مراقبت‌های پس از عمل
یک تا دو ساعت پس از عمل انتقال جنین بیمار مرخص می‌شود. توصیه می‌شود طی 3 الی 4 روز بعد از عمل فعالیتهای شدید که منجر به خستگی مفرط می‌شود نداشته باشد. بدیهی است آرامش روحی و روانی و پرهیز از شرایط پراضطراب می‌تواند در موفقیت عمل مؤثر باشد.
معمولا 10 الی 12 روز بعد از انتقال جنین بیمار به آزمایشگاه هورمونی مراجعه می‌کند تا مقدار BHCG خون اندازه گیری شود. افزایش این هورمون اولین نشانه حاملگی است.
روش‌های درمان ناباروری : لقاح خارج رحمی IVF
موارد کاربرد: در تمام مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله‌های رحمی، چسبندگی‌های حفره لگنی، تعداد کم اسپرم و تحرک پایین اسپرم از روشIVF استفاده می‌شود.
مراحل انجام عمل
روز عمل، نمونه اسپرم از مرد و تخمک تحت یک بیهوشی کوتاه و موقت از زن گرفته می‌شود. سپس اسپرم و تخمک در آزمایشگاه جنین شناسی در محیط کشت مجاور یکدیگر قرار داده می‌شود تا اسپرم خودش وارد تخمک شده و آن را بارور کند. به تخمک لقاح یافته، جنین گفته می‌شود.
جنین تک سلولی شروع به تقسیم می‌کند و یک جنین چند سلولی ایجاد می‌کند. جنین پس از 48 تا 72 ساعت به رحم زن منتقل می‌شود تا در آنجا لانه گزینی کند و بارداری انجام شود. پس می‌توان مراحل انجام عمل IVF را به چهار مرحله تقسیم کرد. مرحله اول: تحریک تخمدان، مرحله دوم: تخمک گیری، مرحله سوم: لقاح اسپرم و تخمک، مرحله چهارم: انتقال جنین.
در مرحله اول برای تحریک تخمدان‌ها، از داروهای هورمونی استفاده می‌شود. تزریق عضلانی آمپول HMG تخمدان‌ها را برای رشد فولیکول تحریک می‌کند و تزریق عضلانی آمپول HCG باعث بلوغ تخمک‌ها و انجام تخمک گذاری می‌شود. در مرحله عمل، تخمک گیری با یکی از دو روش لاپاراسکوپی یا با مشاهدات سونوگرافی از طریق واژینال امکان پذیر است که در پژوهشکده رویان این کار با استفاده از روش دوم انجام می‌گیرد.
در روش دوم نیازی به بیهوشی عمومی نیست و با یک بیهوشی کوتاه مدت یا بی حسی موضعی قابل انجام است. با استفاده از دستگاه سونوگرافی، پزشک فولیکول‌ها را مشاهده می‌کند و مایع فولیکولی همراه با تخمک کشیده می‌شود که به این عمل اصطلاحا پانکچر می‌گویند. در مرحله سوم، عمل لقاح اسپرم و تخمک در محیط کشت آزمایشگاه انجام می‌گیرد. با توجه به اینکه برای بالا بردن درصد موفقیت چندین تخمک لقاح می‌یابد.
تعداد جنین‌های تشکیل یافته زیاد است. اگر این جنین‌ها کیفیت مطلوبی داشته باشند تعدادی از آنها با صلاح‌دید زوج منجمد و نگهداری می‌شوند تا در صورت نیاز برای بارداری‌های بعدی از این جنین‌ها استفاده شود. در مرحله چهارم یا انتقال جنین نیز نیازی به بیهوشی نیست.
جنین یا جنین‌ها به وسیله یک کاتتر به داخل رحم منتقل می‌شوند و یکی دو ساعت بعد از انتقال جنین، بیمار مرخص می‌شود.
مزایا و محدودیت‌های عمل IVF
یکی از مزایای IVF این است که قبل از انتقال جنین، عمل لقاح قابل مشاهده است و در صورتی که اسپرم با تخمک لقاح پیدا نکند می‌توان در نوبت‌های بعدی شرایط لقاح را تغییر داد. مزیت دیگر IVF این است که اگر یک بیمار فاقد لوله‌های رحمی باشد نیز بدون مشکل، عمل IVF انجام می‌شود. اما محدودیت IVF آن است که میزان بارداری در زنان بالای 40 سال به علت پایین بودن کیفیت تخمک‌های زن کاهش می‌یابد.
اقدامات قبل از عمل
بعد از آزمایش‌های روتین، آزمایش هورمونی و ویزیت زوج توسط متخصصان در صورتی که روش درمانی IVF پیشنهاد شود مراحل زیر طی می‌شود:
1)روز دوم یا سوم قاعدگی برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها و رحم سونوگرافی انجام می‌شود.
2)بعد از انجام سونوگرافی با نظر متخصص دارو جهت تحریک تخمک گذاری تجویز می‌شود.
3)طی مرحله مصرف دارو پنج الی شش نوبت سونوگرافی براساس میزان واکنش تخمدان‌ها انجام می‌شود.
4)زمانی که فولیکول‌ها به اندازه مناسب می‌رسد داروی HCG تزریق می‌شود و بیمار آماده عمل تخمک‌گیری می‌شود.
5) حدود 36 ساعت بعد از تزریق HCG و هم زمان با دریافت نمونه اسپرم از مرد، عمل لقاح درون آزمایشگاه انجام می‌شود.
مراقبت‌های پس از عمل
یک تا دو ساعت پس از عمل انتقال جنین بیمار مرخص می‌شود. توصیه می‌شود طی 3 الی 4 روز بعد از عمل فعالیتهای شدید که منجر به خستگی مفرط می‌شود نداشته باشد. بدیهی است آرامش روحی و روانی و پرهیز از شرایط پراضطراب می‌تواند در موفقیت عمل مؤثر باشد. معمولا 10 الی 12 روز بعد از انتقال جنین بیمار به آزمایشگاه هورمونی مراجعه می‌کند تا مقدار BHCG خون اندازه‌گیری شود. افزایش این هورمون اولین نشانه حاملگی است.
روش‌های درمان ناباروری: تلقیح درون رحمی
موارد کاربرد: IUI یا تلقیح درون رحمی در دو صورت به کار می‌رود:
اول: در مواردی که مرد مشکلاتی مانند کمی حجم مایع اسپرم، کم بودن تعداد اسپرم، کمی تحرک اسپرم یا کاهش میل جنسی دارد.
دوم: در مواردی که زن مشکلات ترشح گردن رحم و یا اختلال ایمنی منجر به ناباروری دارد و یا به علت درد و شرایط خاصی مانند واژینیموس امکان مقاربت طبیعی ندارد.
مراحل انجام
این روش نسبتا ساده و بدون درد است و در مطب پزشک و بدون نیاز به بیهوشی نیز قابل انجام است. در این روش مایع اسپرم مرد تهیه می‌شود. در آمیزش طبیعی حدود ده درصد از اسپرم‌ها از واژن به گردن رحم می‌رسند اما با عمل IUI تعداد بیشتری از اسپرم‌های با کیفیت مناسب به داخل رحم راه می‌یابند.
برای خواندن بخش اول- تشخیص پیش از لانه‌گزینی جنین- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- تشخیص پیش از لانه‌گزینی جنین- اینجا کلیک کنید.