مهندس ولی‌الله روشن در گفت‌و گو با ایسنا، با بیان این که جهاد دانشگاهی نهادی برآمده از متن مردم و انقلاب است، گفت: جهاد دانشگاهی با انقلاب اسلامی شکل گرفته و خود را باور کرده و به عنوان یک نهاد انقلابی توانسته جایگاه خوبی را در کشور داشته باشد.
وی گفت: جهاد دانشگاهی در هر مقطعی از انقلاب توانسته کارهای ارزشمندی را انجام دهد. این نهاد، در دوره جنگ ایران و عراق، در دفاع مقدس و در دوره سازندگی کارهای بزرگی کرده است. در زمان دولت اصلاحات ساختارهای خوبی مثل ایسنا را خلق کرده و در مقاطع دیگر هم در حوزه فناوری کارهای مهمی کرده که همه‌ی آنها همراه با نوآوری بوده است.
روشن ادامه داد: دولت تدبیر و امید حمایت‌های بسیار خوبی را از فعالیت‌های فناورانه این نهاد انجام داده که نتیجه این حمایت‌ها دستیابی جهاددانشگاهی به فناوری‌های مورد نیاز صنایع مختلف کشور از جمله نفت و گاز و صنعت ریلی شده است.
وی با اشاره به علاقه و اعتماد مقام معظم رهبری به جهاد دانشگاهی گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی، همواره از جهاد دانشگاهی حمایت کرده‌اند. جهاد دانشگاهی هم همواره نهادی بوده که منویات مقام معظم رهبری را اجرا می‌کرده و همواره حامی دولت‌ها بوده است. در جهاد دانشگاهی، باوجود این که افراد مختلف، دیدگاه‌های مختلف سیاسی داشته و دارند اما همواره به عنوان افراد جهادگر با همه‌ی دولت‌ها همکاری کرده و بستری را فراهم کردند که همه خودباوری را درک کنند و به جوانان بها دهند.
روشن ادامه داد: مقام معظم رهبری سابقه فعالیت‌های جهاد دانشگاهی را می‌دانند و با فعالیت‌های مرحوم کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان آشنایی دارند. علاوه بر آن، در ملاقات‌هایی که ایشان با جهادگران داشتند به خوبی با فعالیت‌های جهاد دانشگاهی آشنا شده‌اند. در سال گذشته، دکتر طیبی به همراه 20 تن از جوانان فناور جهاد دانشگاهی خدمت مقام معظم رهبری رسیدند و پروژه‌های فناورانه خود را ارائه کردند. مقام معظم رهبری باور دارند که جهاد دانشگاهی جایی است که جوانان پرشور می‌توانند حضور داشته باشند.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی افزود: توجه و اعتماد مقام معظم رهبری به جهاد دانشگاهی می‌تواند برای مسئولان کشور این موضوع را مطرح کند که امسال که سال رونق تولید است و جمهوری اسلامی ایران تحت تحریم ظالمانه آمریکا و شرکای آن قرار دارد، باید برای آسایش، آرامش و رفاه مردم ایران به نهادهایی مثل جهاد دانشگاهی که خودباوری را در جامعه ایجاد می‌کنند توجه لازم صورت پذیرد.
وی گفت: اگر بهای لازم به سازمان جهاد دانشگاهی و سازمان‌هایی مانند جهاد دانشگاهی داده شود اشتغال مولد ایجاد خواهد شد، سرمایه زیادی وارد کشور می‌شود و چرخه اقتصادی کشور شکوفاتر می‌شود، چرا که جوانان می‌توانند با کاری که ایجاد می‌کنند اقتصاد دانش‌بنیان را به معنای واقعی در کشور ایجاد و مشکلات را به کمک مردم و حمایت مسئولان حل کنند.
تئوریزه کردن اهمیت فعالیت‌های جهاد دانشگاهی از سوی ائمه جمعه
روشن با بیان این که سخنان رهبری مسئولیت بزرگی را هم برای جهاد و هم برای مسئولان کشور ایجاد می‌کند گفت: ائمه جمعه کشور از جمله مراجعی هستند که به عنوان رهبران مذهبی کشور در شهرستان‌ها با مردم ارتباط دارند. ائمه جمعه به عنوان افرادی که مقام معظم رهبری این سخنان را در میان آنها بیان کردند می‌توانند اهمیت فعالیت‌های جهاد دانشگاهی را در کل کشور تئوریزه کنند و ساختاری مثل جهاد دانشگاهی را برای مردم شفاف‌تر کنند.
