سرپرست گروه رقص «سیروان» در گفت‌وگو با ایسنا، درباره رقص کردی «ئه لپه‌رگه» بیان کرد: «ئه لپه‌رگه» یا «هه ل‍په رکی» به معنای پرش و جهش است که در مناطق کردنشین ایلام، کردستان و کرمانشاه ریشه دارد.
محمود باقری با بیان اینکه این واژه ریشه در تمدن کردها دارد، افزود: یک سنگ نوشته در تپه علی کُش ایلام وجود دارد که شاید قدمت آن به ده هزار سال پیش هم می‌رسد. این سنگ نوشته نشان می‌دهد رقص کردی از زمان‌های کهن در بین مردم زاگرس نشین وجود داشته است.
او ادامه داد: چون در زمان قدیم بردن سلاح‌های جنگی به داخل کاخ پادشاهی ممنوع بوده است، از دستمال برای این کار استفاده می‌کردند. در واقع یک گروه رقص نماد فرماندهان و سربازان جنگی است، فرد اولی که در گروه، دستمال به دست می‌گیرد نماد فرمانده ارشد جنگی است و به آن چوپی کیش یا سر چوپی می‌گویند و به نفر آخر «بِن چوپی» گفته می‌شود.
این جامعه‌شناس افزود: افراد در «ئه لپه‌رگه» یا رقص کردی چهار گام به جلو و دو گام به عقب می‌برند و روی زمین پا می‌کوبند. این حرکت به معنای آن است زمانی که دشمن به ما حمله کرد اگر دو گام ما را به عقب برد، باید ما چهار گام به سمت آنها حمله کنیم. این نشان می‌دهد که با اتحاد و همدلی یکدیگر می‌توانند بر دشمن پیروز شوند. پا بر زمین کوبیدن به معنای این است که ما همیشه هستیم و خواهیم ماند.
باقری با بیان اینکه «ئه لپه‌رگه» در مناطق کردستان و ایلام یکی هستند، افزود: اما تفاوت‌هایی هم دارند. برای مثال در کردستان از شال برای دور کمر استفاده می‌کنند اما در ایلام از لچک یا چفیه استفاده می‌کنند. مردان منطقه ایلام بیشتر از لباس چریکی که جلوی آنها دکمه دارد، استفاده می‌کنند. کفش‌های منطقه ایلام نیز با منطقه کردستان متفاوت است.
او ادامه داد: ما درمنطقه ایلام به کفش‌هایمان کلاش می‌گوییم. کف کفش‌های ما از لاستیک است اما کف کفش‌های منطقه کردستان از پارچه درست شده است. قبل از آنکه از لاستیک و پارچه برای کف کفش‌های این منطقه اضافه شود از چرم استفاده می‌شده است و با گذشت زمان حتی کفش‌ها نیز دستخوش تغییرات شده‌اند. برای مثال کردهای کرمانج خراسان پاپوش‌های چرمی به نام چاروق می‌پوشند. گفته می‌شود این پاپوش، کفش اصلی کردها بوده است.
سرپرست گروه رقص «سیروان» همچنین بیان کرد: رقص «ئه لپه‌رگه» در زمان کشاورزی، برداشت و کاشت محصول برای شادی و خوشحالی انجام می‌شده است و در زمان جنگ نیز برای ترساندن دشمن به کار می‌رفته است تا بگویند ما هیچ استرسی نداریم و شاد هستیم. حتی بعد از جنگ هم برای جشن پیروزی از آن استفاده می‌شده است.
باقری اضافه کرد: برخی از محققان معتقدند با نواختن ساز دُهل، آغاز جنگ را اعلام می‌کردند به همین دلیل چوپی کیش یا فرمانده گروه با دُهل بازی می‌کند. تمام تماشاگران هم دوست دارند کسی که دستمال به دست دارد و چوپی کیش گروه است، بر دُهل غلبه کند و پیروز شود. در برخی از مراسم عروسی‌های ما اگر چوپی کیش بتواند دُهل زن را از رده خارج کند تمام شاباش مراسم را پیشکش او می‌کنند.
او با بیان اینکه گروه رقص سیروان از سال 1384 تشکیل شده است، گفت: این کار با هدف حفظ میراث منطقه خودمان در ایلام انجام شده است و تصمیم داشتیم از ورود فرهنگ‌های بیگانه جلوگیری کنیم. در حال حاضر نیز 24 شاگرد دارم که کوچکترین آن 17 سال و بزرگترین آن 33 سال دارد.
این پژوهشگر همچنین بیان کرد: زمانی که در رشته پژوهش مشغول به تحصیل بودم، به موسیقی‌ها و بازی‌های محلی علاقمند شدم و رقص‌های محلی را با تحقیق و پژوهش یاد گرفتم اما در کنار همه‌ی این‌ها بیشتر علاقه‌ام به «ئه لپه‌رگه» کردی بود. حتی به دنبال آن هستم که مستند خوبی از این آئین بسازم اما به دلیل مشکلات و نداشتن پشتیبان مالی، توانایی انجام این کار را ندارم.
باقری همچنین درباره مشکلات تحقیق در حوزه آیین کهن ایلام گفت: هر تحقیق دو پیشینه داخلی و خارجی می‌خواهد اما چون تحقیقی برای آهنگ‌های محلی صورت نگرفته است، پیشینه‌ی داخلی برای آن نداریم حتا برای استفاده از پیشینه‌های خارجی مجبوریم به رقص‌های سرخپوستی مراجعه کنیم زیرا در این زمینه هم پژوهشی انجام نشده است. ما علاوه بر اینکه حرکات آئینی و کارهای سنتی منطقه ایلام را اجرا می‌کنیم کارهایی هم در قالب رقص‌های محلی منطقه‌ای طراحی کردم و با توجه به آنکه ریتم خراب نشود رقص جدیدی را ایجاد می‌کنم برای مثال رقصی داریم که از نمدمالی گرفته شده است.
