شکست حکومت ۱۲۰ ساله مغول با نمایش آیینی+ فیلم

سید مسعود حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نمایش‌های  آیینی سبزوار بیان کرد: در زمان حکومت مغول، مردم اجازه حمل سلاح را نداشتند به همین دلیل به این فکر می‌افتند تا خود را برای مبارزه و شکست مغول آماده کنند و چون سلاح، فرمانده‌ یا پایگاهی نداشتند از هر فرصت و مناسبتی  برای جشن و شادی و رقص استفاده می‌کردند. ماموران حکومت مغول زمانی که به این مراسم  سرکشی می‌کردند و  بعد از آنکه متوجه عروسی می‌شدند، خیال‌شان از بابت اینکه شورشی در کار نیست راحت می‌شد.

او ادامه داد: مردم در انتهای مراسم شادی، چوب‌هایی به دست می‌گرفتند و با آن رقص چوب را انجام می‌دادند. در واقع رقص چوب بازی تمرینی برای مبارزه بود. افراد در این مراسم، بدن خود را گرم می‌کردند سپس عروسک اسب چوبی که نمادی از سواره نظام مغول بود وارد می‌شد و مردم سبزوار با آرایش نظامی که می‌گرفتند، مبارزه تن به تن، دو نفر و چند نفره انجام می‌دادند و با اتحاد هم اسب چوبی را شکست می‌دادند.

 سرپرست گروه هنری «صدای سبزوار» با بیان اینکه این مراسم نوعی رزمایش نظامی محسوب می‌شد، افزود: در واقع با این کار به نوجوانان مبارزه و اینکه چگونه از یک چوب به عنوان نمادی از شمشیر و از چوب دیگر به عنوان سپر استفاده کنند، آموزش می‌دادند. به این ترتیب حکومت مغول بعد از 120 سال توسط جنبش سربداران شکست ‌خورد.

 حسینی اضافه کرد: چون سبزوار در مسیر جاده ابریشم بوده است بسیاری اقوام از جمله کرمانج‌ها، ترک‌ها، بلوچ‌ها و فارس زبانان ساکن این منطقه می‌شوند. بلوچ‌ها ساکن جنوب سبزوارهستند که لهجه، شیوه لباس پوشیدن و حتی نمایش‌های آیینی آنها به جنوب خراسان و تربت نزدیک است. ترک‌ها و کردهای کرمانج  در شمال سبزوار که به  قوچان و اسفراین نزدیک است، ساکن هستند. فارس‌ها نیز ساکن هسته مرکزی سبزوار هستند از این جهت ما هم رقص کرمانجی، سبزواری و تا حدودی بلوچی داریم.

او با بیان اینکه در گذشته، سه استان خراسان شمالی، جنوبی و رضوی یک استان محسوب می‌شدند، گفت:‌ به همین دلیل رقص سبزوار شباهت زیادی به رقص محلی خراسان شمالی دارد اما موسیقی سبزوار به دلیل جغرافیای کویری تا حدودی به جنوب خراسان نزدیک است.

سرپرست گروه هنری «صدای سبزوار» همچنین درباره تفاوت لباس‌های اهالی خراسان شمالی و سبزوار اظهار کرد:  رنگ اصلی لباس‌های آیینی کرمانج‌های  خراسان شمالی قرمز است و به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارد، از طبعیت منطقه به شکل گلدوزی روی لباس‌هایشان بهره می‌بردند اما لباس اقوام سبزوار به دلیل نزدیک بودن به کویر، ساده و به رنگ سفید و سیاه است.

حسینی بیان کرد:‌ در خراسان شمالی دستمالی به عنوان کلاه به سر می‌بندند اما در سبزوار از کلاه نمدی استفاده می‌کنند. فلسفه استفاده از کلاه نمدی به این شکل بوده که کلاه را بر سر می‌گذاشتند بعد کاسه مسی روی آن قرار می‌دادند و با دستمالی کلاه نمدی را محکم  و آن را به یک کلاهخود اورژانسی تبدیل می‌کردند.

او همچین درباره شعرها و سازهایی که استفاده می‌کنند، نیز توضیح داد: سبزواری‌ها شعرهایشان را به لهجه فارسی به کار می‌برند  و کرمانج‌ها زبان خاص خود را دارند. ما در فضاهای باز و زمانی که دسترسی به میکروفن نداریم از ساز دَف که خاستگاه آن کردستان است، نیز استفاده می‌کنیم تا پرتاب قدرت صدا بیشتر باشد و بتوانیم ریتم را حفظ کنیم در غیر این صورت همیشه از دایره و دُهل استفاده می‌کنیم.

حسینی با بیان اینکه حدود 12 سال است که گروه هنری «صدای سبزوار» را تشکیل داده است، افزود: دوسالی می‌شود که رده نونهالان نیز به  گروه ما اضافه شدند و در جشنواره‌ها شرکت می‌کنند و هفته‌ای دو جلسه کلاس آموزش آیین‌های محلی را در سبزوار برگزار می‌کنم. در واقع ما رقص محلی انجام نمی‌دهیم بلکه نمایش آیینی اجرا می‌کنیم.      

سرپرست گروه هنری «صدای سبزوار» درباره اینکه خودش چطور به این کار علاقمند شده است، گفت: من پیش از این در سطح مدرسه و دبیرستان تئاتر کار می‌کردم و بعدها به نمایش آیینی رو آوردم.  هنوز هم  این آیین‌ها  در زادگاه من  روستای «کوه میش» برگزار می‌شود.