دارو جزو کالا‌های استراتژیک در کشور است که کمبودش اثرات زیادی بر سلامت آحاد جامعه به جا می‌گذارد اگرچه بسیاری از مسئولان در این حوزه خودشان را به تجاهل می‌زنند ولی واقعیت این است که کمبود دارو و تجهیزات پزشکی روز به روز خودش را بیشتر نشان می‌دهد.
به گزارش به نقل از روزنامه اطلاعات ، متأسفانه در طی ماه‌های اخیر مسئولان با اخذ سیاست‌های نا کارآمد نه تنها واردات داروهای حیاتی مردم را دستخوش بحران کرده‌اند بلکه با اجرای طرح تحول سلامت باعث شدند که تمام هزینه‌ها به گردن بیمه‌های ورشکسته بیفتد و عملا بیمه‌ها قادر نباشند که مطالبات دارو خانه‌ها و پزشکان را پرداخت کنند. شاید اجرای سیاست‌های عوام فریبانه برای آوردن رای و نشستن روی صندلی‌های ریاست کافی باشد اما بهداشت و درمان مملکت را نمی‌توان با فریبکاری به جایی رساند.
بحران دارویی در کشور به حدی رسیده است که هر از چند گاهی یکی از مسئولان انجمن بیماری‌ها اعلام می‌کند که هزینه دارو به طور متوسط ماهانه 1 تا 5ر1 میلیون تومان افزایش یافته است و بیماران قادر به تهیه دارو و ادامه درمان خود نیستند بلافاصله مسئولان سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با اعلام اینکه افزایش قیمت دارو صحت ندارد در صورت حذف صورت مسأله بر می‌آیند
چندی قبل دکتر حمید خویی رئیس انجمن داروسازان تهران درباره تخصیص 500 میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای خروج صنعت داروسازی کشور از شرایط بحرانی خبر داده بود که در ادامه هزینه آن دستخوش تغییر شد و مسئولان تصمیم گرفتند این پول را برای جبران کسری‌های طرح تحول سلامت هزینه کنند.
وی اظهار داشته است: ما در 3 سال اخیر با حجم بالای بدهی‌های انباشته به سال جدید وارد شده‌ایم و این حجم بالای بدهی داروخانه‌ها زنجیره تامین و در نهایت صنعت داروسازی را تضعیف می‌کند.
کمبود داروهای بیهوشی
دکتر محمد مهدی قیامت عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد وضعیت داروهای بیهوشی به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: نزدیک به 6 ماه است که هر روز با کمبود 1 یا 4 قلم از داروهای بیهوشی که حیاتی هستند روبرو هستیم و این در حالی است که در شرایط اورژانسی داروهایی را که برای بیماران ضروری و حمایتی است نداریم.
امروز لیستی از داروهای بیهوشی موجود را به من داده‌اند که حدود 15 داروی آن موجود نیست. به عنوان مثال دارویی به نام افدرین داریم که باعث بالا بردن فشار خون می‌شود و معمولا برای بیمارانی که بیحسی موضعی می‌گیرند مانند عمل سزارین از این دارو استفاده می‌شود. داروهای بیهوشی که استفاده می‌کنیم خطر افت فشار خون را به همراه دارد به همین علت از افدرین استفاده می‌کنیم که داروی بیهوشی نیست اما داروی حیاتی است. امروز این دارو را نداشتیم با هزار زحمت موفق شدیم آن را تهیه کنیم. مسأله مهم این است که این کمبود‌ها در نهایت سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد.
وی در مورد علت نبود داروهای بیهوشی می‌افزاید: عدم برنامه ریزی صحیح وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی باعث شده است که در واردات این دارو‌ها وقفه ایجاد شود. در چند ماه اخیر شرایط اقتصادی و ارزی مشکلات زیادی را برای تهیه دارو برای ما بوجود آورده است و این در حالی است که خودمان هم گرفتار خود تحریمی هستیم به این معنا که مراجع مختلف سختگیری‌های بیش از حد اعمال می‌کنند و بابت ارز اختصاص یافته به دارو خیلی حساسیت نشان می‌دهند و همه این کار‌ها باعث ایجاد وقفه درتهیه منابع دارویی می‌شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه تاکنون سابقه نداشته است که هر هفته با کمبود دارو مواجه شویم یاد آوری می‌کند: متأسفانه مدتی است که هر هفته لیستی از داروهایی را که نداریم به ما ارائه می‌دهند. به عنوان مثال چند روز قبل برای تهیه داروی بیهوشی «پروپوفل» که برای عده زیادی از بیماران استفاده می‌شود دچار مشکل شدیم تا بالاخره بعد از کلی دوندگی توانستیم چند عدد از این دارو را تهیه کنیم. ما برای تهیه دارو‌ها با مشکل روبرو هستند و این کمبود‌ها جان بیماران را به خطر می‌اندازد.
