در تعدادی از بیماران، سیستم ایمنی بدن نمیتواند آنتی ژن هپاتیت B را از بین ببرد و بعد از 6 ماه، با وجود بهبودی ظاهری فرد آلوده باقی میماند. در این بیماران احتمال پاک شدن خودبهخودی ویروس تنها 1-2 درصد در سال است.
احتمال مزمن شدن عفونت با سن ابتلای فرد ارتباط مستقیمی دارد کمتر از 5% بالغین با عفونت حاد به سمت مزمن شدن پیش میروند، اما 30% بچههای آلوده بین سنین 1-5 سال و بالای 90% افرادی که در 6 ماه اول زندگی آلوده میشوند، دچار هپاتیت B مزمن میشوند، شانس مزمن شدن هپاتیت در مردان بیشتر است.
عوامل مستعد کننده بیماران مبتلا به (ویروس هپاتیت B) برای مزمن شدن شامل موارد زیر است: 1. سن نوزاد 2. جنس مرد 3. نژاد سیاه و زرد 4. زمینههای ژنتیکی 5. عفونت خفیف و بدون علامت ویروس هپاتیت B 6. نوع ویروس و حجم زیاد 7. ضعیف بودن سیستم ایمنی یا مهار آن توسط داروهای ضدایمنی
ناقلین هپاتیت B، حال عمومی خوبی دارند و گاهی با انجام آزمایشات نیز اختلالی در کار کبد دیده نمیشود. در چنین شرایطی ویروس به صورت مسالمت آمیز در داخل بدن وجود دارد ولی به کبد آسیبی نمیرساند، اما میتواند بیماری را به فرد دیگری منتقل کند. مهمترین مسئله در مورد این گروه از افراد، مراجعه به پزشک هر 6 ماه یک بار و بررسی آزمایشگاهی جهت تعیین وضعیت کبدی است.
این امر جنبه حیاتی دارد و با انجام آن میتوان به فعال شدن بیماری در مراحل اولیه قبل از پیشرفت بیماری و ظهور علایم پی برد. بیماری مزمن اغلب بدون علامت یا با علایم غیراختصاصی مثل خستگی تظاهر میکند. در موارد پیشرفته، علایم سیروز و عدم جبران کبدی مثل پرفشاری سیاهرگ کبدی، (پورت) ورم، خونریزیهای واریسی، آنسفالوپاتی کبدی و نقایص کلیوی و کبدی-کلیوی و سرطان کبد ممکن است بروز نماید. سرطان کبد مهمترین مشکل در عفونت مزمن (ویروس هپاتیت B) است.
تعیین میزان فعالیت ویروس
برای تعیین میزان فعالیت ویروس با آزمایش بار ویروسی میتوان تعداد ویروس را در خون مشخص کرد. اگر بار ویروسی بیشتر از مقدار مشخصی باشد نشان دهنده فعالیت ویروس در کبد میباشد. وقتی بار ویروس از این مقدار بالاتر رود و آنزیمهای کبدی نیز افزایش یابد درمان باید شروع شود.
آزمایش آنزیمی کبدی میزان آنزیمهای کبد مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را مشخص میکند. افزایش این آنزیمها نشانه آسیب کبد است. در هپاتیت حاد این آنزیمها افزایش پیدا میکند ولی موقتی است و به ندرت مشکلات دراز مدت کبدی بوجود میآورد. در هپاتیت مزمن مقدار ALT کبد به شکل دورهای یا دائمی افزایش مییابد و خطر آسیبهای کبدی دراز مدت را افزایش میدهد.
این روشها میزان آسیب کبدی را مشخص نمیکنند، به همین دلیل از بیوپسی کبد استفاده میشود. بیوپسی برای افرادی که بار ویروسی خیلی بالایی دارند و آنزیمهای کبد در آنها افزایش پیدا کرده است استفاده میشود. انجام بیوپسی کبد در تعیین شدت بیماری و تعیین پیشآگهی آن ضروری است و باید در تفسیر و بررسی آن با روش جدید و براساس علت، شدت التهاب و شدت فیبروز کبدی، بیماری را درجهبندی نمود.
روش انتقال هپاتیت B
ویروس هپاتیت B مشابه ویروس هپاتیت C و ایدز از طریق خون و مشتقات آن منتقل میشود. در کشورهایی، مانند جنوب شرقی آسیا که این ویروس بومی است، روش انتقال عمودی از مادر به کودک مهمترین شیوه سرایت بیماری است و پس از آن انتقال افقی به ویژه از کودک به کودک و بین اعضای خانواده نقش مهمی دارد، در حالی که در کشورهای اروپایی غربی و آمریکا، انتقال از راه جنسی مهمترین شیوه سرایت است.
تماس اتفاقی با سوزن طبی در کارکنان گروه پزشکی، همودیالیز، سوراخ نمودن گوش و بینی و نیز تماس با مخاط و ترشحات مخاطی ناقلین HBV، از جمله روشهای دیگر انتقال محسوب میشود. HBV در خون، بزاق، شیر، اشک و ادرار فرد آلوده موجود است. ویروس میتواند خارج از بدن زنده بماند و در تماس با مایعات آلوده منتقل شود. تماس جنسی و تزریق با سرنگ آلوده (مانند معتادان تزریقی) بیشترین علت گسترش HBV در نقاط با شیوع پایین است.
برای خواندن بخش اول- وقتی جگر به درد میآید- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- وقتی جگر به درد میآید- اینجا کلیک کنید.