مقابله با پیری از راه "قلقلک‌درمانی"!

به گزارش ایسنا و به نقل از وب سایت رسمی دانشگاه لیدز، پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که قلقلک دادن گوش با یک جریان ملایم الکتریکی می‌تواند تعادل "دستگاه عصبی خودگردان"(ANS) را تا حدودی بازگرداند.

دانشمندان در بررسی‌های خود دریافتند که یک درمان مختصر روزانه به مدت دو هفته می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی منجر شود و زندگی، روحیه و خواب بهتری را به ارمغان بیاورد. در این درمان موسوم به "تحریک عصب واگ از طریق پوست"(tVNS)، جریان الکتریکی ملایمی به گوش‌ها منتقل می‌شود که دردی به همراه ندارد. این جریان، سیگنال‌هایی را از عصب واگ به سیستم عصبی بدن منتقل می‌کند.

این پژوهش که در دانشگاه "لیدز"(University of Leeds) انگلستان صورت گرفته، درمانی را پیشنهاد می‌دهد که می‌تواند به کند شدن یکی از اثرات مرتبط با افزایش سن کمک کند. این روش می‌تواند از افراد مسن در برابر مشکلات وخیمی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی که با افزایش سن پیش می‌آیند، محافظت کند. پژوهشگران باور دارند که درمان با این روش می‌تواند به افراد مسن کمک کند تا با بررسی سیستم کنترل داخلی بدن، سلامتی خود را به دست بیاورند.

دکتر "بئاتریس برترتون"(Beatrice Bretherton)، پژوهشگر دانشگاه لیدز گفت: گوش، مانند دروازه‌ای است که می‌توان از آن، برای بازگرداندن تعادل متابولیک بدن استفاده کرد. با استفاده از این روش، دیگر نیازی به روش‌های درمانی تهاجمی نخواهد بود. ما برای بررسی‌های بیشتر در مورد اثرات تحریک روزانه گوش، مشتاق هستیم زیرا تاکنون، واکنش‌های قابل توجهی در این زمینه مشاهده کرده‌ایم.

دستگاه عصبی خودگردان چیست؟

دستگاه عصبی خودگردان، بسیاری از عملکردهای بدن از جمله هضم غذا، تنفس، ضربان قلب و فشار خون را که نیازی به فکر آگاهانه ندارند، کنترل می‌کند.

رشته‌های عصبی حرکتی دستگاه عصبی خودگردان، از رشته‌های‌ عصبی پاراسمپاتیک و رشته‌های عصبی سمپاتیک تشکیل شده‌اند که برای رسیدن به تعادل در فعالیت،  با یکدیگر همکاری می‌کنند. رشته‌های‌ سمپاتیک، به بدن کمک می‌کنند تا برای واکنش فیزیولوژیک جنگ یا گریز آماده شوند؛ در حالی که رشته‌های‌ پاراسمپاتیک، برای فعالیت‌های مربوط به استراحت و هضم، ضروری هستند.

هنگامی که بدن پیر می‌شود و به مقابله با بیماری‌ها می‌پردازد، تغییراتی در تعادل آن پیش می‌آید که یکی از آنها، آغاز تسلط رشته‌های‌ سمپاتیک است. این عدم تعادل موجب می‌شود که بدن بیشتر مستعد بیماری‌های جدید باشد و با افزایش سن، عملکردهای مرتبط با سلامتی کاهش یابند.

پزشکان، مدت‌ها سعی داشته‌اند از جریان‌های الکتریکی برای تحت تاثیر قرار دادن سیستم عصبی استفاده کنند. عصب واگ، عصب اصلی در سیستم پاراسمپاتیک است و پژوهش‌های پیشین، احتمال استفاده از روش تحریک عصب واگ را در درمان افسردگی، صرع، اضافه‌وزن، سکته، وزوز گوش و بیماری‌های قلبی مورد بررسی قرار داده‌اند. در هر حال، این نوع از تحریک، به عمل جراحی نیاز دارد تا الکترودها در ناحیه گردن کاشته شوند؛ در نتیجه هم هزینه و هم عوارض جانبی را به همراه دارند.