وی با اشاره به این مطلب که ما برای تهیه دارو مجبوریم دست به کارهایی بزنیم که نباید انجام دهیم خاطر نشان می‌کند: کمبود دارو باعث می‌شود از دارویی استفاده کنیم که نباید از آن استفاده شود واندیکاسیون نداریم. ما دارویی داریم که فشار را بالا می‌برد و ضربان قلب را پایین می‌آورد در صورتی که داروی افدرین این کار را نمی‌کند و برای اینکه فشار خون بیمار را ثابت نگه داریم باید از دارویی استفاده کنیم که برای این کار اندیکاسیون ندارد و در منابع علمی پیشنهاد نشده است و مجبوریم از جایگزین‌هایی استفاده کنیم که ممکن است خطراتی برای بیماران در برداشته باشد.
دکتر قیامت می‌گوید: مسئولان وزارتخانه می‌دانند که ما با چه مشکلات و کمبود‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنیم این در حالی است که نه تنها کمبود داروی بیهوشی داریم بلکه برای تهیه بسیاری از داروهای معمولی هم با مشکل روبرو هستیم. ما با کمبود داروی «وارفارین» را که بیماران قلبی برای پیشگیری از آمبولی یا برای رقیق کردن خون و همچنین بیمارانی که عمل دریچه قلب انجام داده‌اند روبرو هستیم و بیماران برای تهیه این دارو با مشکلات زیادی روبرو هستند. این در حالی است که وارفارین داروی حیاتی است و باید در دسترس بیماران باشد. اگر هم موجود باشد 5 تا 10 برابر قیمت واقعی دارو به فروش می‌رسد.
در حال حاضر افرادی هستند که از یکسری رانت‌ها استفاده می‌کنند و لوازم و داروهای مورد نیازمردم را به چندین برابر قیمت اولیه به فروش می‌رسانند و در واقع با دلار 50 هزار تومان دارو‌ها را به مردم تحویل می‌دهند و فریاد رسی هم نیست. من نمی‌دانم این از ما بهتران چه کسانی هستند ولی ما با بیمارانی روبرو هستیم که زمانی که برای تحویل دارو به داروخانه‌ها مراجعه می‌کنند عده‌ای داروهایی نایاب را با چند برابر قیمت به آنان می‌دهند در حالی که دارو‌ها حتی استاندارد هم نیستند.
در حال حاضر بسیاری از آنکولوژیست‌ها به خاطر کمبود دارو زیر بار پذیرش بیمار جدید مبتلا به سرطان نمی‌روند و بیماران را شیمی درمانی نمی‌کنند. بسیاری از بیماران در اثر استفاده ازداروهای غیراستاندارد جانشان را از دست داده اند. این در حالی است که داروهای ایرانی از استاندارد بدی برخوردار نیست.
تأسفانه خیلی از داروهایی که تاریخ مصرفشان تمام شده است با قیمت‌های ارزان در اختیار بیماران قرار می‌گیرد و سلامتشان را به خطر می‌اندازد. در واقع عده‌ای از استیصال مردم سوء استفاده می‌کنند و متأسفانه مسئولان در مصاحبه‌ها اعلام می‌کنند که همه مردم به دارو دسترسی دارند و همه تجهیزات پزشکی استاندارد است در حالی که همه چیز خوب نیست و ما به وضوح همه کاستی‌ها را از نزدیک می‌بینیم زیرا که در بطن درمان کشور هستیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا شایعه جمع‌آوری داروهای بیهوشی در شهرستان‌ها و فرستاد آن به تهران واقعیت دارد می‌افزاید: به علت کمبود شدید دارو برای اینکه کار بیمار و اتاق عمل راه بیفتد یکسری از دارو‌ها در کشور جابجا می‌شوند. زیرا که بدون داروی بیهوشی اتاق عمل تعطیل می‌شود و عملا هیچ کاری برای درمان بیماران نمی‌توان انجام داد. در واقع اتاق عمل قلب بیمارستان است و اگر فعال نباشد هیچ بیمار اورژانسی را نمی‌توان پذیرش کرد از اینرو متخصصان بیهوشی با چنگ و دندان این دارو‌ها را از طریق آشنا‌ها و دوستان تهیه می‌کنند.
