خلاصه ای از تاریخ قرآن
حضرت محمد(ص) در بیست و هفتم ماه رجب به پیامبری مبعوث شد و آغاز نزول قرآن به عنوان یک کتاب مفصل، در شب قدر از ماه رمضان و سه سال پس از بعثت بوده است و با توجه به این که مدت نبوت پیامبر اکرم 23 سال می باشد، قرآن در طول بیست سال به تدریج بر ایشان نازل شده است.
کیفیت نزول آیات شریفه به صورت تدریجی بود تا بدین وسیله موجبات استمرار قوت قلب مبارک آن حضرت فراهم آید.
-اولین قسمت از قرآن که در شب مبعث نازل شده، پنج آیه سوره علق است.
-اولین سوره کاملی که نازل گردید، سوره«حمد» بوده و به همین جهت«فاتحه الکتاب» نام گرفته است.
-سوره«نصر» آخرین سوره کاملی است که بر حضرت نازل شده است.
-آخرین آیه نازله بنابر مشهور آیه 281 سوره بقره است و پیامبر خدا(ص) یازده روز و به قولی هفت روز پس از رحلت فرمودند.
شاید بتوان گفت آیه:
الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا (مائده/3)
«امروز کافران از این که به دین شما دستبرد زنند و اختلالی رسانند طمع بریدند پس شما از آنان بیمناک نگشته و از من بترسید دین شما را به حد کمال رسانیدم و بر شما نعمت را تمام کردم و بهترین آئین را که اسلام است برایتان برگزیدم.»
که برخی آن را آخرین آیه می دانند، آخرین آیه در زمینه احکام بوده و آیه«اتقواللّه...» به طور مطلق آخرین آیه ای است که وحی شده است.
کلمه قرآن از ریشه قرا می باشد با توجه به این که این کلمه به معنی خواندن می باشد و اقرا یعنی بخوان پس قران یعنی«خواندنی»
-کتاب شریف قرآن، نام های دیگری نیز دارد که مشهورترین آن ها عبارتند از: فرقان، نور، کتاب، ذکر، تنزیل و...
-قرآن به سور و آیات تقسیم بندی شده و حدود آن ها توسط شخص پیامبر اکرم(ص) معین شده است.
وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً کَذَلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلًا (فرقان/32)
«و باز کافران جاهل به اعتراض گفتند که چرا این قرآن یک جمله برای رسول نازل نشد تا ما تو را به آن دل آرام کنیم(و بدین سبب) آیات خود را بر تو مرتب به ترتیبی روشن فرستاد.»
وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُکْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنزِیلًا (اسراء/ 106)
«و قرآن را جدا ساختیم(سوره سوره و آیه آیه) تا آن را مردم با مکث و آرامش بخوانند لذا آن را تدریجی نازل ساختیم.»
سوره از(سور بلد) به معنای دیوار بلند شهر گرفته شده و چون هر سوره آیاتی را در گرفته است، چنین نام گرفته است.
-آیه به معنای نشانه و علامت است زیرا هر آیه از قرآن نشانه ای از درستی سخن خدا و مشتمل بر حکمت بی بدیل است.
-تعداد سورقرآن 114 عدد وعدد آیات آن کم تر از 6200 آیه نبوده است و مطابق روایات کوفین شماره آیات قرآن 6236 آیه است. آیات و سورقران به دو دسته کلی«مکی» و«مدنی» تقسیم می شوند.
یک داستان:
-مردمی از رسول خدا (ص) سوال کرد برترین سوره قرآن کدام است؟ و حضرت رسول فرمودند: آیه الکرسی
و اما یک سوال:
چرا به آیه 255 سوره بقره و دو آیه بعد از آن«آیه الکرسی» گفته می شود؟
چند سوال دیگر با جواب:
-طولانی ترین آیه قران کریم کدام است؟ آیه 282 سوره بقره
-کوتاه ترین آیه قرآن کریم کدام است؟ آیه 64 سوره الرحمن
-قلب قرآن کدام سوره است؟ وقلب آن سوره کدام آیه است؟ سوره«یس» و قلب سوره یس آیه 58 آن می باشد«سلام قولا من رب رحیم»
-چرا به سوره( یس) قلب قرآن گفته می شود؟ چون در آن راجع به اصول کلی ایمان صحبت شده است یعنی قرآن، نبوت، امام و ... و اگر کسی به این امور توجه نماید به طور حتم به راه صحیح توجه نموده است.
