سندروم رینود

17 نکته براى راحتى بیشتر
همه‏ى شما سندرم رینود را به خوبى مى‏شناسید. وقتى در یخچال را باز مى‏کنید و در کف دست‏هاى‏تان احساس کرختى مى‏کنید و یا هنگام فشردن دکمه‏هاى کى‏بورد کامپیوترتان متوجه تغییرات در انگشتان‏تان مى‏شوید.
ناگهان رگ‏هاى خونى انگشتان دست‏تان منقبض مى‏شوند و گاهى وقت‏ها انگشتان پاها نیز درگیر مى‏شود. اولین علامتى که مى‏بینید اسپاسم است که جریان خون به محل درگیر، آهسته مى‏شود.
کمبود خون اکسیژن‏دار، دست‏تان را بى‏رنگ مى‏کند و حتى ممکن است به رنگ قرمز و رنگ کبود نیز دیده شود. گاهى وقت‏ها به علت نبود خون در دستان‏تان احساس بى‏حسى و کرختى مى‏کنید. در موارد پیشرفته، سندرم رینود جریان خون انگشتان را ضعیف کرده و به حس لامسه آسیب مى‏رساند.
سرما، تنها مقصر و دلیل اصلى نیست. بلکه این پدیده مى‏تواند از آسیب وارده به رگ‏هاى خونى حاصل از ارتعاش قدرتمند وسایلى نظیر اره‏هاى برقى و یا دریل‏ها و حساسیت به داروهایى که روى رگ‏ها تأثیر مى‏گذارد و یا اختلالات بافت همبند، باشد. یک دلیل دیگر، مى‏تواند اختلالات عصبى باشد.
چگونه مى‏توانید خود را در برابر سندرم رینود محافظت کنید؟ این است توصیه متخصصین ما:

خود را با شرایط وفق دهید تا بر سرما غلبه کنید.
 

یاد بگیرید که در سرما، دست‏ها را گرم نگه دارید؛ تکنیک زیر را که توسط محققین ارتش آمریکا در آلاسکا اختراع شده است به کار ببرید:
اتاقى را انتخاب کنید که دماى راحت و مناسبى داشته باشد و دست خود را داخل یک ظرف آب گرم 3 تا 5 دقیقه قرار دهید. سپس به داخل اتاق سرد و یخ‏زده بروید و دوباره دست‏ها را در آب گرم به مدت ده دقیقه قرار دهید. محیط سرد به طور معمول رگ‏هاى سطحى را منقبض مى‏کند، اما در عوض احساس گرمى آب، آن‏ها را متسع خواهد کرد. با تکرار این تمرین رگ‏هاى خونى را شرطى مى‏کنید تا على‏رغم سرما بتوانید مقابله کنید.
در ارتش این عمل، روزانه 3 تا 6 بار روى 150 نفر امتحان شد؛ بعد از 54 بار درمان، نتایج تکان دهنده بود: دست‏هاى این افراد در سرماى 7 درجه گرم‏تر از قبل بود.

بازوى خود را بچرخانید تا گرما تولید شود.
 

شما مى‏توانید به کمک یک ورزش ساده با دست‏هاى‏تان گرما ایجاد کنید. دست‏تان را به پشت بدن بچرخانید و سپس به طرف جلو و بالا با سرعت 80 دور در دقیقه حرکت دهید. اثر چرخ آسیابى، خون را با نیروهاى گرانشى و گریز از مرکز به داخل انگشتان مى‏راند. این ورزش گرمایى، براى دست‏هاى سرمازده به هر دلیلى مؤثر است.

غذاهاى حاوى آهن مصرف کنید.
 

کمبود آهن مى‏تواند متابولیسم تیروئید را که دماى بدن را تنظیم مى‏کند، تغییر دهد. این چیزى است که محققان به آن مظنون شده‏اند. آن‏ها اثرات آهن تغذیه‏اى را بر روى 6 زن سالم هنگامى که وارد یک اتاقک سرد مى‏شدند، اندازه‏گیرى کردند.
غذاهاى حاوى آهن شامل مرغ، ماهى، گوشت قرمز کم چربى گاو، عدس و سبزیجات برگ سبز مى‏باشند. آب پرتقال هم خوب مى‏باشد. چرا که میزان جذب آهن را در بدن بالا مى‏برد.

درست لباس بپوشید تا دماى داخل بدن را در حد معینى حفظ کنید.
 

براى گرم نگه داشتن خود، باید طورى لباس بپوشید که احساس گرما کنید. عموم مردم اغلب کفش و دستکش مى‏پوشند بدون اینکه توجهى به دماى داخل بدن‏شان داشته باشند که در واقع خیلى مهم است.

الیافى را انتخاب کنید تا تعریق زیاد ایجاد نکنند.
 

تعریق مى‏تواند عامل مهم‏ترى نسبت به دما در ایجاد سرما در پاها و دست‏ها باشد. تعریق، تهویه هواى بدن است و در صورتى که مراقب نباشید تهویه هواى بدن شما مى‏تواند باعث سرما شود.
دست‏ها و پاها به خصوص حساس هستند چرا که کف دست‏ها و پاشنه پا )همراه با زیر بغل( بیشترین غدد عرق را دارند به همین دلیل است که جوراب‏هاى پشمى ضخیم و چکمه‏هاى با آستر پشمى به جاى اینکه پاى شما را گرم کنند باعث تعریق زیاد و احساس سرما مى‏شوند.

