همان طور که گفته شد نشانه های افسردگی می تواند در اختلال دوقطبی وجود داشته باشد، اما زمانی تشخیص اختلال دوقطبی داده می شود که حداقل یک بار، نشانه های شیدایی – چه خفیف باشد و چه شدید – به صورت جداگانه یا هم زمان با نشانه های افسردگی بروز کرده باشد.
اختلال افسردگی بدون ظهور نشانه های شیدایی در دوره ای از عمر فرد، اختلالی متفاوت از افسردگی است که در اختلال دوقطبی مشاهده می شود و درمان آن نیز با درمان افسردگی ای که در اختلال دوقطبی روی می دهد متفاوت است، به همین دلیل تشخیص صحیح این دو نوع اختلال افسردگی اهمیت زیادی دارد. حداقل یک سوم از کودکان و نوجوانانی که دچار اختلال دوقطبی تشخیص داده خواهند شد و این آمار نشانه ی این مسئله است که در مواردی اختلال دوقطبی در ابتدا خود را با نشانه های خالص افسردگی نشان می دهد، اما بدین معنا نیست که اختلال افسردگی در کودکان وجود ندارد یا از ابتدا باید به روش اختلال دوقطبی درمان شود. عوامل و نشانه هایی در افسردگی کودکان و نوجوانان وجود دارد که احتمال تبدیل شدن به اختلال دوقطبی را در آینده بیش تر می کند؛ این نشانه ها از این قرار است:
- افسردگی همراه با پرخوابی.
- افسردگی همراه با نشانه های روان پریشی (از جمله توهم و هذیان).
- افسردگی با کم تحرکی شدید.
- ایجاد نشانه هایی از اختلال شیدایی پس از تجویز داروی ضد افسردگی.
- سابقه ی اختلال دوقطبی در خانواده.
- سوء مصرف مواد هم زمان با اختلال افسردگی.
- دوره های متعدد اختلال افسردگی.
در صورتی که علایم فوق در بیماری وجود دارد و روان پزشک تصمیم به شروع داروی ضد افسردگی گرفته است، لازم است نظارت دقیق تری بر تغییرات علایم بیمار کند و به فواصل کوتاه تر، بیمار و خانواده را ملاقات کند تا در صورتی که تغییر دوره ی بیماری از افسردگی به افسردگیِ شیدایی در حال شکل گیری باشد زودتر شناسایی و درمان شود.
اگر سابقه ی یک بار نشانه های شیدایی در کودک یا نوجوان وجود داشته است و در حال حاضر به اختلال افسردگی مبتلاست، این اختلال، دوره ای از اختلال دوقطبی در نظر گرفته می شود و درمان خاص آن انجام می شود.
فراموش نکنیم که عدم درمان افسردگی کودک می تواند منجر به تخریب عملکرد تحصیلی و زندگی اجتماعی او در حال و آینده شود و این خطرناک تر از تبدیل حمله ی افسردگی به اختلال دوقطبی است. بنابراین درمان اختلال افسردگی در کودک و نوجوان ضروری است و در صورت وجود نشانه هایی که از افزایش احتمال بروز اختلال دوقطبی خبر می دهد تنها لازم است پزشک در انتخاب نوع دارو با دقت بیش تری عمل کند و خانواده ملاقات های بیش تری با پزشک داشته باشد.
منبع مقاله:
خادمی، مژگان، (1389) اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان، تهران: نشر قطره، چاپ اول. 