وی افزود: از سوی دیگر جهادگران نیز باید به اعتمادی که مقام معظم رهبری به آنها کردند پاسخ مثبت بدهند و بتوانند این اعتماد ایجاد شده را در ایشان قوی‌تر کنند و تلاش بیشتری برای نوآوری انجام دهند تا بتوانند مشکلات را از دوش مردم بردارند.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی بیشترین تاکید مقام معظم رهبری بر این است که جوانان با سرمایه و کار ایرانی به پیشرفت ایران اسلامی کمک کنند. پیشرفت ایران اسلامی می‌تواند آرامش و رفاه را برای مردم به همراه داشته باشد و موجب سربلندی ایران در جهان شود. جوانان باید تلاش کنند از کارهای تکراری و فرصت‌سوزی‌ها پرهیز کنند. مسئولان هم باید حمایت لازم را داشته باشند تا جوانان جهادگر بیشتر انرژی خود را صرف دستیابی به فناوری های مورد نیاز کنند. صحبت‌های مقام معظم رهبری در حقیقت اثبات توان جهاد است و جهادگران باید این توان را بیشتر کنند و مسئولان هم باید از این ظرفیت استفاده کنند.
روشن با بیان این که در جهاد دانشگاهی بر اساس خودباوری ظرفیت‌های زیادی ایجاد شده گفت: اکنون در حوزه‌های مختلف فرهنگی، آموزش، پژوهش و فناوری ظرفیت‌های بسیار زیادی وجود دارد. جهاد دانشگاهی در حوزه پژوهش و فناوری، در بسیاری از فناوری‌های استراتژیک مورد نیاز صنایع کشور و فعالیت‌های کاملا های‌تک که مورد نیاز صنایع نفت و صنایع حمل و نقل است حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. جهاد دانشگاهی در حوزه برق، مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی نفت، زمین‌شناسی، مخابرات، پزشکی، سلامت، تولید مواد شیمیایی و داروهای نوترکیب و حوزه‌هایی که واقعا کشور به آنها نیاز دارد توانمند است.
وی ادامه داد: متاسفانه برخی مدیران اجرایی پروژه‌های کشور هنوز آن خودباوری لازم را در خود نمی‌بینند. وزرا و نمایندگان محترم مجلس همه به خودباوری اعتقاد دارند، اما وقتی به سطوح پایین‌تر می‌رسیم در هنگام اجرای پروژه اعتماد لازم به فعالیت‌های داخلی وجود ندارد و نگاه به خارج و استفاده از خدمات خارجی در اجرای پروژه ها زیاد است.
باید استانداردهای خود را ایرانی کنیم
مدیر کل دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی متذکر شد: مسئولان کشور بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری درباره جهاد دانشگاهی، باید جهاد دانشگاهی را فرا بخوانند تا ظرفیت‌های جهاد دانشگاهی به آنها معرفی شود. مسئولان باید مشکلات را در قالب یک ماموریت به جهاد دانشگاهی بسپارند تا مشکلات را حل کنند.
روشن درباره این استانداردهای آمریکایی در صنعت نفت گفت: در قدیم، صنعت نفت ما در اختیار امریکایی‌ها و اروپایی‌ها بود و آنها هر تجهیزاتی را که می‌خریدند می‌گفتند این تجهیزات باید براساس استاندارد نفتی آمریکا باشد.اما در شرایط فعلی بحث استانداردهای امریکا زمانی توجیه دارد که ما تحت تحریم‌های ظالمانه آمریکا نباشیم. اگر شرکتی می‌خواهد استاندارد API داشته باشد، باید الزامات قانونی ایالات متحده را هم رعایت کند. کشورهای زیادی با این استاندارد به ما کالا می‌دهند، اما وقتی صنعت نفت ما یک صنعت مستقل است قطعا باید استانداردهای خود را ایرانی کنیم.
وی ادامه داد: وزارت نفت در این راستا تلاش‌های زیادی را در یکی دو سال اخیر کرده اما باید در میان کارشناسان و شرکت‌های وابسته و پیمانکاران بزرگ این فرهنگ‌سازی انجام پذیرد. خیلی از پیمانکاران بزرگ که نه خصوصی‌اند و نه دولتی و در سال‌های اخیر هم رشد کرده و مورد حمایت قرار گرفتند، معتقدند که استانداردها باید خارجی باشد، این در حالی است که آنها هم مانند جهاد دانشگاهی از نیروهای انقلابی تشکیل شده‌اند.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی با بیان این که نباید به استانداردها بی‌توجه بود، گفت: می‌توان برخی استانداردها را ایرانی کرد و استانداردها را با نگاه ایرانی و در راستای ایجاد اشتغال برای فرزندان ایرانی تعیین کنیم.
