دکتر محمدتقی صالحیان؛ فوق تخصص جراحی عروقی و پیوند اعضاء
امروزه اعتیاد یک مسئله مهم اجتماعی و بهداشتی در کل جهان محسوب می‌شود. در کشور ما نیز در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه جوانان قرار گرفته و متاسفانه روز به روز، تنوع مواد مصرفی نیز رو به افزایش است.
با توجه به اینکه مصرف مواد مخدر، نیاز به داشتن وسایل متعدد و خاصی دارد، همین‌طور برای استعمال این مواد، به مکان خاص و وقت بیشتری نیاز است، در سال‌های اخیر جوانان به موادی روی آورده اند سریع‌تر به حالت خاصی که مایلند برسند، همین‌طور نیاز به صرف وقت کمتر داشته، و وسایل خاصی را استفاده نکنند.
به این علت چه در کشورهای غربی و چه در ایران، بیشتر تمایل به مصرف مواد مخدر صناعی و تزریقی دارند تا براحتی قادر باشند این مواد را توسط سرنگی داخل رگ تزریق کنند و جهت تزریق هم اطلاعاتی از رفقایشان کسب کرده، بزودی پس از 2-1 بار تزریق در دست‌ها یا پاها و هر جایی که رگ دیده شود، تزریق را یاد می‌گیرند.
با توجه به اینکه اغلب تزریقات در وریدهای بزرگ، به خصوص ورید پاها و کشاله ران صورت می‌گیرد، این مسئله مشکلات جانبی دیگری غیر از عوارض اعتیاد به دنبال دارد.
مشکلات تزریق مواد مخدر و عوارض جانبی این تزریقات در رگ‌های مختلف بدن کدامند؟
افرادی که به این نوع تزریقات مبادرت می‌ورزند، به جهت اینکه آگاهی و اطلاعات کافی از رعایت موارد استریلیته ندارند، به آلودگی و بیماری‌هایی دچار می‌شوند که از طریق این تزریقات وارد بدن می‌شود که مشکلات عدیده دیگری را به همراه دارد.
خطرناک‌ترین آن‌ها ابتلا به بیماری‌های مهلکی چون بیماری هپاتیت نوع A-Z و AIDS می‌باشد. همچنین این افراد، افراد دیگری را در سطح جامعه آلوده می‌کنند و با توجه به مصرف این نوع مواد تزریقی که IV Drug Abuser نام دارند، آلودگی‌های همراه خطرناک دیگر در سطح کل جامعه همچنان رو به افزایش است.
مشکلات عروقی که در محل تزریق مواد مخدر صورت می‌گیرد، چیست؟
مشکلات عروقی که این افراد بدان دچار می‌شوند، ناشی از تخریب عروق و لخته شدن خون در وریدها (سیاهرگ‌ها) و خصوصا وریدهای اندام‌های انتهایی و پاها است.
مشکل عدیده دیگری که همراه با تزریق وریدی می‌باشد، در اثر آلودگی سرنگ به وجود می‌آید. آلودگی‌های مذکور باعث آلودگی و آزردگی شریان‌ها می‌شود که در تمام قسمت‌های بدن در مجاورت وریدها قرار دارند، که باعث به وجود آمدن مشکل شایعی به نام آنوریسم (Aneorysm) کاذب و گانگرن عضو (از بین رفتن عضو به دلایل تزریق ناخودآگاه در شریان) و ایسکمی (کم‌خونی) حاد اندام می‌شود.
مشکل دیگری که همراه با تزریق مواد مخدر پیش می‌آید، ترومبوفلبیت است که باعث لخته شدن خون در وریدها شده، جریان برگشتی خون (خون سیاهرگی) در اندام‌ها دچار اشکال می‌شود که نهایتا منجر به ورم دست‌ها و پاها می‌شود.
عوارض ترمبوفلبیت چیست؟
به دنبال مشکل مذکور، آمبولی ریه، آمبولی مغزی و آمبولی عفونی به وجود می‌آید و منجر به سپتی‌سمی (به وجود آمدن عفونت در کل سیستم گردش خون) شده که نهایتا به مرگ منجر می‌شود.
آنوریسم چیست؟
در اثر تزریقات مکرر که در کشاله ران (وریدران) یا ورید بازویی صورت می‌گیرد، علاوه بر اینکه باعث ایجاد لخته در سیستم وریدی می‌شود، آلودگی‌های همراه با تزریق سرنگ نیز (که شامل انواع و اقسام باکتری‌ها است) وارد رگ شده و جدار رگ در اثر تجمع شدن باکتری‌ها دچار تخریب می‌شود.
با توجه به اینکه در کلیه نقاط بدن همواره در کنار ورید (سیاهرگ)، شریان (سرخرگ) قرار دارد، آزردگی که در اثر رشد باکتری‌ها به وجود آمده، باعث تخریب جدار شریان می‌شود و خون شریانی به بافت‌های اطراف نفوذ می‌کند و ارتباطی بین جریان خون سرخرگی و بافت‌ها به وجود می‌آید.
با توجه به این که پس از قلب، شریان بالاترین قدرت پمپاژ را دارد، این کار دچار اختلال شده، در محل آسیب دیده به تدریج توده‌ای در خارج از شریان به وجود می‌آید، که این توده آنوریسم کاذب نام دارد.
به تدریج توده رشد کرده و در هر نقطه که باشد، خودش را به محل پوست می‌رساند و به علت فشار بالایی که در این توده وجود دارد، در پوست نکروز ایجاد شده و سوراخی به بیرون باز می‌شود، که به دنبال آن به جهت ارتباطی که بین شریان اصلی و این حفره و پوست به وجود آمده، خون شریانی از محل سوراخ شدگی خارج می‌شود که این حالت؛ نهایت مرحله آنوریسم کاذب است (آنوریسم حقیقی در بدن به وجود می‌آید).
در صورتی که رسیدگی به موقع صورت نگیرد، در عرض 3-2 دقیقه در اثر خونریزی شدید، خون تمام بدن از این محل خارج شده و افت شدید فشار خون پیش می‌آید که اگر رسیدگی پزشکی به موقع انجام نگیرد، منجر به مرگ می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- اعتیاد و مشکلات عروقی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- اعتیاد و مشکلات عروقی- اینجا کلیک کنید.