پوکی استخوان یا استئوپروز و همچنین کاهش تراکم استخوان ها یا استئوپنی گرچه تظاهرات بالینی خود را در دوران میانسالی و سالمندی نمایان می سازند، ولی بذر آنها در ایام کودکی و نوجوانی افشانده می شود و با عدم بهره مندی از تغذیه مناسب و فعالیت های بدنی لازم، در طول زمان بذرهای اولیه ریشه دوانده و پرورش می یابند. با توجه به عوامل مساعد کننده بروز پوکی استخوان که مهم ترین آنها را ژنتیک، نوع تغذیه، هورمون های داخلی و فعالیت های بدنی ذکر نموده اند، در ساکنین قاره آسیا بالاترین رقم شکستگی های استخوان به خصوص لگن گزارش شده است. البته علاوه بر شکستگی لگن، پوکی استخوان قادر به آسیب رساندن به استخوان نواحی مختلف بدن از جمله مچ دست وپا، ستون فقرات، گردن و استخوان ران نیز می باشد. با بهبود کیفیت تغذیه و تغییر روش زندگی به شرح زیر می توانیم تا حد قابل توجهی میزان بروز و گستردگی شیوع پوکی استخوان و شکستگی ها را کاهش بدهیم.
نوع و مواد غذایی مصرفی:
عدم استفاده از منابع شیر و لبنیات. کم چربی و سایر مواد غذایی حاوی کلسیم مثل انواع کلم ها، بادام، کنجد و غیره زمینه پوکی استخوان را فراهم می آورد. از طرف دیگر زیاده روی در مصرف مواد حاوی پروتئین، نمک طعام، نوشیدنی های حاوی کافئین و نوشابه های گازدار (به علت فسفاتی که در ترکیبات خود دارند)، بروز پوکی استخوان را تسریع خواهد نمود، به خصوص در افراد سیگاری و به ویژه در خانم ها این مسأله جدی تری تلقی می شود، خانم های سیگاری دارای هورمون استروژن کمتری هستند و سن یائسگی آنها پایین تر است. عدم دریافت ویتامین D کافی در سنین کودکی به خصوص عدم توجه به دادن مکمل ویتامین های D و A از روز پانزدهم تولد کودکان، موجبات ابتلای آنها را به نرمی استخوان در سنین پایین و پوکی استخوان در سنین بالا فراهم خواهد ساخت. مهم ترین منبع سازنده ویتامین D3، نور خورشید است و تابش مستقیم خورشید به پوست به مدت ده دقیقه در روز یا دو بار در روز به مدت 5 دقیقه، ویتامین D لازم را تامین خواهد نمود.اخیراً معلوم گردیده ویتامین K در تنظیم کلسیم و ساختار و استحکام اسکلت، وظایفی را بر عهده دارد، لذا برای دریافت این ویتامین گنجانیدن سبزیجاتی مثل انواع کلم ها و به خصوص کلم براکلی، کاهو و اسفناج می تواند کمک کننده باشد. انجام فعالیتهای منظم بدنی نیز در چهارچوب برنامه مناسب نه تنها بر روی سلامتی استخوان های بدن در هر سنی تأثیرگذار است، بلکه در تامین و تثبیت سلامتی بدن نیز خالی از فایده نخواهد بود. مصرف بسیاری از داروها مانند داروهای حاوی کورتیکواستروئید موجب پوکی استخوان می شود.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100