روشن با اشاره به لزوم وجود اراده برای استفاده از توان جهاد دانشگاهی در کشور گفت: در حوزه حمل و نقل باید این اراده در کشور وجود داشته باشد که هنگامی که قرار است واگن‌های مترو ساخته شود، پروژه ساخت آن به جهاد دانشگاهی و کارخانه‌های واگن‌سازی داخل کشور واگذار شود نه این که وزارت کشور اعلام کند که بدلیل تامین منابع مالی توسط یک شرکت چینی، تامین واگن را هم باید یک شرکت چینی انجام دهد. ما در کشور ظرفیت های خوبی داریم و این ظرفیت، جهاد دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع بزرگ ما هستند. از سوی دیگر، بازار ما هم ظرفیت پذیرش دستاوردهای جهاد دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان را دارد. باید این بازار و ظرفیت را به یکدیگر متصل کنیم. ممکن است در تامین منابع مقداری مشکل داشته باشیم اما وقتی صندوق توسعه ملی وجود دارد می‌توانیم از منابع آن استفاده کنیم.
لزوم هدفمندسازی نقدینگی
وی با بیان این که هدفمند شدن حجم نقدینگی در کشور باعث مشارکت مردم در فرآیند تولید خواهد شد، افزود: صداوسیما و رسانه‌های دیگر باید فرهنگ‌سازی کنند که اگر مردم در تولید سرمایه‌گذاری کنند فرزند فارغ‌التحصیل بیکار نخواهند داشت. قطعا اگر بازار خود را هدفمند کنیم می‌توانیم تکنولوژی خود را به خارج از کشور صادر کنیم اما متاسفانه چون برنامه‌ای برای هدفمند کردن بازار نداریم، بازار را به راحتی در اختیار خارجی‌ها قرار می دهیم و برای ایجاد اشتغال به دنبال منابع مالی جدید می‌گردیم و نهادهای موازی ایجاد می‌کنیم. باید دولت و مجلس دست به دست یکدیگر داده و از جهاد دانشگاهی به عنوان یک سازمان پیشرو فناوری حمایت کنند. اگر جهاد دانشگاهی نواقصی دارد این نواقص را با کار و تلاش رفع می‌کند.
روشن با بیان این که تحریم هم فرصت است و هم تهدید گفت: اقتصاد ما دولتی است و پروژه‌های ما هم دولتی به شمار می‌آیند. اکثر پروژه هایی که در کشور اجرا می شوند به این شکل است که دولت آن پروژه را به پیمانکاری داده و پیمانکار به نهاد دیگری واگذار می کند. دولت برای این که از دانش و ظرفیت جهاد دانشگاهی استفاده کند باید نقش فناور بودن جهاد را قبول کند؛ یعنی بپذیرد که جهاد دانشگاهی فناور است و در شرایط تحریم ماموریت‌هایی را به این نهاد واگذار کند. حکومت یا دولت باید مشکلات فناورانه خود را که چندان زیاد هم نیست شناسایی کند که قطعا هم شناسایی کرده است و این مشکلات را برای حل میان نهادهای فناور مثل جهاد دانشگاهی تقسیم کند.
وی افزود: تعداد زیاد شرکت‌های دانش‌بنیان نمی‌تواند مشکل را حل کند چرا که به این معنی است که نیازی که باید یک شرکت حل می‌کرده میان شرکت‌های مختلف تقسیم شده است؛ در حالی که در دنیا، شرکت‌ها در حال ادغام هستند. بسیاری از مشکلات فناوری‌های راهبردی ما با توجه به توان کشور و متخصصان و زیرساخت‌های خوبی که داریم در افق 18 ماه تا دو سال حل می‌شود. متاسفانه در هیچ جایی نیازهای کشور برای بررسی، تجمیع و به ظرفیت‌ها متصل نشده است. هنوز اعتماد و خودباوری به نیروی داخلی شکل نگرفته است. البته در جوانان این خودباوری بیشتر ایجاد شده اما در مدیران و مخصوصا مدیران قدیمی خودباوری ایجاد نشده است. مدیران قدیمی همیشه منتظرند برای حل مشکلات فرصتی ایجاد شود، مثلا تحریم‌ها برداشته شود.
