زندگی مسالمت آمیز با سرطان سینه

به قلم : دکتر سید محمدرضا حکیمیان - بورد تخصصی، فلوشیپ جراحی سرطان (پستان)

تحریریه زندگی آنلاین : احتمال ابتلای زنان به سرطان سینه نسبت به هر نوع سرطان دیگری به‌جز سرطان پوست بیشتر است. گزارشات آماری نشان می‌دهد در سال 2020، حدود 276، 480 نفر زن در ایالات متحده به سرطان مهاجم سینه و 48.530 زن به سرطان غیر تهاجمی سینه مبتلا شده‌اند. همچنین تخمین زده شده که 2، 620 نفر مرد نیز در ایالات متحده به سرطان تهاجمی سینه مبتلا شدند. تخمین زده می‌شود امسال میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه حدود 42.690 نفر شامل 42170 زن و 520 مرد خواهد بود. تعیین طول عمر مبتلایان به سرطان سینه فقط و فقط به خود فرد و البته پزشک درمانگرش بستگی دارد. حال چرا؟؟

بیشتربخوانید:

7 راه برای تشخیص سرطان

متاستاز چیست؟

متاستاز یعنی پیشرفت و سرایت سلول‌های سرطانی به بخش‌های دیگر بدن. وقتی سلول‌های سرطانی از جایگاه اولیه خود جابه‌جا می‌شوند و به نواحی دیگر سینه یا اندام‌های دیگر می‌روند، و در آنجا هم شروع به رشد و تومورزایی می‌کنند، متاستاز اتفاق می‌افتد.

احتمال متاستاز سرطان سینه در وهله اول به خوش‌خیم بودن یا بدخیم بودن توده سرطانی بستگی دارد. اصولاً توده‌های خوش‌خیم پستان دچار متاستاز نمی‌شوند. اما حتی اگر توده‌های خوش‌خیم را به‌موقع درمان نکنید ممکن است پیشرفت کرده و به بخش‌های دیگر هم سرایت کنند.

اصولاً اگر متاستاز در مراحل اولیه باشد، شانس درمان سرطان سینه هنوز وجود دارد، اما اگر سرطان به مرحله یا گرید چهار برسد و متاستاز شدید کند دیگر نمی‌توان را درمان کرد. اما متاستاز می‌تواند بسته به اندامی که به آن سرایت می‌کند هم دسته‌بندی داشته باشد. رایج‌ترین متاستازهای سرطان سینه متاستاز کبد و استخوان است. متاستاز کبد زمانی است که سلول‌ها به کبد سرایت کرده باشند که در این شرایط دردی در ناحیه شکم خود احساس می‌کنید که از بین نمی‌رود. از قبل هم البته ممکن است دچار علائمی مانند بی‌اشتهایی یا کاهش وزن شده باشید. در نتیجه‌ی این متاستاز کبد ضعیف شده و علائم بیماری‌های مربوط به این ناحیه یعنی زرد شدن چشم و ضعف عمومی بدن خودشان را بروز می‌دهند البته این علائم بعد از علائم مستقیم سرطان سینه در خود ناحیه پستان اتفاق می‌افتند.

از طرفی متاستاز استخوان هم به این صورت است که اول دچار درد در ناحیه استخوان‌های کمر و ستون فقرات، دست‌ها و پاها می‌شوید. این امر می‌تواند موجب ضعف استخوان‌ها شود. چنانچه متاستاز به ستون فقرات رسیده باشد، ممکن است در اثر فشار به نخاع دچار بی‌حسی در نواحی مختلف بدن مانند دست‌وپا شوید.

وقتی‌که پزشک شما پیش‌آگهی سرطان سینه‌تان را متوجه می‌شود، دوره احتمالی و نتیجه بیماری شما را تخمین می‌زند. پیش‌آگهی سرطان در افراد مختلف، متفاوت است و عوامل متعددی بر پیش‌آگهی سرطان تأثیر می‌گذارند، برای مثال سن فرد، نوع، درجه و اندازه تومور سرطانی، همه، بر پیش‌آگهی مؤثر هستند.

انجمن سرطان آمریکا (ACS) پیش‌بینی می‌کند که در ایالات متحده آمریکا، 13 درصد از زنان در طول زندگی خود به سرطان سینه مبتلا می‌شوند. طبق گزارش ACS، به لطف تشخیص زودهنگام و بهبود درمان، مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه از سال 1987 تا 2017، به میزان 40 درصد کاهش یافت.

 بیشتربخوانید:

چه عواملی در بروز سرطان سینه موثر است ؟

برای بیان طول عمر افراد مبتلا به سرطان سینه از اصطلاح بقا و بقای نسبی استفاده می‌کنیم:

بقای یک گروه از بیماران، درصدی از آن بیماران است که پس از زمان مشخصی زنده مانده‌اند.

بقای نسبی یک گروه از بیماران، نسبت زنده ماندن یک گروه از بیماران نسبت به افراد عادی جامعه بعد از زمان مشخصی است.

به عنوان مثال، اگر میزان بقای نسبی مرحله‌ای از سرطان سینه پس از یک دوره زمانی 5 ساله، 90 درصد باشد، به این معنی است که احتمال زنده ماندن زنانی که به آن سرطان مبتلا شده‌اند پس از 5 سال، 90 درصد زنانی است که سرطان سینه ندارند.

 درجه‌بندی سرطان سینه

سرطان سینه را به چهار درجه یا گرید تقسیم‌بندی می‌کنند. گرید های اولیه، یعنی سرطان سینه گرید صفر، سرطان سینه گرید 1 و سرطان سینه گرید 2 که خودشان هم به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شوند مراحل اولیه هستند و می‌توان سرطان را به‌خوبی در این گرید‌ها درمان کرد.

