بیماری های ناشی از آلودگی هوا از مشکلات تنفسی تا قلبی

بیماری های ناشی از آلودگی می توانند به راحتی روی سلامت فرد اثر بگذارند. عوارض آلودگی به طور سالانه منجر به مسومیت، بیماری های مزمن و مرگ بسیاری از مردم جهان می شود. آلودگی بیماری های تنفسی زیادی ایجاد می کند و روی سلامت قلب هم اثر می گذارد. این عامل مهم با افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن و حاد در ارتباط است. به همین دلیل می توان گفت هوای سالم و پاک جزو ضروری ترین نیاز انسان ها برای زیستن به شمار می آید و کیفیت هوایی که در آن تنفس می کنیم اهمیت زیادی دارد. در این مطلب شما را با انواع بیماری های ناشی از آلودگی هوا آشنا خواهیم کرد.

معرفی بیماری های ناشی از آلودگی هوا

بیماری های ناشی از آلودگی هوا به طور سالانه جان میلیون ها نفر را می گیرند و باعث بستری شدن افراد زیادی در بیمارستان می شوند. بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی از هر 8 مرگ در جهان، یک مورد به آلودگی هوا مربوط می شود. در ادامه بیماری های مرتبط با آلودگی هوا را بررسی می کنیم:

آسم و تشدید حملات آن

آلودگی هوا یکی از مهم ترین عوامل ایجاد و تشدید بیماری های تنفسی است. تماس با آلاینده هایی مثل ذرات معلق و ازن باعث التهاب و تحریک مجاری تنفسی می شود. مجاری هوایی تنگ شده و حملات آسم افزایش پیدا می کند. این وضعیت باعث خس خس سینه، سرفه شدید و تنگی نفس می شود. افراد سالمند و کودکانی که سابقه آسم دارند بیشتر در معرض خطر هستند. تحقیقات نشان می دهد آلودگی هوا بیشتر از عوامل دیگر باعث تشدید حملات آسم می شود.

بیماری های عصبی و شناختی

آلودگی هوا به طور مستقیم و غیر مستقیم روی عملکرد مغز و سیستم عصبی اثر می گذارد. نفوذ ذرات معلق و گازهای آلاینده به سد خونی و مغزی، باعث ایجاد التهاب عصبی شده و به سلول های مغزی آسیب می زند.

بیماری های قلبی و عروقی

بیماری عروق کرونر یا ایسکمیک قلب جزو جدی ترین بیماری هایی است که با آلودگی هوا ارتباط مستقیم دارد. می توان گفت هر چقدر هوا آلوده تر شود، ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می کند. انسداد شریان ها و عروق در این بیماری باعث درد در قفس سینه، فشار، سوزش و گرفتگی قفسه سینه می شود و جریان خون به قلب را دچار اختلال می کند. آلودگی هوا این تنگی عروق را بیشتر کرده و درصد ابتلا را افزایش می دهد. به همین دلیل آلاینده ها با ایجاد استرس اکسیداتیو، التهاب و کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها، سلامت قلب و عروق را به خطر می اندازند. می توان گفت بیماری های قلبی جزو خطرناک ترین بیماری ها به شمار می آیند و بسیاری از این بیماری ها ممکن است منجر به مرگ فرد شوند. بیماری های قلبی ناشی از آلودگی هوا عبارتند از:

• نارسایی قلبی: وضعیتی که در آن قلب درست عمل پمپ را انجام نمی دهد.
• سکته مغزی: پارگی یا انسداد رگ در مغز ممکن است باعث ناتوانی، آسیب مغزی و حتی مرگ فرد شود.
• بیماری عروق کرونر: باریک شدن شریان ها به علت جمع شدن پلاک، باعث درد قفسه سینه، حمله قلبی و سکته مغزی خواهد شد.

