نام #یزد را که می شنوی ، مجموعه ای از #هنر و #تاریخ و … ایرانی برایت مجسم می شود . حتما اولین مکانی تاریخی که با شنیدن نام یزد در ذهن تداعی می شود، مجموعه تاریخی امیرچخماق است که در مرکز این شهر قرار دارد .
امروز همراه با کارناوال به میدان امیرچخماق برویم و با پیشینه و ابنیه میرچخماق آشنا شویم .
با ما همراه شوید …
مجموعه امیرچخماق یزد
وارد مرکز بافت قدیمی یزد که می شویم ، مجموعه ای ازمعماری اسلامی ، بافتی سنتی و البته مردمانی مهربان را خواهیم دید که همگی نوید سفری جذاب و خاطره انگیز را می دهند .
روزگاری در این شهرحاکمی از دودمان تیموری به نام میر جلال الدین چخماق از سرداران شاهرخ تیموری و حاکم شهر یزد به همراه همسرش فاطمه خاتون جهت آبادانی شهر یزد تصمیم به ساخت مجموعه ای کم نظیر گرفتند که امروز یکی از شاخص ترین مجموعه های تاریخی شهر یزد است . در واقع این میدان مرکز خیابان های اصلی شهر است .
مجموعه ای با ارزش از قرن نهم هجری شامل مسجد، تکیه ، بقعه ستی فاطمه، بازارچه حاجی قنبر، آب انبار ستی فاطمه ، نخل و آب انبار تکیه ؛
در دوره بعدی ، این مجموعه رونق خود را داشت و به همین نام خوانده می شد ، شاه عباس صفوی نیز برخی از آثار آرن را بازسازی و احیا کرد . سپس در اوایل قرن سیزدهم سر دربازار و میدان جلوی مسجد تغییر کاربری داده و به حسینیه مبدل شد و کتیبه ای به تاریخ 1296هجری قمری در قسمت شاه نشین وجود دارد که قدمت این بنا را نشان می دهد .
نکته جالب در این میدان آن است که تا قبل از دوره پهلوی اهالی یزد ، درگذشتگان خود را در این میدان به خاطر تبرک جستن از حسینیه #میرچخماقدر این میدان دفن می کردند . که در زمان پهلوی از این اقدام جلوگیری می شود . گورستان دوباره تبدیل به میدان می شود .
#میدان امیر چخماق ، میدانی برای تجمع اهالی یزد در قبل انقلاب و بعد از آن نیز مرکز راهپیمایی ها و تطاهرتهای یزدیان بوده و در سالهای اخیر به میدان حماسه های یزد شناخته شده است .
بعد از مروری بر نحوه ساخت و پیشینه این مجموعه ، در ادامه اشاره مختصری به ابنیه و آثار این میدان ارزشمند تاریخی و #گردشگری خواهیم داشت و در آینده نزدیک در ادامه ایرانگردی های کارناوال هر کدام به صورت مفصل شرح داده می شود.
مسجد امیرچخماق
مسجدی زیبا و باشکوه با گنبد و کاشیکاری های سبزرنگ ، دو شبستان و دو ورودی در ضلع جنوبی میدان قرار دارد که جایگاه آن از لحاظ زیبایی بعد از #مسجد جامع یزد می باشد که ساخت آن در سال 841هجری قمری به پایان رسید .
هنگام ورود به مسجد در هشتی ورودی وقفنامه مسجد وجود دارد که با خط نسخ نوشته شده است .
تکیه امیرچخماق
در قرن سیزدهم بر سر در بازار این تکیه را با دومناره بلند بنا کردند. برفراز این مناره ها روزگاری موذنین هنگام اذان، ندای حق را سر می دادند و امروز جلوه ای زیبا به مجموعه بخشیده و یکی از چشم اندازهای زیبای میدان است. از بالای مناره ها می توان بافت تاریخی شهر یزد را مشاهده کرد.
در واقع تکیه به جایی گفته می شود که غرفه های زیادی دارد و در هنگام عزاداری و انجام مراسم نخل برداری حاکم در قسمت شاه نشین و بانوان در دیگر غرفه ها مراسم را تماشا می کنند.
photo by اکسل وان گریف-عکاس آلمانی
آب انبارهای مجموعه
دو آب انبار در این مجموعه قرار دارد که یکی متعلق به دوره صفویه و در ضلع جنوبی میدان، به نام ستی فاطمه می باشد و دیگری آب انبار تکیه امیرچخماق است که در حدفاصل تکیه و بازارچه حاجی قنبر قراد دارد که ورودی آن در دومین صفه تکیه می باشد.
این آب انبار چهار بادگیر داشته که دو تای آنها به کلی از میان رفته؛ و امروز به موزه آب اختصاص یافته است.
بازار حاجی قنبر
در زمان جهانشاه قره قویونلو، شخصی به نام نظام الدین حاجی قنبر جهانشاهی حاکم یزد شد. حاجی قنبر آثاری را در یزد احداث کرد که یکی از آنها بازاری است در شرق میدان که بعدها بناهایی بر سر در بازار شبیه به دیگر بناهای موجود ساخته شد.
نخل امیرچخماق
نخل بزرگی به نام ” نخل حیدری ها” از دوره صفویه در این میدان دیده می شود که برخی آن را قدیمی ترین نخل می دانند. از این نخل در مراسم سوگواری محرم استفاده می شود و اهالی یزد احترام ویژه ای برای آن قایلند.
حوض و مجسمه های میدان
در سال های اخیر حوضی بزرگ به همراه مجسمه های مسی ساخته دست هنرمندان مجسمه ساز در میدان قرار داده شده که منظره ای زیبا دارد و پیکره های مسین که نقش سقا را دارند، اهمیت آب را در این سرزمین بیان می کنند.
کی و چطور از میدان امیرچخماق بازدید کنیم؟
دسترسی به این مجموعه در شهر یزد به راحتی صورت می گیرد.میدان در امتداد خیابان سلمان فارسی واقع شده است. مسیر میدان ماشین رو می باشد اما به زودی مسئولین قصد دارند در جهت حفظ آثار تاریخی و امنیت و آسایش گردشگران محوطه میدان را به پیاده راه تبدیل کنند .
در تمام ساعات روز می توانید از مجموعه بازدید کنید البته در هنگام شب نورپردازی ها، مجموعه را باشکوه تر و زیبا تر میکنند.
توصیه های دوستانه کارناوالی
مجموعه امیرچخماق برای اهالی یزد بسیار پراهمیت و دوست داشتنی است و از شاخصترین نمادهای شهرشان می باشد؛ بهمین خاطر در هنگام بازدید تعداد بسیاری از مردم یزد را خواهید دید که مشتاق برقراری ارتباط با گردشگران می باشند، به رفتار و عقایدشان حتما احترام بگذاریم. نخل موجود در میدان نمادی از مقدسات مذهبی یزدیان می باشد که بسیار در حفظ آن می کوشند، مانیز در هنگام بازدید رفتاری محترمانه داشته باشیم.
سخن کارناوال
بی شک سفر به یزد و بازدید از محوطه تاریخی امیرچخماق و رویارویی با مردمان خونگرم و مهماندوست یزد، تجربه ای فراموش نشدنی است.
کارناوال مشتاق شنیدن تجربه های ناب شما از بازدید میدان امیرچخماق است.