پژوهش جدید دانشگاه لیدز نشان می‌دهد که می‌توان گروهی از عصب‌های واگ را که در قسمت‌های خاصی از گوش خارجی و در زیر پوست قرار گرفته‌اند، بدون جراحی تحریک کرد.

بررسی‌های پیشین پژوهشگران لیدز حاکی از این بود که به کار بردن محرک‌های مختصر الکتریکی در عصب واگ گوش می‌تواند تعادل دستگاه عصبی خودگردان را در یک فرد 30 ساله سالم بهبود ببخشد. دریافت این محرک‌های الکتریکی، احساسی مانند قلقلک را منتقل می‌کند.

پژوهشگران دیگر در سراسر جهان، در حال حاضر سعی دارند بفهمند که آیا تحریک عصب واگ از طریق پوست می‌تواند درمانی برای مشکلات گوناگون از جمله بیماری‌های قلبی و روحی باشد یا خیر.

یکی از شرکت‌کنندگان این آزمایش که 70 سال دارد، پس از پشت سر گذاشتن این درمان گفت: من از شرکت کردن در این آزمایش جالب خوشحال شدم زیرا این روش به من کمک کرد تا مراقب سلامتی خود باشم. این آزمایش، پروژه شگفت‌انگیزی بود و افتخار می‌کنم که بخشی از آن بودم.

پژوهشگران در این آزمایش، افراد بالای 55 سال را که تعادل دستگاه عصبی خودگردان آنها کمتر بود، مورد بررسی قرار دادند. در این آزمایش، 29 داوطلب سالم که بالای 55 سال داشتند، شرکت کردند و تحریک عصب واگ از طریق پوست، به مدت دو هفته و روزانه به مدت 15 دقیقه روی آنها انجام شد.

این روش درمانی توانست فعالیت رشته‌های‌ پاراسمپاتیک را افزایش و فعالیت رشته‌های سمپاتیک را کاهش دهد و بدین ترتیب، تعادل را در دستگاه عصبی خودگردان برقرار کند. برخی از شرکت‌کنندگان پس از طی کردن دوره درمان، بهبودی‌هایی را در الگوهای روحی و خواب خود گزارش دادند.

برقراری این تعادل می‌تواند سلامتی را به افراد مسن بازگرداند و به افرادی که به اختلالات گوناگون از جمله بیماری‌های قلبی و روحی مبتلا هستند، کمک کند. بهبود تعادل در دستگاه عصبی خودگردان می‌تواند خطر مرگ را نیز برطرف کند و نیاز به بستری شدن در بیمارستان را نیز کاهش دهد.

پژوهشگران دریافتند افرادی که بیشترین عدم تعادل را در آغاز بررسی داشتند، بیشترین بهبودی را پس از دریافت درمان تجربه کردند. آنها باور دارند که در آینده، امکان شناسایی افرادی که امکان بهبودی آنها بیشتر است نیز وجود خواهد داشت.

دکتر "سوزان دوچارز"(Susan Deuchars)، یکی از نویسندگان این پژوهش گفت: ما باور داریم تحریک عصب واگ از طریق پوست می‌تواند تفاوت قابل توجهی در زندگی افراد ایجاد کند و امیدواریم که بتوانیم از این روش، در پژوهش‌های بیشتری استفاده کنیم و آن را برای درمان چند نوع اختلال به کار ببریم.

از آنجا که این پژوهش، شرکت‌کنندگان کمی را در مدت کوتاهی مورد بررسی قرار داده است، برای درک اثرات بلند مدت تحریک عصب واگ از طریق پوست بر سلامتی، باید پژوهش‌های بیشتری صورت بگیرند.