در حالی که آمارهای رسمی از کاهش چشمگیر تولید روغننباتی حکایت دارند، سکوت نهادهای متولی در برابر تبعیض فاحش در تخصیص ارز، بازار را به مرز انفجار رسانده است و گزارشهای میدانی از «فروش قطرهچکانی» و احیای پدیده توهینآمیز «فروش شرطی» خبر میدهند؛ وضعیتی که نشان میدهد بحران فعلی نه یک اتفاق ساده در شبکه توزیع، بلکه نتیجه مستقیم سوءمدیریت در وزارت جهاد کشاورزی و انباشت مطالبات یک میلیارد دلاری است که نفس تولید را به شماره انداخته است.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، در شرایطی که دبیر انجمن صنایع روغننباتی از احتمال تعطیلی گسترده کارخانهها به دلیل بدهیهای ارزی سخن میگوید، اما دلالان در سایه نایاب شدن برندهای مطرح، بازار را به تسخیر خود درآوردهاند؛ وضعیتی که در آن، کارخانه از نقدینگی خالی است و قفسه فروشگاه از کالا، اما بازار سیاه از سودهای نجومی لبریز شده است.
گزارش میدانی خبرنگار تابناک نشان میدهد قفسههای خالی و عرضه قطرهچکانی سوپرمارکتها و فروشگاههای زنجیرهای نشاندهنده تغییر رفتار توزیع و خرید است و در بسیاری از فروشگاهها، برندهای مطرح روغن کاملاً نایاب شده و تنها تعداد محدودی از برندهای ناشناخته در دسترس هستند.
حتی در بسیاری از خردهفروشیها به دلیل محدودیت موجودی، به هر مشتری تنها یک عدد روغن میفروشند حتی برخی شرکتهای پخش، تحویل روغن به مغازهداران را منوط به خرید کالاهای دیگر مانند رب گوجهفرنگی یا کنسروجات میکنند و با به دو برابر قیمت می فروشند برای مثال قیمت روغنهای صنف و صنعت ۱۷ کیلویی که باید یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان باشد، در بازار آزاد به بیش از دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.
علیرضا شریفی، دبیر انجمن صنایع روغن نباتی، پرده از بحران عمیقتری در زنجیره تأمین برداشته و گفت: کارخانههای روغن نباتی، یا تعطیل شدهاند یا در آستانه تعطیلی قرار دارند؛ کمبود شدید روغن خام ناشی از تأخیر بی سابقه در پرداخت مطالبات ارزی کارخانجات روغن نباتی، علت اصلی مشکل تنظیم بازار روغن نباتی است.
شریفی اعلام کرد: تولید ماه گذشته روغن نباتی کمتر از ۱۳۰هزار تن بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۰ درصد، نسبت به ماه گذشته ۲۶ درصد و نسبت به مهرماه ۴۳ درصد کاهش را نشان میدهد، ضمن این که تولید آبان ماه نیز، نسبت به ماه گذشته ۲۳ درصد کاهش یافته بود.
او معتقد است: مطالبات ارزی واردکنندگان روغن خام از جمله کارخانجات روغن نباتی، از یک میلیارددلار فراتر رفته است که با توجه به ظرفیت و توان این کارخانجات در تامین سرمایه در گردش ارزی، اعتبار نزد فروشندگان خارجی و استقراض ارزی، غیرقابل تصور است.
به گفته شریفی، وزارت جهاد کشاورزی، جانب عدالت وانصاف را در تخصیص ارز، رعایت نکرده، زیرا در نه ماهه اول سال جاری، فقط ۴۰ درصد واردات روغنخام سال جاری را تخصیص ارز داده در حالی که این نسبت، در مورد دیگر بخش ها، به مراتب بیشتر و حتی بالای ۸۰ درصد است.
کمبود روغن در بازار تنها ناشی از مشکل توزیع نیست؛ بلکه همزمانی کمبود نقدینگی ارزی ، ناهماهنگی مدیریتی ، رفتارهای احتیاطی مانند احتکار که ناشی از انتظار تغییر نرخ ارز و افزایش قیمتهای رسمی در آینده نزدیک است هم در کمبود عرضه نقش دارند.
به گزارش تابناک ، از آنجایی که وابستگی بیش از ۹۰ درصدی به واردات روغن خام داریم به نظرمی رسد تداوم این وضعیت میتواند به بحران جدی در صنایع وابسته مانند قنادیها، رستورانها و صنایع غذایی منجر شود به ویژه اگر تا پیش از فرا رسیدن ماه رمضان که تقاضا برای روغن افزایش مییابد، مشکل تخصیص ارز و ترخیص روغنهای رسوبی در گمرکات حل نشود، بازار با موج جدیدی از گرانی و کمیابی روبهرو خواهد شد.
