برخی از والدین هم برای اینکه کودک یکی یک دانهشان ناراحت و دلخور نشود، به محض اینکه میبینند او از دستور آنها عصبانی شده یا از اینکه به او تذکر دادهاند اخم کرده و ممکن است جیغ و فریاد کند و با بیادبی بگوید: «به من چه!» یا «به تو ربطی ندارد...هر کار دلم بخواهد میکنم»، فورا ساکت میشوند.
بدتر از همه اینکه حتی ممکن است برای اینکه فرزند حساسشان جلوی همبازیهایش کم نیاورد، وقتی آنها از رفتار این کودک بیادب انتقاد میکنند، طرف او را میگیرند و حق را به فرزند گستاخشان میدهند، مبادا او جلوی دیگر بچهها خجالت بکشد و خدای نکرده در روحیه و اعتماد به نفسش اثر منفی بگذارد !!
به این ترتیب او قدرتی را که میخواهد، به دست میآورد و به راحتی راه رسیدن به خواستههایش را پیدا کرده و میفهمد که پدر و مادرش از بیادبی و پررویی او (به خصوص در جمع) وحشت دارند و کافی است کمی داد و هوار کند، با گستاخی در روی آنها یا بزرگتر دیگری بایستد و گاهی اوقات فحش بدهد تا به خواستهاش برسد.
هر اعتراضی را بیادبی و گستاخی ندانید
وقتی شما در مقام پدر یا مادر و در هرحال یک بزرگتر، به کودکتان دستوری میدهید که مطابق میلش نیست یا محدودیتهایی برایش وضع میکنید که دست و پایش را میبندد و آزادیاش را میگیرد، به طور طبیعی قدری غرولند و اعتراض خواهد کرد. تفاوت این اعتراض با گستاخی و پررویی در این است که کودک برای ابراز نارضایتیاش چه کلماتی به زبان بیاورد و با چه لحنی صحبت کند.
مثلا اگر او با قهر بچگانهای بگوید: «تو بابای بدی هستی!» با اینکه با عصبانیت و صدای بلند سرتان داد بزند که: «مگه کوری! نمیبینی دارم کارتون نگاه میکنم! به من چه تو خستهای؟!» خیلی فرق دارد و اینجاست که باید حسابی حواستان را جمع کنید تا از ادامه این رفتار جلوگیری شود. راهکارهایی که در زیر ارائه شدهاند، به شما کمک خواهند کرد این رفتار ناشایست و آزاردهنده کودکتان را اصلاح کنید.
مراقب رفتار خودتان باشید
بدانید همان طور که ذهن شنیداری قوی کودک کلماتی را که میشنود ضبط میکند، ذهن دیداری او هم مانند یک دوربین فیلمبرداری قوی تصاویر همه رفتارها را در مغز او ثبت میکند. وقتی شما با فرزند، همسر و اطرافیان دیگر در مهمانیها یا محل کار مودبانه و با لبخند حرف میزنید، به گرمی با آنها دست میدهید یا وقتی در منزلتان مهماناند با ادب و تواضع آنها را بدرقه میکنید، یا برعکس، وقتی شما مدام به عنوان پدر و مادر به او یا دیگران، همسر و بقیه مردم توهین میکنید.
فحش میدهید و یا بیجهت دیگران را متهم کرده، سعی دارید با صدای بلند و داد و فریاد در جاهای مختلف حرفتان را به کرسی بنشانید، کودک همه را به ذهن میسپارد و آنها را تقلید خواهد کرد؛ چرا که او در کودکی بیش از هر کسی والدینش را قبول دارد و حرف و رفتار آنها برایش سند است. پس اگر دیدید او درست مانند خودتان که هفته پیش مشتتان را بالا برده بودید و سر همسرتان داد میکشیدید، برای اینکه اسباب بازی برادر کوچکترش را صاحب شود همان طور داد میکشد و او را با مشت تهدید میکند، اصلا تعجب نکنید!
کلمات مودبانه را از همان وقتی که کودک زبان باز میکند به او یاد دهید
وقتی کودک تقریبا میتواند مانند بزرگترها با دیگران حرف بزند، میداند چه وقت باید سلام و خداحافظی کند، معنی عذرخواهی و تشکر را میفهمد، کلماتی مانند «متشکرم»، «لطفا»، «ببخشید» یا «متاسفم» را به او یاد دهید.
تفاوت ادب و بیادبی را با مثال به او نشان دهید
کودکان با شنیدن و دیدن مثالهای زنده خیلی بهتر یاد میگیرند. مثلا اگر در بستگان یا در مدرسه پسری هم سن و سال او هست که با بقیه بیادبانه حرف میزند یا مرتب به خواهر و برادر و دوستانش فحش میدهد، او را برای کودکتان مثال بزنید و بگویید رفتاری که این پسر دارد، اصلا مناسب نیست و او بچه بیادبی است که با حرفهای زشتش همه را ناراحت میکند و میرنجاند. برعکس این کار هم بسیار کمککننده است و کودک شما به روشنی معنی ادب و بیادبی و رفتار مناسب و نامناسب را درک خواهد کرد.
او را تشویق کنید
در مورد بسیاری از رفتارها (چه در حیوانات و چه انسانها) پاداش دادن باعث تقویت رفتار درست میشود. اگر درباره رفتارهای خوب و بد با فرزندتان صحبت میکنید و سعی دارید او را باادب بار بیاورید و خوشبختانه خودش هم با شما همکاری میکند، وقتی خوب رفتار میکند، به او آفرین بگویید. مثلا اگر در یک مهمانی باادب بود و با همبازیهایش با مهربانی و بدون پرخاش و درگیری و توهین بازی کرد، او را تحسین کنید.
در این بین نکتهای هست که اگر به آن توجه نکنید ممکن است همه تلاشهایتان نتیجه عکس دهد. مراقب باشید که این پاداش را مادی نکنید یا حداقل فقط یک دفعه و برای اولین بار یک پاداش مادی برایش در نظر بگیرید؛ چون اگر قرار باشد او با هر بار خوب رفتار کردن و مودبانه حرف زدن خوراکی، کتاب یا عروسک پاداش بگیرد، آن را وسیلهای قرار میدهد برای اینکه هر آنچه میخواهد برایش بخرید.
با این روند مطمئن باشید اگر یک بار خواستهاش را انجام ندهید، مغز هشیار و شیطانش به او فرمان میدهد که برای ادب کردن شما و انتقامگیری، همه رفتارهای خوب قبل را جای دیگری تلافی کند!
برای خواندن بخش اول- چرا کودکم بیادب است- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- چرا کودکم بیادب است- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- چرا کودکم بیادب است- اینجا کلیک کنید.