از مشارکت در زنجیره تولید نفت تا بهسازی آب‌های زیرزمینی
روشن در پاسخ به سوالی درباره فعالیت‌های دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی گفت: ما در زنجیره تولید نفت که اکتشاف، انتقال، توزیع و پالایش است فعالیت داریم. در جهاد دانشگاهی مجموعه‌ای وجود دارد که کارهای مهندسی نفت، زمین‌شناسی نفت، لرزه‌نگاری را انجام می دهد و در کارهای مربوط به استخراج و حفاری، ساخت دکل حفاری، ساخت دستگاه لوله مغزی سیار و ساخت موتورهای حفاری هم فعالیت داریم.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی با بیان این که این دفتر در حوزه انتقال الکتروموتورهای دور متغیر و همچنین در حوزه فراورش هم فعالیت دارد گفت: فعالیت‌های خوبی هم در زمینه طراحی و ساخت سیستم‌های دیسالتینگ، نمک‌زدایی و تصفیه انجام گرفته است. علاوه بر آن، در حوزه انتقال و بارگیری نفت به کشتی و تولید مواد شیمیایی پرمصرف تولید نفت نیز فعالیت داریم.
روشن ادامه داد: اکنون در زنجیره تولید نفت کشور، گروه‌های مختلف پژوهشی جهاد دانشگاهی در واحدهای مختلف جهاددانشگاهی از جمله خوزستان، صنعتی شریف، علم و صنعت، خواجه نصیر و تهران حضور دارند. جهاد دانشگاهی در صنعت حمل و نقل ریلی، طراحی و ساخت واگن‌های مترو، سیستم سیگنالینگ خطوط ریلی، رکتیفایرهای پر قدرت خطوط مترو، واگن مولد برق و برقی کردن خطوط ریلی را در دستور کار دارد.
از آبیاری هوشمند تا مدیریت پسماند
به گفته مدیر کل دفتر تخصصی علوم‌پایه، فنی و مهندسی جهاد دانشگاهی، این نهاد در صنعت معدن، فعالیت‌های مربوط به فرآوری مواد معدنی، فرآوری مواد فلزی، سیستم غبارگیرهای صنعتی، انتقال فناوری در صنعت فولاد، طراحی و ساخت الکترودهای گرافیتی را دنبال می‌کند و همچنین در صنایع مرتبط با محیط‌زیست در پاکسازی آلودگی‌های نفتی، رفع آلودگی‌های آب و خاک و همچنین بهسازی آب‌های زیرزمینی فعالیت دارد.
وی با بیان این که در صنعت خودرو، ساخت کاتالیست را در دستور کار داریم، گفت: بعضی از واحدهای جهاددانشگاهی از جمله یزد، تربیت مدرس و صنعتی شریف در حوزه خودرو وارد شده‌اند. در صنعت هوایی با ساخت چراغ‌های هوشمند فرودگاه‌ها و رادارها حضور داریم. در حوزه مخابرات نیز سال‌هاست که در زمینه فرستنده‌های پرقدرت رادیویی و تلویزیونی، AM، FM و دیجیتال فعالیت داریم.
روشن افزود: در صنعت آلومینیوم، منابعی وجود دارد که در کشور در حال اتمام است، این نهاد فعالیت‌هایی بر روی منابع جایگزین صنعت آلومینیوم داشته است. در حال حاضر فعالیت‌هایی را در حوزه آگروشیمی شروع کرده‌ایم تا بتوانیم مواد و سموم شیمیایی و بیولوژیک تولید کنیم. در حوزه کشاورزی، موضوعاتی مانند کشاورزی هوشمند و دیجیتال و همچنین آبیاری هوشمند را دنبال می‌کنیم. علاوه بر آن، فعالیت‌هایی در زمینه آب‌شیرین‌کن، تولید غشایRO، مدیریت پسماند، زباله‌سوز و بازیافت انجام شده است.
وی در پایان با بیان این که جهاد دانشگاهی فعالیت‌هایی هم در زمینه سیستم‌های نرم‌افزاری صنعت نفت و فناوری اطلاعات خصوصا حوزه تجارت الکترونیک داشته است، گفت: ما در بخش‌های تجارتی که برای ما ارزش افزوده داشته و مورد نیاز کشور است فعالیت داریم مثلا در استان‌های غربی کشور، معادن بزرگی از قیر طبیعی وجود دارد که این‌ها به صورت خام به کشورهای همسایه فروخته می‌شود و بعد آنها با فرآوری این قیر و فروش دوباره آن به خودمان سود کسب می‌کنند. ما بیش از دو سال است که در این زمینه در حال فعالیت هستیم تا این قیر طبیعی را به صورت ارزش افزوده به موادی مثل کربن فعال و از این دست تبدیل کنیم. با فرآوری این قیر طبیعی می‌توان در استان‌های غربی مانند کرمانشاه و ایلام اشتغال ایجاد کرد. در حاضر حاضر پایلوت تولید کربن فعال از قیر طبیعی در استان کرمانشاه توسط جهاددانشگاهی ایجاد شده است.