-عروس قرآن نام کدام یک از سوره های قرآن است؟ سوره الرحمن
چگونگی جمع آوری و تألیف قرآن
بی تردید عامل نظم کلمات و ساخت جملات وعبارات، وحی اعجاز آمیز آسمانی است که بشر به هیچ وجه در آن دست نداشته است. اما جمع آوری و مرتب کردن سوره ها در یک مجلد، پس از رحلت پیامبر گرامی صورت گرفته است. حضرت علی ابن ابی طالب(ع) به عنوان نخستین جامع و تدوین کننده قرآن پس از رحلت رسول خدا(ص) با در نظر گرفتن ترتیب نزول قرآن، اقدام به تدوین آن فرمودند که مع الاسف مورد پذیرش قرار نگرفت. پس از ایشان، زید ابن ثابت به امر ابوبکر به این کار پرداخت و چند تن دیگر از جمله ابن مسعود، ابی ابن کعب و ابوموسی العشری نیز دست به این کار زدند.
از آن جا که جمع کنندگان مصحف ها متعدد بودند و از نظر کفایت و استعداد، یکسان بودند، لذا آن چه در این مصاحف آورده بودند مشابه نبود و طبعاً این اختلاف در مصحف ها و قرائت ها، اختلاف بین مردم ایجاد کرد، این مشکل ادامه داشت و رو به زیادی بود تا در زمان عثمان لزوم وحدت مصاحف متعدد را تأیید کردند. آخر الامر، قرآن کریم در زمان خلافت عثمان با ترتیب فعلی تدوین و دراختیار مسلمانان قرار گرفت که مورد تأیید کلیه فرق اسلامی است.
قابل توجه این که این امر مورد تأیید امیر مومنان علی ابن ابی طالب(ع) نیز واقع گردید. و پس از آن که ایشان به خلافت رسیدند، مردم را تشویق کردند که به همان مصحف عثمان ملزم باشند و تغییری در آن ندهند، ولو این که در آن غلط املایی وجود داشته باشد مانند کم و زیاد بودن برخی حروف که امروزه با علائمی مشخص شده اند. و این از آن نظر بود که هیچ کس به بهانه اصلاح قرآن، تغییر و تحریفی در آن به وجود نیاورد. از این رو حضرتش تأکید کردند که«از امروز هیچ کس نباید به قرآن دست درازی کند...»
اعجازعلمی قرآن
اعجاز علمی قرآن به معنی مسائل علمی مطرح شده در قرآن است که دارای تمام ویژگی های معجزه باشد. با توجه به این تعریف، از آن که مسائل علمی توسط بشر قابل رد یا اثبات است، پی بردن به آن ها جنبه فوق بشری ندارد و معجزه به شمارنمی رود. آن چه از یک کتاب آسمانی انتظار می رود ارائه برنامه ای هدایتی برای زندگی است نه بیان مسائل علمی. مگر آن جا که طرح این مسائل در خدمت این هدف باشد. بر همین اساس، قرآن برای توجه دادن انسان به عظمت کتاب آسمانی، بعضی مسائل علمی را در لابه لای آیات و سوره های خود بیان کرده که بشر مدت ها بعد از نزول قرآن به آن ها پی برده است.
اعجاز قرآن از نظر علوم روز
با آن که مردم عرب در زمان پیامبر اسلام(ص) حتی از علوم زمان خود بی بهره بودند و دانشمندان آن زمان نیز در اثر نداشتن وسائل علمی امروز به خرافات عجیبی مبتلا بوده اند.
مثلاً اعتقاد آن ها درباره کره زمین این بود که زمین در مرکز معینی ایستاده و افلاک هفت گانه گرد او می چرخند و یا زمین غیر کروی است و هیچ گونه حرکت وضعی و انتقالی ندارد، در چنین شرایطی اگر پیامبر اسلام(ص) می خواست قرآن را از جانب خود تدوین کند طبعاً باید طبق آن چه در میان مردم معمولی یا نهایت دانشمندان آن زمان شایع بوده بنویسد نه آن که مطالبی بر خلاف دانشمندان آن روز و موافق علم امروز در کلمات و عبارات قرآن بیاورد که دانشمندان امروز انگشت حیرت به دهان بگیرند.
ما در این جا نمی خواهیم کتاب های قرآن و اکتشافات جدید یا قرآن از نظر علوم روز و یا علم روز و قرآن و یا قرآن بر فراز اعصار و یا کتاب عذر تقصیر به پیشگاه محمد(ص) و قرآن و ده ها کتاب دیگر از این قبیل را رونویس کنیم زیرا به قول معروف دراین صورت مثنوی هفتاد من کاغذ شود.
ولی به یاری پروردگار می خواهیم چند نمونه از آن چه در بین مردم آن زمان شایع بوده و قرآن بر خلاف آن ها و طبق علم روز سخن گفته است برای اثبات اعجاز قرآن بیان نمائیم.
منبع: زمین شناسی در قرآن ، انتشارات فیض دانش ،1389