قاجاریه

انقلاب مشروطه ایران از جمله موضوعاتی است که توسط ایران‌شناسان از جنبه‎های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله این آثار کتاب «ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم» است. این اثر پژوهشی است که توسط دکتر ونسا مارتین، استاد تاریخ دانشگاه لندن، نوشته شده و برگردان فارسی آن به این قلم به‌زودی به همت نشر نی به بازار عرضه خواهد شد.

نوشته‌اند که سال‌ها پیش ناصرالدین‌شاه در سفر‌های پرحاشیه‌اش به فرنگستان، افزون بر زنان خوش‌سیمای غربی متوجه نظام کنترل اجتماعی کارآمدی شد که در شهر‌های اروپایی برقرار بود و به نظرش خوشایند و جالب رسیده بود.

ویلفرید اسپاروی، معلم انگلیسی - که برای تعلیم کودکان یک شاهزاده نامدار قجری - به اصفهان سفر کرده است، قصه ولی‌نعمتش، ظل‌السلطان را با صورت کوچک و شاداب همچون هلوی رسیده پرشهد دخترکی آغاز می‌کند که بعد از گرفتن صدقه به دنبال کالسکه معلم انگلیسی می‌دوید و نام صدقه‌دهنده را می‌پرسید تا مادرش هنگام نماز ظهر او را به خاطر صدقه‌اش دعا کند.

در دوره قاجار متأثر از تحولات فکری و فرهنگی نگرش‌ها به موضوع آموزش کودکان دگرگون شد و در کنار مکتبخانه‌های سنتی، تأسیس مدرسه‌های جدید اهمیت یافت، با این امید که نتیجه این کوشش‌ها به بهبود زیست ایرانیان منتهی شود. بیشتر این مدارس در عصر ناصری (1264-1313 هجری قمری) و عصر مظفری (1313-1324 هجری قمری) و به طور خاص از 1315 هجری قمری به بعد بنا شدند.

تاریخ اجتماعی در سال‌های اخیر عاملیت تاریخی را منحصر به فرادستان و نهادهای اجتماعی و سیاسی نمی‌داند و بیشتر در پی یافتن نقش مردم، گروه‌ها و جریان‌های حذف‌شده در تحولات جامعه است

حادثه فروش دختران قوچان مانند دیگر حوادثی که حس تظلم‌خواهی مردم را بیشتر می‌کرد، موضوع آسیب‌دیدگی حقوق زنان را نیز در محافل ایرانیان پیش می‌کشید و از جمله اعتراضاتی بود که بروز تفکر مشروطه‌خواهی را تشدید کرد.

آنچه در 200 سال گذشته در باب تغییر استراتژی‌ها و سیاست‌های جنسیتی در ایران معاصر روی داده فرایند پیچیده‌ای است. در فرایند تغییر حکومت از سلسله قاجار به پهلوی و سپس جمهوری اسلامی به تدریج جنسیت از موضوعی سنتی به مساله‌ای حاکمیتی و سیاسی بدل شد. در این راستا «بدن» نیز به سوژه حاکمیت‌های سیاسی مدرن تبدیل شده است.

«سراپا غرق جواهر بود و چنانکه نشسته بود پیدا بود مرد زورمندیست که تقریباً چهل سال دارد و میلیون‌ها جواهر به خود بسته بود. تاجش و بازوبند چپش بسیار گرانبها بود. ریش سیاهش که زیباترین ریش‌های ایران بود تا به زانو می‌رسید. در پای تختش پسرانش صف کشیده بودند.

ناصرالدین‌شاه قاجار، فرزند محمدشاه قاجار و چهارمین پادشاه سلسله قاجاریه است. او در تاریخ 25 تیرماه 1210 شمسی در دهکده کهنمیر در حدود 25 کیلومتری تبریز دیده به جهان گشود. پس از درگذشت پدرش، محمدشاه در تاریخ 26 شهریور 1227، به‌جای پدر به تخت نشست و نزدیک به 50 سال حکومت کرد.

نوشته‌اند که سال‌ها پیش ناصرالدین‌شاه در سفر‌های پرحاشیه‌اش به فرنگستان، افزون بر زنان خوش‌سیمای غربی متوجه نظام کنترل اجتماعی کارآمدی شد که در شهر‌های اروپایی برقرار بود و به نظرش خوشایند و جالب رسیده بود.