در گذشته‌های دور، داروی شیمیایی وجود نداشت و اثری از دکتر‌های امروزی هم نبود. در آن زمان مردم برای مداوای بیماریشان به حکیم مراجعه می‌کردند. داروهایی که حکیم تجویز می‌کرد عمدتا داروهایی بودند که از دل طبیعت بیرون می‌آمدند. بقراط، بزرگ‌ترین حکیم یونانی می‌گوید: «بگذار غذایت داروی تو و دارویت غذای تو باشد». این گفته نشان‌دهنده‌ی اهمیت غذا در حفظ سلامتی است.
بنیتا در سری مقالات «آشتی با طبیعت»، به بررسی خواص گیاهان دارویی و غیردارویی می‌پردازد. در این قسمت، با خواص آفتابگردان و نیز طرز تهیه‌ی یک سالاد خوشمزه با استفاده از این گیاه پر خاصیت آشنا می‌شویم. در ادامه با ما همراه باشید.
وقتی صحبت از آفتابگردان می‌شود، معمولا تصویر تخمه‌ی آفتابگردان در ذهن همه نقش می‌بندد. ولی تمام قسمت‌های این گیاه، از ریشه و ساقه و شاخه و گل آن گرفته تا مغز ساقه آن دارای خواص بسیاری است. سرخپوستان آمریکایی، این گیاه را به خاطر تخم آن که به مصرف غذایی می‌رسد، می‌کاشتند و پرورش می‌دادند. آفتابگردان، گیاهی است یکساله و تا حدود سه متر رشد می‌کند. گل آفتابگردان درشت و زیباست و معمولا قطری برابر 35 سانتیمتر دارد. در وسط این گل، دایره‌ای قهوه ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتابگردان دورتادور آن را گرفته‌اند. این گیاه در اکثر نقاط دنیا یافت می‌شود. از تخم آفتابگردان، روغنی تهیه می‌شود که اشباع نشده است و برای پخت و پز مناسب است.
تخم افتابگردان بسیار مقوی است و در هر 100 گرم آن، 24٪ مواد پروتئینی، 47٪ روغن، 20٪ مواد هیدروکربن، 8٪ فسفر، 9٪ پتاسیم، و ویتامین آ، ای، و ب است.
خواص آفتابگردان
اسانس آفتابگردان، برای التیام زخم‌ها و پایین آوردن فشار خون به کار می‌رود. اسانس برگ‌های آفتابگردان خاصیت میکروب کشی دارد. در طب قدیم ایران و در طب چینی از تمام قسمت‌های گیاه آفتابگردان استفاده می‌شده.
خواص درمانی این گیاه عبارتند از:
1. اگر مغز ساقه‌ی آفتابگردان را در آب جوش بریزید و مانند چای دم کنید و روزی سه فنجان بنوشید، از زنگ زدن گوش، رهایی می‌یابید.
2. برای تقویت معده و پایین آوردن فشار خون، سی گرم از برگ‌های خشک آفتابگردان را دم کنید و سه فنجان در روز بنوشید.
3. دمنوش برگ گل آفتابگردان، سرگیجه، ورم و آب آوردن بدن در دوران بارداری را درمان می‌کند و از زایمان زودرس جلوگیری می‌کند.
4. چنانچه از درد معده یا بیماری‌های دستگاه ادراری یا یبوست رنج می‌برید، ریشه‌ی خشک آفتابگردان را در آب جوش ریخته و مدت پنج دقیقه بگذارید بجوشد. از این دمنوش، سه بار در روز بنوشید.
5. برای درمان آرتروز، طبق گل (قسمت پایینی گل که مانند بشقاب است) را جدا کنید و در آب بیندازید و آن‌قدر بجوشانید تا شیره‌ی چسبناکی باقی بماند و سپس این شیره را روی مفصل‌های دردناک بمالید و ماساژ دهید.
6. برای درمان اسهال خونی، سی گرم تخم آفتابگردان را در آب بریزید و حدود یک ساعت با حرارت ملایم بپزید و سپس آن را با نبات یا قند شیرین کرده و به بیمار بدهید.
7. برای درمان فتق، سی گرم ریشه‌ی تازه آفتابگردان را با آب و شکر بجوشانید و این جوشانده را سه بار در روز بنوشید.
8. اگر زخم یا بریدگی دارید، مغز ساقه‌ی آفتابگردان را له کنید و مانند پماد روی زخم یا جراحت بگذارید تا خونریزی بند بیاید و بهبودی را تسریع ببخشد.
سالاد مرغ و انگور
از این سالاد خوشمزه و مقوی، می‌توانید برای شام یا عصرانه‌ای سبک، استفاده کنید.
مواد لازم:
سس دلخواه به مقدار لازم
آب، یا اسانس پرتقال یک چهارم قاشق غداخوری
فیله‌ی مرغ خرد و گریل شده 200 گرم
انگور قرمز بی‌هسته نیم یا یک پیمانه
(نصف شده)
کرفس خرد شده سه چهارم پیمانه
کاهو خرد شده 4 پیمانه
تخمه آفتابگردان یک چهارم پیمانه
طرز تهیه:
سس دلخواهتان را با آب یا اسانس پرتقال مخلوط کنید. در یک کاسه‌ی بزرگ، کرفس، انگور و مرغ را مخلوط کنید. روی سالاد را بپوشانید و چند ساعت در یخچال قرار دهید. هنگام مصرف، سالاد را از یخچال بیرون بیاورید و کاهو را به آن اضافه کنید.و با سس و دانه‌ی آفتابگردان، تزیین کنید.
می توانید «آشتی با طبیعت؛ خواص معجزه‌آسای کنگر فرنگی» را نیز بخوانید.
گردآوری و ترجمه: زهرا محمدی
منابع:
مجموعه‌ی گیاهان دارویی، سید محمد حسین لاجوردی و حامد همراه
Kraftrecipes، whfoods، nutritiondata.self، medicalnewstoday.