اما گرید 3 و به‌خصوص مراحل بالای آن درجه سختی است که درمان سرطان سینه در آن سخت‌تر خواهد بود.

و اما سرطان سینه گرید ٤ که آخرین مرحله پیشرفت سرطان است، مرحله‌ای است که نمی‌توان سرطان را در آن درمان کرد.

همان‌طور که اشاره کردیم یکی از مهم‌ترین پارامترها در تعیین طول عمر مبتلایان به سرطان سینه، یا به عبارت بهتر یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در درمان سرطان پستان، پزشک یا پزشکانی است که فرآیند تشخیص و درمان را پیش او یا آنها انجام می‌دهید.

به‌صورت کلی بهترین روش برای درمان سرطان روش جراحی است. پس اگر جراح مناسبی درمان را برای شما انجام ندهد، به همان نسبت احتمال درمان هم پایین‌تر می‌آید. پس حتماً در انتخاب یک جراح ماهر، با تجربه و قابل اطمینان دقت نظر داشته باشید.

بیشتر بخوانید:

جلوگیری از سرطان سینه با این مواد غذایی

همه چیز درباره غربالگری سرطان سینه

  ارتباط مرحله بیماری و طول عمر بیماران

بین مرحله بیماری بیماران و طول عمر آن‌ها ارتباط معکوس وجود دارد. یعنی هر چه مرحله بیماری بالاتر باشد (یعنی پیشرفته‌تر باشد)، طول عمر بیماران به‌طور متوسط کمتر است. در واقع یکی از اهداف مهم سیستم‌های مرحله‌بندی، تعیین پیش آگهی و طول عمر بیماران است تا بر اساس آن بتوان درمان با شدت مناسب را انتخاب کرد. همانطور که در صفحه مرحله‌بندی سرطان سینه گفتیم، در مرحله‌بندی آناتومیک، اندازه و میزان گسترش تومور، تعداد و مکان غدد لنفاوی درگیری و وضعیت متاستاز دوردست نقش دارد.

 بقای 5 ساله بر اساس مرحله‌بندی کلی

متأسفانه اطلاعات دقیقی از طول عمر افراد مبتلا به سرطان سینه در ایران وجود ندارد. بنابراین مجبور هستیم از اطلاعات کشورهای غربی استفاده کنیم.

ابتدا بقای بیماران را بر اساس اطلاعات به دست آمده از آمریکا که از پایگاه داده نظارت، داده‌های اپیدمیولوژی و نتایج نهایی (SEER) استفاده می‌کند توضیح می‌دهیم.

SEER سرطان سینه را بر اساس مراحل 0 تا 4 گروه‌بندی نمی‌کند بلکه آن‌ها را بر اساس مراحل زیر گروه‌بندی می‌کند:

موضعی: زمانی که سرطان به خارج از سینه گسترش نیافته است.

ناحیه‌ای: زمانی که سرطان به خارج از سینه و به غدد لنفاوی مجاور پخش شده است.

دوردست (متاستاتیک): زمانی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن مانند کبد، ریه‌ها یا استخوان‌ها پخش شده است.

بقای نسبی 5 ساله بیماران بر اساس NCI در این مراحل عبارت است از:

کل بیماران: 90 درصد

موضعی: 99 درصد

ناحیه‌ای: 86 درصد

دوردست: 28 درصد

یک مطالعه NCI در سال 2017 نشان داد که در طی حدود 15 سال، نرخ بقای 5 ساله برای زنان 15 تا 49 ساله با تشخیص سرطان پستان دوردست، دو برابر شده و از 18 درصد به 36 درصد رسیده است.

 میزان بقای 10 ساله

ACS گزارش می‌دهد که میانگین بقای 10 ساله برای زنان مبتلا به سرطان سینه، 84 درصد است. مطالعه دیگری روی بیش از 4200 زن جوان مبتلا به سرطان سینه نشان داد که میزان بقای 10 ساله برای زنان با تومورهای کوچک‌تر از 2 سانتی‌متر، 89 درصد است. میزان بقا برای کسانی که تومورهای برابر 2 سانتی‌متر داشتند، 86 درصد و برای کسانی که تومورهای بزرگ‌تر از 2 سانتی‌متر داشتند، 81 درصد بود.

 میزان بقای 15 ساله

میانگین نرخ زنده ماندن زنان پس از تشخیص سرطان سینه به مدت حداقل 16 سال، 80 درصد است. آماری برای میزان بقا بر اساس مرحله سرطان در دسترس نیست.

طول عمر بیماران بر اساس مرحله سرطان سینه

همانطور که گفتیم در مراحل پایین‌تر، بقای بیماران بیشتر است. در ادامه بقای نسبی بیماران سرطان سینه را بر اساس مراحل عددی ذکر می‌کنیم:

مرحله 1: 97 تا 100 درصد (متوسط 99)

مرحله 2: 90 تا 99 درصد (متوسط 96)

مرحله 3: 66 تا 98 درصد بسته به سایر فاکتورها

 طول عمر بیماران بر اساس سن

نوع بیماری در خانم‌های سنین مختلف ممکن است متفاوت باشد و در سنین زیر 35 سال معمولاً کمی بدتر است. همچنین ممکن است خانم‌های مسن‌تر از نظر جسمی توانایی کمتری برای توانایی تحمل درمان‌های سرطان داشته باشند. این عوامل و علل دیگر باعث می‌شود میزان بقای نسبی 5 ساله در سنین مختلف کمی متفاوت باشد:

سن کمتر از 45 سال: 88 درصد

45 تا 54 سال: 91 درصد

55 تا 64 سال: 91 درصد

65 تا 74 سال: 92 درصد

75 سال به بالا: 86 درصد