«فراوری مجدد ایمن وسایل پزشکی»؛ این عنوان بخش‌نامه‌ای پرحاشیه درباره استفاده مجدد از برخی وسایل اتاق عمل بود که هفته گذشته به دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها ابلاغ شد و واکنش‌های زیادی در پی داشت؛ بخش‌نامه‌ای که در بخشی از آن آمده بود: «در ارتباط با دستورالعمل فراوری مجدد ایمن وسایل پزشکی در راستای مدیریت منابع و مصارف، با توجه به لزوم اجتناب از استفاده بی‌رویه وسایل پزشکی یکبارمصرف و تغییر رویکرد تدارک و تأمین وسایل پزشکی، ابزار و وسایل جهت انجام جراحی‌ها و پروسیجرهای تهاجمی به‌جای استفاده از وسایل پزشکی یکبارمصرف از وسایل با قابلیت استفاده مجدد (reusable) استفاده شود.
به گزارش به نقل از شرق ،که برخی رسانه‌ها آن را استفاده دوباره از وسایل یکبارمصرف اتاق عمل تعبیر کردند و برخی آن را به تحریم‌ها ارتباط دادند و همین امر موجب نگرانی خانواده برخی از بیماران شد و برخی را نسبت به کادر درمان و بیمارستان‌ها بی‌اعتماد کرد».
تسنیم یکی از اولین رسانه‌هایی بود که به این بخش‌نامه واکنش نشان داد و نوشت «وزارت بهداشت نیز با تشدید تحریم‌ها در حوزه دارو و درمان با چالش‌هایی مواجه خواهد شد و تدابیری را در نظر گرفته است از جمله اینکه بحث استفاده دوباره از مواد یکبارمصرف پس از استریل که با عنوان دستورالعمل «فراوری مجدد ایمن وسایل پزشکی» ابلاغ شده است که چندی قبل نیز دکتر فاضل، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور نیز از چنین تدبیری براساس پیشنهاد جراحان کشور خبر داده بود».
ربطی به تحریم‌ها ندارد
بااین‌حال سخنگوی وزارت بهداشت در واکنش به حواشی این بخش‌نامه، عنوان کرد دستورالعمل فراوری مجدد و ایمن وسایل پزشکی ربطی به تحریم‌ها ندارد و گفت «هیچ اتفاق جدیدی در این زمینه رخ نداده است و روال 20ساله گذشته کشورهای غربی و سازنده تجهیزات پزشکی با قابلیت استفاده چندین‌باره است و در ایران نیز مشابه کشورهای پیشرفته، کماکان با استاندارد علمی ادامه دارد. این بخش‌نامه در واقع جمع‌بندی بخش‌نامه‌های جداگانه 20ساله اخیر بوده که آخرین آنها در دی‌ماه 96 ابلاغ شد و بخش‌نامه اخیر ربطی به موضوع تحریم‌ها ندارد».
ایرج حریرچی همچنین یادآور شد «انجمن‌های علمی پزشکی با ارسال نامه‌های رسمی، درخواست صدور مجوز‌های جدید برای استفاده مجدد از این وسایل مطابق استاندارد علمی را داشته‌اند و بدون این بخش‌نامه‌ها هم جراحان و پزشکان برجسته ایرانی مطابق موازین علمی و درمانی و دستورالعمل‌های مربوط به کشورهای سازنده از این وسایل با ایمن‌سازی و استریل، استفاده مجدد می‌کردند. با وجود این بخش‌نامه‌ها، هنوز استفاده مجدد از وسایل پزشکی در کشور ما نسبت به کشورهای غربی کمتر است».
این مقام مسئول همچنین از رسانه‌ها خواست تحت تأثیر القائات بعضی رسانه‌های معاند و نیز جوسازی سودجویانه بعضی شرکت‌های وارد‌کننده لوازم یکبارمصرف قرار نگیرند.
فقط ایران نیست
قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت، نیز با بیان اینکه استفاده مجدد از برخی تجهیزات پزشکی بیمارستانی که با مواد ضدعفونی‌کننده استریل شده است، خطری برای سلامت بیمار ندارد، در‌این‌باره گفت «روش فراوری مجدد وسایل پزشکی در دنیا مرسوم شده است؛ تا‌جایی‌که شرکت‌های بینابینی مانند شرکت‌های ثالثیه با هدف فراوری مجدد وسایل پزشکی تأسیس شده و لوازم و تجهیزات پزشکی را استریل کرده یا اینکه اجزای تجهیزات پزشکی را باز و استریل می‌کنند و دوباره مصرف می‌کنند.
این روش کاملا استاندارد بوده و مورد تأیید کمیته‌های کنترل عفونت قرار دارد. بعضی از وسایلی که در جراحی‌های حساس چشم به کار می‌رود یا وسایل بیهوشی و دیگر جراحی‌ها، با روش فراوری مجدد استفاده می‌شود و تاکنون هیچ‌گونه مشکلی برای سلامت بیمار ایجاد نکرده است؛ چراکه این روش مرجع بین‌المللی دارد و روشی نیست که مخصوص ایران باشد.
کشورهای اروپایی و آمریکایی که خود تولیدکننده تجهیزات پزشکی در دنیا هستند، نیز در بیمارستان‌ها از لوازم پزشکی که قابلیت استفاده مجدد دارد، بهره می‌برند و این‌گونه نیست که فقط یکبارمصرف کنند؛ چراکه مقرون‌به‌صرفه نیست».
منظور از استفاده مجدد چیست؟
دکتر بهزاد کلانتری مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت در واکنش به حواشی این بخش‌نامه ضمن توضیح دستورالعمل اخیر وزارت بهداشت درباره استفاده مجدد از برخی وسایل پزشکی، گفت: «بسیاری از وسایل بیمارستان‌ها قابلیت استفاده مجدد دارند و برای مصرف آنها باید طبق توضیحاتی که روی خود محصول است و کارخانه سازنده ارائه داده است،
آنها را استریل کنیم و در‌این‌صورت این وسایل قابلیت استفاده مجدد دارند؛ بنابراین برخی وسایل چندبار مصرف پزشکی یک‌سری اصول برای استریل‌کردن دارند و اگر این اصول رعایت شود، وسیله مد‌نظر می‌تواند مجددا استفاده شود؛ بنابراین دستورالعمل ما در واقع دستورالعمل استفاده مجدد از وسایل قابل استفاده مجدد مانند ست‌های اتاق عمل است، نه وسایل یکبارمصرف.
ست اتاق عمل که شامل وسایلی مانند پنس، قیچی و... است، بعد از عمل شسته و استریل می‌شوند و دوباره از آنها استفاده می‌شود. در هیچ کجای دنیا این‌طور نیست که این ست‌ها را دور بیندازند».
