قبح

چکیده: در این مقاله به بحث حسن و قبح عقلی می‌پردازیم و ابتدا نظریات موجود در مسئله را ارائه می نمائیم

علامه مظفر در کتاب اصول الفقه سه معنا برای حسن و قبح ذکر کرده است:

در این مقاله به نقش اساسی نظریه حسن و قبح عقلی در اثبات بسیاری از دعاوی الهیات و کلام از دیدگاه علامه شعرانی می پردازیم . پس از توضیح دلایل شعرانی در قبول نظریه حسن و قبح عقلی به موارد استفاده از آن در آثار ایشان اشاره شده است . چگونگی اثبات ضرورت دین، توضیح انواع نیازهای آدمی به دین و انتظار بشر از دین براساس نظریه حسن و قبح عقلی بیان شده است .

افعال آدمی به حسن و قبح متصف می شود، اما این حسن و قبح چیست و قضایایی که برآنها مشتمل اند، چه ماهیتی دارند، ازمسائلی است که ذهن فیلسوفان را قرنها به خود مجذوب ساخته است

بطور کلی اصولی که اختلاف محیط وتمدن و گوناگونی عادات و تقالید،خدشه ای بر آن وارد نسازد و از دوام وثبات آن نکاهد، از این مساله سرچشمه می گیرد; به تعبیر دیگر اگر یک اصل اخلاقی زیباست، همواره زیباست و اگرزشت است تا ابد زشت است.

قاعده «قبح عقاب بلابیان » از قواعد مسلم نزد فقیهان و اصولیان به شمار می رود. این قاعده با «اصل قانونی بودن مجازات » در حقوق معاصر قابل مقایسه است.

همان طور که گفته شد قایلان به این نظریه، قضایای حسن و قبح عقلی را از سنخ مشهورات دانسته و واقعی غیر از تطابق آرای عقلا، برای آن نمی پذیرند. و بسیاری از صاحب نظران چون ابن سینا، خواجه، محقق اصفهانی، علامه ی مظفر و... قایل به این نظریه اند.