در سالهای اخیر تلاشهایی از سوی پژوهشگران تاریخ بهویژه در زمینه تاریخ معاصر به منظور روشمند کردن علم تاریخ در جریان است که قابلتوجه است. چنین امری در دوره قاجاریه که آغاز جدی مواجهه ایران با جهان جدید و توسعهیافته بهشمار میرود، به مراتب آشکارتر است و پاسخ به آن برای پرسشهای امروز اساسیتر به نظر میرسد.