من خودم بار‌ها از بیمارستان‌های دور ونزدیک دارو قرض کرده‌ام و این جابجایی اتفاق می‌افتد که این اتفاق برای داروهایی که شرایط نگهداری خاص دارند می‌تواند تاثیر گذار باشد وروی عوارض دارو تاثیر بگذارد. متأسفانه نه تنها گوش شنوایی برای شنیدن مشکلات دارو و درمان کشور نیست بلکه مسئولان معتقدند که همه چیز آرام است. ما با کمبود بعضی از وسایل پزشکی مانند آنژیوکت‌ها هم روبرو هستیم ولی نه به اندازه دارو.
آنژیوکت‌هایی که در حال حاضر در بازار وجود دارند غیر استاندارد هستند و نه تنها زود می‌شکنند بلکه رگ بیماران را هم تحریک می‌کند و چون از جنس خوبی درست نشده است بیمار را اذیت می‌کند. البته سازمان هلال احمر آنژیوکت‌هایش را با استاندارد کارخانه خارجی که به «بیدی» معروف است می‌سازد و اگر آن استاندارد را رعایت کند محصولاتش قابل قبول است.
این متخصص بیهوشی در پاسخ به این پرسش که برای رفع کمبود چه کار‌های باید انجام داد می‌گوید: مهمترین مسأله بحث مدیریتی،نظارتی و تامین منابع است که باید به موقع انجام شود و نباید سخت گیری‌های بیشتر اعمال شود و داروهایی که وارد گمرگ می‌شود سریع باید ترخیص شود من شاهد بودم مقدار زیادی دارو در بندر عباس در شرایط غیر ?استاندارد نگهداری شد و چون برق چند ساعت رفت داروهایی که در کانتینر‌های یخچالی نگهداری می‌شدند ازبین رفتند و از شرایط استاندارد خارج شدند.
کمبود لوازم معمولی پزشکی
دکتر مینو محرز ـ رئیس مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی در مصاحبه با رسانه‌های گروهی اظهار داشته است که در حوزه تجهیزات و در حوزه دارو با کمبود مواجه هستیم و در بخش تجهیزات پزشکی به خصوص مواردی که مصرف آن برای کنترل بیماری‌های عفونی لازم است با کمبود مواجه شده‌ایم که باعث بروز مشکلات زیادی شده است.
وی با بیان این مطلب که کمبود تجهیزات و حتی لوازم معمولی پزشکی که برای کنترل بیماری‌های عفونی است، بسیار مشکل‌ساز شده و خطرناک است می‌افزاید: استفاده مجدد از برخی تجهیزات پزشکی خصوصا برای بیماران قلبی به دلیل گران بودن،بسیار خطرناک است از اینرو در حال حاضر بسیار نگران این مسأله هستیم و می‌ترسیم که زیاده‌روی شود، هر چیزی بیش از حد استریل شود، در نهایت به ضرر مردم تمام می‌شود. در پی بخشنامه‌ای که برای استفاده مجدد از برخی وسایل پزشکی در بیمارستان‌ها صادر شده، در برخی مواقع زیاده‌روی شده است.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی در مورد موجود بودن داروهای مخصوص کنترل بیماری ایدز یاد آوری می‌کند: اگر وضعیت به این صورت ادامه پیدا کند، در همه زمینه‌ها با کمبود مواجه می‌شویم.
تردید در مورد داروهای شیمی درمانی
دکتر حسین فودازی ـ عضو انجمن رادیوتراپی و انکولوژی ایران نیز می‌گوید: نمی‌توانیم کیفیت تمام داروهای داخل کشور را زیر سؤال ببریم، اما در رابطه با داروهای شیمی‌درمانی، در مورد اینکه مطالعات بالینی را طی کرده‌اند یا خیر، پزشکان تردید دارند.
نوسانات شدید بازار ارز در ایران، افزایش سرسام‌آور قیمت دلار و سقوط ارزش پول ملی، بر خرید و فروش همه کالاها از جمله دارو تأثیر گذاشته و باعث باز شدن پای دلالان به این بازار شده است. این در حالی است که متولیان اصلی حوزه سلامت، کمبود دارو را به شدت رد کرده و معتقدند، آنچه به عنوان کمبود احساس می‌شود، تنها کمبود 30 تا 50 قلم دارویی است که در کل بازار جهانی دارو وجود دارد.
استفاده مجدد از لوازم ارتوپدی
اگر چه بر اساس دستور وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تمامی لوازم و ایمپلنت‌های ارتوپدی که از بدن بیمار خارج می‌شود، باید در بیمارستان امحا شود. متأسفانه بعضی از بیماران اقدام به فروش لوازم مستعمل ارتوپدی در شبکه‌های اجتماعی کرده‌اند که نه تنها غیر قابل استفاده بلکه بسیار خطر ناک است.
