به گزارش خبرآنلاین قائمی با اشاره به موقعیت جغرافیایی استان گلستان گفت: این استان با تنوع زیستی قابل‌توجه خود، یکی از مناطق مستعد برای توسعه گردشگری طبیعی و پرنده‌نگری است. وجود پارک ملی گلستان، تالاب‌های متعدد و جنگل‌های هیرکانی که در سال 1398 به ثبت جهانی رسیدند، همگی نشان‌دهنده ظرفیت بالای این منطقه برای جذب گردشگران داخلی و بین‌المللی است.
وی در ادامه تأکید کرد که مدیریت صحیح این منابع، نقش مهمی در توسعه پایدار دارد. استان گلستان علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، دارای میراث فرهنگی غنی نیز هست. این تنوع، فرصت مناسبی برای ایجاد یک برند گردشگری جامع فراهم می‌کند که در کنار حفظ محیط زیست، به توسعه اقتصادی منطقه نیز کمک خواهد کرد.
اهمیت پرنده‌نگری در حفاظت از گونه‌ها
این فعال محیط زیست با اشاره به اهمیت پرنده‌نگری، آن را یکی از راه‌های مؤثر برای آگاهی‌بخشی عمومی و حفاظت از گونه‌های پرندگان دانست. پرنده‌نگری نه تنها یک فعالیت گردشگری محبوب در سطح بین‌المللی است، بلکه می‌تواند به عنوان ابزاری برای پایش و حفاظت از گونه‌های در خطر انقراض نیز مورد استفاده قرار گیرد. سالانه میلیون‌ها دلار در کشورهای توسعه‌یافته از طریق این صنعت جذب می‌شود و ایران نیز می‌تواند با توسعه این بخش، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست‌محیطی، بهره‌مند شود.
تاریخچه سرشماری پرندگان در ایران
قائمی در بخش دیگری از سخنان خود به سرشماری پرندگان در ایران اشاره کرد و گفت: از دهه 1350، برنامه‌های سرشماری پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی آغاز شد و در استان‌های مختلف کشور، از جمله گلستان، این روند ادامه داشته است. در ابتدا این سرشماری‌ها تحت نظر متخصصان بین‌المللی انجام می‌شد، اما اکنون با حضور کارشناسان داخلی و همکاری سازمان‌های غیردولتی، روند پایش پرندگان با دقت بیشتری دنبال می‌شود.
وی افزود: من در طول سال‌ها فعالیت در این زمینه، در نقاط مختلف کشور از جمله گلستان، خوزستان، هرمزگان و حتی سواحل دریای عمان، به سرشماری پرندگان پرداخته‌ام. این اطلاعات، پایه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های حفاظتی هستند و به ما کمک می‌کنند تا تغییرات اکولوژیکی را بهتر درک کنیم.
ضرورت ثبت و حفاظت از زیستگاه‌های پرندگان
قائمی در ادامه به تجربه خود در ثبت مناطق مهم پرنده‌نگری اشاره کرد و گفت: در سال 1376، برخی سایت‌های جدید به فهرست مناطق حفاظت‌شده اضافه شد، از جمله برخی تالاب‌ها و زیستگاه‌های دریایی که قابلیت تبدیل شدن به مناطق تحت حفاظت را داشتند. این مناطق شامل تالاب گمیشان، خلیج گواتر در جنوب شرق کشور و تالاب‌های حاشیه‌ای دریای عمان بودند که پس از مطالعات گسترده، به فهرست بین‌المللی اضافه شدند.
وی افزود: این فرآیند نشان می‌دهد که با مطالعات علمی دقیق، می‌توان مناطق مهم زیستگاهی را شناسایی و در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخت.
چالش‌های زیست‌محیطی و تهدیدهای پیش روی پرندگان
این فعال محیط زیست با ابراز نگرانی درباره وضعیت زیستگاه‌های طبیعی گفت: خشک شدن تالاب‌ها، تغییرات اقلیمی و استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی از جمله عوامل اصلی کاهش جمعیت پرندگان در کشور هستند. متأسفانه، شکار بی‌رویه و قاچاق پرندگان شکاری نیز تهدیدی جدی برای تنوع زیستی ایران محسوب می‌شود.
قائمی تأکید کرد که برای مقابله با این تهدیدات، نیاز به اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر و افزایش آگاهی عمومی داریم. در برخی مناطق، شکار غیرقانونی و رهاسازی گونه‌های غیربومی، موجب بر هم خوردن تعادل اکوسیستم شده است. این مسائل باید از طریق برنامه‌های آموزشی و نظارت دقیق‌تر کنترل شوند.
لزوم هم‌افزایی میان نهادهای دولتی و جوامع محلی
وی با اشاره به نقش مشارکت‌های مردمی در حفاظت از پرندگان گفت: بدون همکاری جوامع محلی، اجرای برنامه‌های حفاظتی دشوار خواهد بود. ما در برخی نقاط کشور، نمونه‌های موفقی از این مشارکت‌ها داشته‌ایم که نشان می‌دهد اگر مردم در فرآیندهای تصمیم‌گیری دخیل باشند، انگیزه بیشتری برای حفاظت از محیط زیست خواهند داشت.
قائمی همچنین به اهمیت حمایت از نهادهای غیردولتی و انجمن‌های محیط زیستی اشاره کرد و گفت: در گذشته، برنامه‌هایی مانند انتشار خبرنامه‌های علمی در حوزه پرندگان وجود داشت که کمک می‌کرد اطلاعات به صورت گسترده در میان علاقه‌مندان منتشر شود. امروز نیز باید از ابزارهای دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی برای افزایش آگاهی عمومی استفاده کنیم.
رمضانعلی قائمی در پایان سخنان خود بر ضرورت مدیریت هوشمندانه منابع طبیعی، توسعه گردشگری پایدار و افزایش تعاملات بین‌المللی در حوزه حفاظت از پرندگان تأکید کرد و گفت: اگر بتوانیم به درستی از ظرفیت‌های استان گلستان استفاده کنیم، نه تنها به حفظ گونه‌های ارزشمند کمک خواهیم کرد، بلکه در مسیر توسعه پایدار نیز گام‌های مؤثری برخواهیم داشت. این امر مستلزم همکاری میان نهادهای دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و مردم محلی است که باید با آگاهی و برنامه‌ریزی دقیق انجام شود.