جوراب‏هاى ترکیبى پنبه‏اى را به جاى جوراب‏هاى حاوى پنبه خالص بپوشید.
 

باید جورابى بپوشید که رطوبت را از پا بگیرید و آن را عایق‏بندى کنید. جوراب‏هاى تمام پنبه‏اى منجر به تعریق زیاد مى‏شوند و پاى‏تان را سرد مى‏کنند.

مطمئن شوید که لباس‏هاى‏تان گشاد هستند.
 

هیچ کدام از لباس‏ها نباید به بدن‏تان فشار بیاورد؛ لباس‏هاى تنگ نظیر کش جوراب و شلوار جین و کفش‏هاى تنگ جریان خون را قطع و عایق‏هاى هوایى را حذف مى‏کنند.

لایه لایه لباس بپوشید.
 

اگر مى‏خواهید در سرما بیرون روید لایه لایه لباس پوشیدن بهترین کار است. این کار باعث حفظ گرما مى‏شود و در صورتى که هوا گرم شود شما مى‏توانید لباس‏ها را تکه تکه درآورید. لایه داخلى لباس‏تان باید از الیاف مصنوعى باشد که عرق را از پوست بگیرد. ترکیب پشم و ابریشم نیز قابل قبول است. لباس بعدى باید نقش عایق را بازى کند و گرما را در بدن نگه دارد. بهترین انتخاب، بلوز پشمى است.

کلاه بگذارید.
 

پوشش دیگرى که مى‏تواند دست‏ها و پاهاى‏تان را گرم نگه دارد، کلاه است. سر شما بزرگترین محل از دست دادن گرما است. رگهاى خونى سر با بازده قلبى کنترل مى‏شوند و مثل رگهاى دست و پا محدود نمى‏شوند. اگر مى‏خواهید پاها و دست‏هایتان گرم باشند، گذاشتن کلاه به اهمیت پوشیدن دست‏کش و جوراب مى‏باشد.

دست‏کش‏هاى یک انگشتى بپوشید.
 

این دستکش‏ها گرم‏تر از دستکش‏هاى معمولى است چرا که کل گرماى دستتان را در خود نگه مى‏دارد.

از پودر مخصوص پا استفاده کنید.
 

لباس تنها راه خشک نگه داشتن پوست شما نیست. پودرهاى جاذب رطوبت پا براى حفظ خشکى پا عالى هستند. اما به هوش باشید که افراد دچار سردى پا که دیابتى هستند یا بیمارى‏هاى رگ‏هاى سطحى را دارند، بهتر است به جاى اسپرى از افشاننده‏ها استفاده کنند چرا که رطوبت حاصل از اسپرى‏ها مى‏تواند واقعا باعث یخ‏زدگى پاها مى‏شود.

سیگار نکشید.
 

دست و پاى سیگارى‏ها در هنگام کشیدن سیگار، سرد مى‏شود. سیگار باعث تشکیل پلاک در سرخرگ‏ها شده و نیکوتین، رگ‏هاى خونى را تنگ مى‏کند.
این اثرات مخصوصا در افراد دچار سندرم رینود دیده مى‏شود. این افراد نسبت به افراد عادى به سیگار کشیدن حساس‏ترند.

براى احساس گرما آرام باشید.
 

ایستادن آرام و ریلکس در بعضى افراد منجر به احساس گرما مى‏شود، چرا؟ استرس همان اثرى را که سرما دارد، روى بدن مى‏گذارد؛ خون از داخل دست‏ها و پاها به طرف مغز و دیگر اندام‏هاى داخلى بدن کشیده مى‏شود تا شما بهتر فکر کنید و سریع‏تر واکنش نشان دهید.

تکنیک‏هاى ریلکسیشن مؤثر هستند.
 

یک غذاى گرم و دل‏چسب بخورید.
خوردن باعث افزایش دماى درونى بدن مى‏شود که ترموژنز )مرحله‏ى ایجاد گرما( نامیده مى‏شود. بنابراین قبل از بیرون رفتن چیزى بخورید تا اجاق درونى بدن‏تان گرم شود و غذاى داغ بخورید تا تنور بدن‏تان بیشتر گرمازا شود. یک سوپ و یا غذاى داغ حتى در هواى سرد هم بدن‏تان را گرم نگه مى‏دارد.

به اندازه‏ى کافى مایعات مصرف کنید.
 

دهیدراتاسیون مى‏تواند سرما را افزایش دهد و با کاهش حجم خون باعث سرمازدگى شود. با نوشیدن میزان زیادى سوپ، چاى گیاهى یا آب سیب گرم بدن‏تان را از سرما حفظ کنید.

اما قهوه را به کنار بگذارید.
 

قهوه و دیگر محصولات کافئین‏دار، رگ‏هاى خونى را منقبض مى‏کند.

به شدت از نوشیدن الکل اجتناب کنید.
 

از حالت گرمازایى کاذب الکل وسوسه نشوید. الکل به طور موقت دماى دست‏ها و پاها را بالا مى‏برد و ضرر آن بیشتر از نفع آن است.
الکل باعث افزایش جریان خون پوست مى‏شود و گرما به راحتى از پوست از دست مى‏رود و دماى داخل بدن کاهش مى‏یابد. در واقع الکل شما را سردتر مى‏کند. خطر الکل، در یک دوره سرماى غیر منتظره منجر به مشکلاتى نظیر یخ‏زدگى مى‏شود.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پی‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387