دکتر محمد رازی ارتوپدی که به علت اعتراض به شرایط نابسامان لوازم ارتوپدی بازنشسته شد به گزارشگر روز نامه اطلاعات می‌گوید: امکان استفاده مجدد از ایمپلنت‌های ارتوپدی وجود ندارد اگر هم در موارد نادری این پیچ و پلاک‌ها به دست بیمار برسد قابل استفاده مجدد نخواهد بود. تاکنون نیز هیچ یک از جراحان این شاخه، پیچ و پلاکی را که معلوم نیست از کجا تهیه شده برای درمان بیمار استفاده نکرده است، بنابراین خرید و فروش ایمپلنت ارتوپدی دست دوم هیچ معنایی ندارد.
وی می‌گوید: به فرض محال هم اگر بیمار خود پیچ و پلاک مورد نیاز را تهیه کند هیچ جراحی نمی‌پذیرد از آنها استفاده کند، رویه قانونی به این شکل است که جراح لوازم مورد نیاز را نسخه می‌کند و شرکت معتبر این لوازم را برای استفاده جراح مستقیماً به اتاق عمل ارسال می‌کند و به هیچ وجه به بیمار تحویل نمی‌دهد.
ایمپلنت‌های ارتوپدی دست دوم کیفیت ندارند
دکتر علی رضا عسگری ـ مدیر کل دفتر نظارت و اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت نیز با تأکید بر اینکه استفاده از لوازم ارتوپدی دست دوم تخلفی بزرگ و نقض صریح قانون است می‌گوید: پیچ و پلاک‌هایی که در بدن بیمار کار گذاشته می‌شود در محیط شیمیایی بدن تحت تأثیر فعل و انفعالات شیمیایی قرار گرفته، کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهد به گونه‌ای که دیگر فرمول شیمیایی اولیه را ندارد. از اینرو استفاده مجدد از آنها حتی برای خود بیمار هم خطرناک خواهد بود و می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
وی می‌افزاید: بخشنامه فرآوری مجدد ایمن وسایل پزشکی که چندی پیش اجازه استفاده مجدد از برخی لوازم و وسایل را به شرط رعایت نکات بهداشتی صادر کرد به هیچ وجه شامل ایمپلنت‌های ارتوپدی نمی‌شود و نباید اشتباه شود. بنابراین هرگونه تبلیغی که در زمینه خرید و فروش دست دوم این لوازم صورت بگیرد مردود است و این افراد مصداق واضح فریبکار و شیاد هستند و باید با آنها برخورد قانونی صورت گیرد.
دکتر رضا مسائلی ـ مشاور وزیر و مدیر کل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی نیز با رد استفاده از ایمپلنت ارتوپدی دست دوم در بیمارستان‌ها می‌گوید: متأسفانه در شرایط کنونی و جو روانی ایجاد شده براثر اعمال تحریم‌های ناعادلانه امریکا برخی از شیادان و کلاهبرداران با سوء‌استفاده از نگرانی مردم به منفعت اندوزی پرداخته‌اند.
از اینرو مردم باید هوشیار باشند و فریب نخورند چراکه هیچ پزشکی این لوازم را در بدن آنها یا بیمارشان قرار نخواهد داد.وی با بیان این مطلب که خوشبختانه تا امروز قریب به 20 تولید‌کننده توانمند در کشور ایمپلنت‌های ارتوپدی را با کیفیتی بالا و در حد استاندارد‌های جهانی تولید می‌کنند می‌افزاید: این ایمپلنت‌ها از نظر کیفیت با برندهای معتبر جهانی رقابت می‌کنند و از نظر هزینه هم نسبت به نمونه خارجی قیمتی قابل قبول دارد. بنابراین با وجود همه مشکلات ما در زمینه ایمپلنت‌های ارتوپدی در کشور کمبودی نداریم.
درد و دل‌های مردم
آرش پدر جوانی که برای تهیه شیر خشک از این دارو خانه به آن دارو خانه می‌رود به گزارشگر روز نامه اطلاعات می‌گوید: اگرچه دولت معتقد است که ارز 4 هزار و 200 تومان را برای خرید دارو،شیر خشک و…. اختصاص داده است متأسفانه هر روزشاهد افزایش قیمت شیرخشک هستیم.
هفته پیش شیر خشک سوپرامید 1 را 22 هزار تومان و امروز 33 هزار تومان خریداری کرده ام این در حالی است که گیر هم نمی‌آید قطره مولتی ویتامین را 60 هزار تومان و یک بسته پوشک را 25 هزار تومان خریداری کرده‌ام.
