سکولاریزم

این مقاله متکفل نقد و بررسی نظریه ای است 2 که با اصل قرار دادن سکولاریزم و مبانی آن می کوشد امکانی برای توجیه حکومت دینی بر پایه آن بیابد

سکولاریزم(1) پدیده ای غربی مربوط به دوره گذر از مقطع کهنه به نو می باشد که در رفرماسیون یا نهضت اصلاح دینی به صورت «ایمان به اصالت عقل» تجلی یافت. مقاله حاضر تلاشی است در جهت اثبات و تحقّق بُعد سیاسی سکولاریزم که پاسخی طبیعی به شرائط حاکمیت کلیسا در قرون وسطی بود و باعث شد تا اندیشه خدا محوری divinism به انسان محوری humanismتبدیل گردد.

بحث درباره سکولاریزم و سکولاریزاسیون دین بی شک یکی از زنده ترین مباحث دانش «جامعه شناسی دین» است که افزون بر جوانب گسترده تئوریک دارای پاره ای فواید عملی و کاربردی نیز هست و به همین سبب می باید از دغدغه های اصلی دینداران و جوامع دینی باشد و هیچ گاه از کاوش و تحلیل پیرامون آن غفلت نکنند.

در شماره بیست وشش مجله کیان مقاله ای از آقای دکتر سروش با عنوان معنا و مبنای سکولاریزم منتشر شد که در ذیل آن مسائل بسیار مطرح شده که به گمان نگارنده ربط چندانی با عنوان مقاله ندارد، ولی هدف اصلی در واقع طرح آن مسائل است: مقصود تویی کعبه وبتخانه بهانه

سکولاریزم را به دلیل کثیرالاضلاع بودن آن، از ابعاد مختلفی می توان تحلیل و بررسی کرد. یکی از ابعاد سکولاریزم جنبه کلامی آن است

اَفَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُوَنَ وَ مَنْ اَحْسَنُ مِنَ اللّه ِ حُکْما لِقَوْمٍ یُوْقِنُون.(2)

سکولاریزم - secularism - از جمله لغاتی است که ترجمه آن در کشورهای اسلامی با مشکل همراه بوده است، در فارسی آن را با استفاده از چند لغت به «جدایی دین از سیاست» یا «جداشدن دین از دنیا»، «دنیوی کردن»، «اعتقاد به اصالت امور دنیوی»، «غیر دین گرایی»، «نادینی گری»، «دنیویت» و «این جهانی» ترجمه کرده اند، و در عربی مصدرجعلی «علمانیّت» را نظیر «عقلانیّت» متر ...

در روزگار ما مباحث مربوط به دین شناسی و مبانی و مواضع دین در عرصه حیات اجتماعی انسان از اهمیت و ارزش خاصّی برخوردار شده است، برخورد اندیشه ها و تضارب آراء در زمینه های مختلف دین پژوهی نظیر کلام، فلسفه دین، جامعه شناسی و روانشناسی دین، پژوهشهای دقیق و نقّادانه ای را طلب می کند.

مراد من از دین در این گفتار، نهادهای دینی مانند: حوزه های علوم دینی و الهیات، مساجد، ومقامات و جوامع روحانی نیست. بلکه دین به مثابه مکتب راهنمای اندیشه و عمل انسانی مورد نظر است. دین را - با توجه به مصداق خاص آن، اسلام - به تعبیر زیر تعریف می کنم:

اشاره: در کتاب نقد(1)، از جمله، دو مقاله با عناوین"دلایل پیدائی و پایائی سکولاریزم" و "عرف و مصلحت درترازوی حکومت اسلامی" به چاپ رسیده بود. آنچه ذیلاآمده، نقدی است از یک خواننده که متوجه آن مقالات می باشد. پاسخ این نقد را در شماره آینده کتاب نقد خواهیدخواند، ان شاءا....