زوال عقل (دمانس) و آلزایمر

بیماری دمانس یا زوال عقل یکی از بیماری های ناشی از آلودگی هوا است. این بیماری با نفوذ ذرات معلق و فلزات سنگین به سد خونی_مغزی سبب ایجاد التهاب عصبی می شود. کاهش عملکرد شناختی و افزایش التهاب در سلول های مغزی، خطر ابتلا به دمانس و بیماری آلزایمر را بالا می برد. افراد سالمند، ساکنین مناطق صنعتی و کسانی که سابقه خانوادگی زوال عقل دارند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. مطالعات نشان می دهد، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا خطر ابتلا به آلزایمر را تا 50 درصد افزایش می دهد.

سرطان ریه

ذرات موجود در هوای آلوده، یکی از دلایل مهم مرگ های وابسته به سرطان به شمار می آیند. تقریبا 6 درصد از مرگ و میرهای وابسته به آلودگی هوای استنشاقی در جهان به دلیل سرطان ریه اتفاق می افتد. ذرات معلق در هوای آلوده به سلول های DNA آسیب می زند. در نتیجه باعث ایجاد سرطان ریه خواهد شد. ممکن است این ذرات در ریه ها جمع شوند، نحوه تکثیر سلول ها را تغییر دهند و در نهایت منجر به سرطان ریه شوند. ممکن است هوای آلوده در انواع بیماری های دیگر مانند عفونت مجرای ادراری و سرطان مثانه نقش مهمی داشته باشد.

ذات الریه

عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی معمولا به شکل ذات الریه خود را نشان می دهند. به خصوص کودکان مبتلا به عفونت های حاد دستگاه تنفسی تحتانی از سایر افراد آسیب پذیرتر هستند. بدن و ریه کودکان هنوز در حال رشد است و آلاینده های موجود در هوا نسبت به بزرگسالان آسیب بیشتری به آن ها وارد می کند. افزایش احتمال ذات الریه از اصلی ترین بیماری های ناشی از آلودگی هوا به شمار می آیند. به همین دلیل برخی از متخصصین طب سنتی درمان گیاهی ذات الریه را به مراجعین خود توصیه می کنند.

بیماری های روان

آلودگی هوا علاوه بر سلامت جسم، بر سلامت روان نیز تأثیر زیادی می گذارد. استنشاق مداوم گازهای آلاینده و ذرات معلق باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در مغز می شود. گزارشات نشان می دهد که افراد در معرض آلودگی هوا تا 30 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به حملات اضطرابی و افسردگی هستند. علاوه بر این آلودگی هوا با التهاب مجاری تنفسی و کاهش اکسیژن رسانی به بافت های بدن در زمان خواب بر کاهش کیفیت خواب هم تأثیر می گذارد.

برونشیت

برونشیت یکی از بیماری های ناشی از آلودگی هوا است. در واقع به التهاب لوله های تنفسی برونشیت می گویند. این التهاب مخاط زیادی تولید می کند و باعث ایجاد برخی از مشکلات می شود. التهاب طولانی مدت برونش ها را، برونشیت مزمن می نامند. عفونت ریه در کسانی که به برونشیت مبتلا هستند سریع تر از بقیه رخ می دهد. تنفس در هوای آلوده که پر از دود اگزوز خودروها و سایر وسایل نقلیه است، ریسک ابتلا به برونشیت مزمن را تا حد زیادی افزایش می دهد. سرفه به همراه خلط و تنگی تنفس از نشانه های برونشیت هستند.

بیماری انسداد ریوی مزمن

یکی از مهم ترین عوارض آلودگی هوا COPD است که باعث ایجاد بیماری های مختلف می شود و تنفس را دشوار می کند. این بیماری ها شامل آمفیزم و برونشیت هستند که هر دو مورد به علت آسیبی که آلاینده های هوا به ریه ها وارد می کنند، به وجود می آیند. در این صورت جریان هوا در ریه ها مسدود شده و تنفس با اختلال مواجه می گردد. علاوه بر این COPD منجر به بستری شدن در بیمارستان و یا حتی مرگ شخص می شود. مطالعات مختلف نشان می دهد که این بیماری در مناطق آلوده بیشتر از سایر نقاطبه چشم می خورد.