بررسی عملیات تهاجمی ۲ ساله ارتش روسیه در منطقه دونباس / فرصت گرانبهایی که ارتش روسیه از دست داد! +نقشه و تصاویر

سرویس جهان مشرق _ دقیقا 2 سال پیش و در چنین روزهایی (اوایل ماه اکتبر 2023) ضد حمله معروف ارتش اوکراین در تمامی محورها متوقف شده و رهبران کی‌یف با پذیرش شکست عملیات تهاجمی، قوای خود را در استراتژی دفاعی قرار داده و برای مقابله با حملات سنگین ارتش روسیه به ویژه در منطقه دونباس آماده شدند.

شکست ضد حمله اوکراین، قدرت گیری جمهوری خواهان در کنگره و مخالفت آنها با ادامه کمک های نظامی به اوکراین، موجب شد تا از اواخر سال 2023 تا نیمه سال 2024 به مدت 7 ماه هیچ گونه کمک نظامی از سوی آمریکا به اوکراین انجام نشود تا سرانجام پس از توافق دو حزب دموکرات و جمهوری خواه مجددا بسته کمک های نظامی جدید برای اوکراین در آخرین سال حضور جو بایدن در کاخ سفید تصویب شد.

با پیروزی ترامپ در انتخابات 2024 و ورود مجدد وی به کاخ سفید بار دیگر کمک های نظامی به اوکراین (حتی موارد تصویب شده در دوره بایدن) متوقف شد.

دیدار پر از تنش زلنسکی با ترامپ در 28 فوریه 2025 در کاخ سفید نیز شرایط را دشوارتر کرد و تلاش چندین ماهه و البته بی نتیجه دولت ترامپ برای برقراری آتش بس در اوکراین نیز همگی شرایطی مثبت برای ارتش روسیه محسوب می شدند تا در بازه 2 ساله اخیر بتواند دستاوردهای نظامی بزرگی برای کرملین به ارمغان بیاورد؛ اما آیا ارتش روسیه در راه تحقق اهداف ولادیمیر پوتین و رهبران روسیه موفق بود؟

آودیوکا، شروعی برای رویای تصرف دونباس

یکی از مشکلات امنیتی بزرگ برای روسیه و مقامات جمهوری خودخوانده دونتسک، حملات توپخانه ای و خمپاره ای ارتش اوکراین به مرکز شهر دونتسک و فاصله بسیار کم قوای اوکراینی تا این شهر بود.

از سال 2015 و توافق مینسک که موجب پایان موقت و 7 ساله درگیری شد، ارتش اوکراین شهر آودیوکا را به عنوان دژ دفاعی خود در برابر قوای روس در شهر دونتسک تبدیل کرده بود؛ از روز 10 اکتبر 2023 تهاجم بزرگ ارتش روسیه به این شهر آغاز شد، در ابتدا ستون های زرهی چند صد عراده ای ارتش روسیه در شمال و جنوب شهر به سد دفاعی مستحکم نظامیان اوکراینی برخورد کردند و ماه ها قادر به تکمیل محاصره آودیوکا نبودند اما یک راهکار خلاقانه (عبور مخفیانه از لوله های زیر زمینی گاز طبیعی) موجب دور زدن خط دفاعی اوکراین شده و آنها در فوریه 2024 ناچار به عقب نشینی از شهر شدند.

با سقوط آودیوکا، نظامیان اوکراینی خط دفاعی قابل اتکایی در غرب این منطقه نداشتند و تا پایان سال 2024 مرتبا در حال عقب نشینی بودند و شهرهای دیگری نظیر مارینکا، نوومیخائیلیوکا، اوچرتینه، کوراخوو، سلیدووه و ووهلدار نیز به دست نظامیان روس تصرف شد.

در سال 2024 ارتش روسیه تلفات انسانی و خسارات تجهیزاتی بسیار سنگینی را متحمل شد اما به هر ترتیب با استفاده مناسب از مشکلات ارتش اوکراین (کمبود نیروی انسانی و قطع ارسال سلاح از سوی امریکا) موفق شدند ده ها کیلومتر در جنوب غربی استان دونتسک پیشروی کرده و حدودا 5 هزار کیلومتر مربع از خاک اوکراین را تصرف کنند؛ آنها تصرف چند شهر کوچک اما مهم را در دستور کار قرار دادند تا هر چه سریعتر پیشروی به سمت عمق دونباس و تمام کردن کار انجام شود؛ هدفی که به دلایل مختلف در سال 2025 میلادی به نتیجه نرسید و نقشه ها تغییر کردند.

فرصت گرانبهایی که از دست رفت

بر کسی پوشیده نیست که مهمترین و پر جمعیت ترین شهرهای منطقه دونباس که هنوز در کنترل ارتش اوکراین باقی مانده اند دو شهر اسلاویانسک و کراماتورسک هستند؛ تصرف این دو شهر به معنای تکمیل الحاق استان دونتسک به خاک روسیه و تمرکز روی دو استان خرسون و زاپوروژیا به عنوان آخرین مناطق الحاقی بر اساس همه پرسی سال 2022 خواهد بود.

فرماندهی ارتش روسیه برای رسیدن به این هدف، تصرف چند شهر کوچکتر در سال 2025 میلادی را برنامه ریزی کرده بود: پوکروفسک، کوستیانتینیوکا، دروژکیوکا،چاسیویار،دوبروپیلا، سیورسک و لیمان.

به جز شهر چاسیویار که در جولای 2025 به تصرف درآمد، ارتش روسیه خود را به دروازه 6 شهر دیگر نیز رساند اما در تصرف یا تکمیل محاصره آنها ناکام ماند.

به ویژه شهر پوکروفسک که حدود 1 سال است قوای روس چسبیده به جنوب شهر متوقف شده اند و در جبهه شرقی شهر نیز دو دژ دفاعی میرنوگراد و رودینسکه هنوز توسط مدافعین اوکراینی حفظ شده است.

با فرا رسیدن فصل بارش و سرما، دیگر بعید به نظر می رسد ارتش روسیه تا پایان سال 2025 قادر به تصرف 6 شهر نامبرده باشد و بنابراین تصرف کامل دونباس و دو شهر بزرگ اسلاویانسک و کراماتورسک در سال 2026 نیز دور از دسترس خواهد بود و با شدت گیری دوباره ارسال تجهیزات نظامی ناتو به خاک اوکراین، تصرف شهرهای کوچکتر نامبرده در بالا نیز با هزینه ای بیشتر برای مسکو همراه خواهد بود.