از آب مروارید چه می‌دانید (۲)

- کاتاراکت فرم انفانتیل (کودکان) که در 2 سال اول تولد دیده می‌شود. در این نوع کاتاراکت نیز مثل گروه قبل، بیماران باید تحت نظر باشند و در صورتی که در معاینه، کدورت لنز به قدری باشد که باعث کاهش بینایی و نیز تنبلی چشم گردد، انجام عمل جراحی ضرورت پیدا می‌کند.

امروزه در این نوع کاتاراکت نیز لنز داخل چشمی کار گذاشته می‌شود.

3- کاتاراکت‌های ضربه‌ای (تروماتیک)

این نوع کاتاراکت در اثر ضربه‌های غیرنافذ به چشم، اجسام نفوذکننده داخل چشم، تماس طولانی‌مدت با اشعه X و مواد رادیواکتیو و نیز قرار گرفتن در معرض حرارت و گرما برای مدت طولانی (کاتاراکت شیشه‌گران) ایجاد می‌شود.

4- کاتاراکت‌های ثانویه به بیماری‌های چشمی

شامل کاتاراکت‌های بعد از حملات متناوب اوتیت، گلوکوم و... .

5- کاتاراکت‌های همراه با بیماری‌های سیستمیک

شامل کاتاراکت‌های بعد از دیابت، هیپوپاراتیروئیدیسم، درماتیت اتوپیک و گالاکتوزمی.

6- کاتاراکت توکسیک

مهم‌ترین موارد آن به دنبال مصرف طولانی مدت کورتون (قطره یا خوراکی) مشاهده شده است.

7- کاتاراکت مجدد (After Cataract)

این پدیده به دنبال عمل جراحی کاتاراکت در حدود 25 درصد افراد اتفاق می‌افتد که سلول‌های اپی‌تلیالی باقیمانده در ناحیه استوایی لنز به تدریج پرولیفره (تکثیر) شده و سبب پیدایش کدورت‌های نقطه‌ای و گاها وسیع در سطح کپسول خلفی عدسی می‌شوند. شیوع آن در کاتاراکت‌های جوانان و سنین متوسط بیشتر است.

امروزه لنزهای جدیدی ابداع شده که قسمت مرکزی اپتیک آن کاملا تیز (Sharp) و برآمده است. این برجستگی از پیشرفت سلول‌های اپی تلیالی از محیط به مرکز جلوگیری می‌کند و در پایان اینکه با پیدایش لیزریاگ (Yag laser) می‌توان کاملا این کدورت و کپسول خلفی را برداشت.

اعمال جراحی کاتاراکت

اعمال جراحی کاتاراکت در دو دهه اخیر تغییرات اساسی و بنیادی پیدا کرده، به طوری که در این مدت جراحی کاتاراکت سه روش را پشت سر گذاشته است. دلیل پیشرفت این اعمال مدیون پیدایش میکروسکوپ‌های جراحی، وسایل ظریف و دقیق، پیدایش نخ‌های جراحی بسیار ظریف و در نهایت لنزهای داخل چشمی بوده که حقیقتا نوعی دگرگونی و انقلاب را در اعمال جراحی کاتاراکت پدید آورده است.

روش‌های اعمال جراحی کاتاراکت از دو دهه اخیر به ترتیب شامل موارد زیر می‌باشند:

1- روش Intracapsular: از این روش که حدود 20-15 سال پیش به کرات انجام می‌شد، امروزه فقط در موارد خاص مثل در رفتگی کامل عدسی کاربرد دارد. در این روش عدسی به طور کامل توسط دستگاه کرایو بیرون کشیده می‌شود. از آنجا که برش جراحی، حدود 14-12 میلی‌متر (160-140 درجه) بود، این روش عوارض بسیار زیادی (مانند پیدایش آستیگماتیسم بالا، بخیه زدن نسبتا وسیع و...) را به همراه داشت.

مهم‌ترین و شاید مشکل‌ترین مسئله در این بیماران تجویز عینک‌های با قدرت بالا در جلوی چشم بیماران بود که بیشتر این افراد از مواردی مانند محدودیت میدان بینایی شاکی  بودند.

2- روش Extracapsular: در این روش که حدود 15-10 سال پیش به چشم پزشکی عرضه شد، برش از روش قبلی کوچکتر بوده و ابتدا کپسول قدامی عدسی مثل دهانه قوطی کنسرو باز می‌شود و سپس هسته عدسی خارج و مواد داخل آن شستشو داده می‌شود. سپس لنز داخل چشمی در فضای اطاق خلفی کار گذاشته می‌شود.

اشکالات این روش: به علت ایجاد برش 100-90 درجه، آستیگماتیسم بالا ایجاد شده، همچنین در این روش از بخیه برای بستن زخم استفاده می‌نمودند.

3- روش Phacoemulsification: این روش که جدیدترین متد جراحی کاتاراکت می‌باشد توسط دستگاه فاکو امولسیفیکاسیون انجام می‌گیرد. در این روش، ابتدا با ایجاد یک برش کوچک 5/3 تا 3 میلی‌متری، وسایل عمل وارد چشم شده و بعد از برداشتن قسمت مرکزی کپسول قدامی، هسته عدسی توسط امواج اولتراسوند(امواج ماوراء صوت) قطعه قطعه و سپس مکیده می‌شود و بعد از تمیز کردن کپسول خلفی، لنز داخل چشمی در محل اصلی خودش و داخل کپسول کار گذاشته می‌شود.

این برش کوچک نیاز به بخیه زدن نداشته و بیمار می‌تواند پس از یک عمل جراحی سرپایی و بعد از چند ساعت از بیمارستان مرخص شود و بعد از 2-1 روز به سر کار برگردد.

امروزه با آمدن دستگاه‌های جدیدتر و ظریف‌تر و نیز لنزهای داخل چشمی قابل Roll شدن  (لوله شدن)، برش‌های جراحی به کمتر از 5/1-1 میلی‌متر رسیده است.

در پایان ذکر این نکته لازم می‌باشد که امروزه عمل جراحی کاتاراکت جزء اعمال جراحی Refractive (عیوب انکساری) در نظر گرفته می‌شود؛ یعنی با عمل جراحی کاتاراکت، عیب انکساری قابل اصلاح بوده و آستیگماتیسم بیمار نیز با دادن برش‌های محیطی در قرنیه برطرف می‌گردد.

برای خواندن بخش اول- از آب مروارید چه می‌دانید- اینجا کلیک کنید.