نیچه

حافظ شاعر دوران هاست. او میدان دار شعر و غزل فارسی است. آن قدر که گوش آدم‌های 700 سال بعد از حافظ، هنوز بدهکارِ خوش رقصی خیال و کلام اوست.

امروز 25 آگوست سالگشت مرگ نیچه است. فیلسوفی که همیشه محل تناقص و اختلاف نظر بوده و هست. برخی نیچه را محل آشتی ادبیات و فلسفه می‌دانندو البته منتقدانی، ذهن شیدایش را بی انسجام تلقی می‌کنند. با این همه، آنچه اهمیت دارد این است که ما اشتباه‌های بسیاری درباره نیچه کرده ایم و می‌کنیم.

نویسندگی همیشه کار سختی بوده است. نوشتن، اساسا کار نان و آب داری نیست و کمتر قلم به دستی توانسته است به این کار به عنوان شغل نگاه کند. افلاس و بی پولی نویسندگان، کلیشه ای به قدمت چند قرن است و همچنان نیز واقعیت دارد.

نویسندگی همیشه کار سختی بوده است. نوشتن، اساسا کار نان و آب داری نیست و کمتر قلم به دستی توانسته است به این کار به عنوان شغل نگاه کند. افلاس و بی پولی نویسندگان، کلیشه ای به قدمت چند قرن است و همچنان نیز واقعیت دارد.

«نپذیرفتن جهان، بدون ترک آن» پارادوکسی کامویی است که متضمن برداشت فلسفی کامو از انسان و مناسباتش با جهان است.

نیچه از مهم ترین متفکرانی است که تاریخ تفکر به خود دیده، اما در ایران به سرنوشتی غریب و تا حدودی تراژیک دچار شده است. به گونه ای که علیرغم ترجمه اکثر آثار وی به فارسی، تا به حدی با کج فهمی ها و برداشت های سطحی مواجه شده که امروزه آشنایی با تفکرات او را به تعداد محدودی جمله قصار شبه ادبی- فلسفی تقلیل داده اند.

دوستی که نمی خواست در محافل روشنفکری کم بیاورد، از من خواست کمی در مورد «نیچه پیچه» به او توضیح بدهم؛ گفتم اگر بخواهد نیچه را بشناسد، باید وقت صرف کند اما شناخت پیچه آسان تر است.

نیچه، کانت را عنکبوت مصیبت‌باری خوانده بود که یک تار فلسفی دیوانه‌وار تنیده است. هابرماس گرایش‌های عنکبوتی همانندی دارد و در تار عنکبوت خود نظریۀ اجتماعی، اخلاقی، حقوقی و سیاسی را در بر می‌کشد؛ و به همین‌سان تمایل دارد نوشته‌هایش را، با اصطلاحات فنی، گران‌بار کند

نیچه به‌عنوان بزرگ‌ترین فیلسوف تاریخ بعد از افلاطون، ارسطو و کانت گزین‌گویه‌نویسی است که نوشته‌هایش سرشار از تفکر است. گزین‌گویه‌هایی که در آن تقریباً به هیچ‌کس رحم نشده است: از سقراط گرفته تا مسیح، از هیوم گرفته تا کانت، همگی زیر تیغ نقدهای نیچه قرار می‌گیرند.