتهاد و عفة و سداد(10)؛ با پرهیزکاری و تلاش فراوان و پاکدامنی و راستی مرا یاری دهید)).
((من سرّه ان یکون من اصحاب القائم فلینتظر و لیعمل بالورع و محاسن الاخلاق و هو منتظر(11)؛ کسی که دوست دارد، از یاران قائم باشد؛ باید منتظر باشد و در همان حال، از گناهان اجتناب ورزد و خود را به اخلاق نیکو بیاراید.))
ترویج اخلاق و فضایل اخلاقی، به عنوان راهبردی اساسی در حکومت دینی مطرح است. این سیاست کلان و راهبردی به همراه راه کارهای اجرایی آن می تواند به عنوان یک هدف و معیاری برای نقد تمامی ارگان های فرهنگی و آموزشی - تبلیغی باشد.
11. عنایت بیشتر به زنان
با توجه به نقش زنان در قیام مهدی(ع) و حضور آنان در دولت کریمه، باید برای رشد، اعتلا و بالندگی این قشر مهم و مظلوم در طول تاریخ، سرمایه گذاری جدی صورت گیرد. به نظر می رسد تاکنون آن گونه که شایسته و در خور منزلت زنان است، کاری بایسته برای آنان صورت نگرفته است. هنوز در سطح حوزه ها، مراکز علمی - فرهنگی و مدیریت های میانی و کلان جامعه، نقش زن در حاشیه است. باید برای تربیت و تحصیل زنان، سرمایه گذاری های اساسی صورت گیرد. غفلت از این نگاه راهبردی، ضرر و زیان های جبران ناپذیری به انقلاب اسلامی وارد ساخته است. از این رو تلاش دو چندان و عزمی جزم، جهت جبران این ضایعه، می طلبد.
پی نوشت:
1) لن یلج فی ملکوت السماء من لا یولد مرتین)) (از کلمات حضرت مسیح (ع)). به ملکوت آسمان راه نمی یابد؛ مگر کسی که دو بار متولد شود. تولد اول ما در مُلک است و در این تولد پدر ما همان پدر شناسنامه ای ما است. با تولد دوم و در آمدن از شکم غریزه ها و تقلیدها می توان به ملکوت آسمان راه یافت و در این تولد رسول و علی پدر ما و مربی ما هستند.
2) ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة)).
3) علیٌ میزان الاعمال)).
4) اشاره به زیارت وارث که ائمه(ع) وارث فرهنگ وحی اند و از آن پاسداری کرده و آن را از دستبرد حوادث حفظ می کنند.
5) اشاره به زیارت امین الله.
6) لکم فیّ اسوة)). از سخنان امام حسین (ع).
7) و فاز الفائزون بولایتکم)) مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره.
8) ولایة علی بن ابی طالب حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی)).
9) بموالاتکم تقبل الطاعة المفترضة)) مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره.
10) مفاتیح الجنان، دعای افتتاح.
11) نهج البلاغه، نامه 45.
12) منتخب الاثر، ص 497.
منبع : مجله ی انتظار
