اپتوژنتیک میتواند در آینده نزدیک برای درمان نابینایی و فلج مورد استفاده قرار بگیرد
دانشمندان ابزاری ساختهاند که با کمک آن میتوان موشها را به شکلی برنامهریزی کرد تا با یکدیگر دوست باشند. این «درونکاشت» (ایمپلنت) را محققان دانشگاه نورتوسترن در ایالاتمتحده ساختهاند؛ محققانی که در جستوجوی یافتن راهی بدون سیم برای برنامهریزی مجدد سلولهای عصبی مغز موشها بودند و به دنبال روشی میگشتند که یک موش به کمک آن بتواند با موش دیگر «ارتباط فوری» برقرار کند.
پروفسور جان راجرز که ساخت این فناوری را سرپرستی کرده است، میگوید: «فعالیت مغز یک حیوان که در قرنطینه نگه داشته شده، جالب است، اما فراتر از پژوهش روی نمونههای انفرادی، مطالعه روی برهمکنشهای پیچیده اجتماعی و گروهی است که یکی از مهمترین و هیجانانگیزترین بخشهای علوم اعصاب به شمار میرود.
ما اینک از این فناوری برخورداریم که بررسی کنیم ارتباطات بین اعضای منفرد این گروهها چگونه شکل میگیرد و چگونه از بین میرود؛ یک فناوری که به کمک آن بتوانیم بررسی کنیم چگونه از این برهمکنشها، سلسله مراتب اجتماعی شکل میگیرد.»
این پیشرفت در نتیجه یک فناوری بسیار کوچک و بدون نیاز به باتری حاصل شده که مطالعه و بررسیهای اپتوژنتیکی را که در نوع خود بیسابقه است، ممکن میکند. اپتوژنتیک، روشی است که سلولهای عصبی را با نور کنترل میکند و برهمکنشهای اجتماعی درون گروهی جانوران را مورد بررسی قرار میدهد.
درونکاشت (ایمپلنت) نازک و انعطافپذیر، این امکان را به موشها میدهد تا بدون آن که به دلیل وجود سیم، در وضعیت خاصی درگیرشوند، «در محیطهای واقعی، طبیعی به نظر برسند و طبیعی رفتار کنند».
زمانی که موش از نظر فیزیکی به موش دیگری نزدیک میشد، محققان مجموعهای از نورونها را در ناحیهای از مغز که با مرتبه بالاتری از کاربردهای عملی مرتبط است، فعال کردند؛ مسئلهای که باعث میشود آنها تعداد دفعات و همچنین مدت زمان تعاملات اجتماعی خود را افزایش دهند.
مغز موشها میتوانست به همان سرعت به تنظیمات اولیه برگردد؛ به طوری که از آن به بعد با موش دیگری رابطه دوستی نداشته باشد و همه چیز به حال طبیعی بازگردد.
یوگنیا کوزوروویتسکی، دانشمند علوم اعصاب در دانشگاه نورتوسترن که این آزمایش را طرحریزی کرده است، میگوید: «ما واقعا تصور نمیکردیم که این روش کار کند. ما فکر میکنیم این نخستین ارزیابی بیواسطه از یک فرضیه قدیمی درباره همزمانی واکنش سلولهای عصبی و رفتار اجتماعی است.»
این امیدواری وجود دارد که این بررسی به کشفهای بزرگ دیگر در زمینه اپتوژنتیک بیانجامد؛ پیشرفتهایی که به محققان این امکان را میدهد که روی بخشهای خاصی از سلولهای عصبی مغز انسان کار کنند. محققان با هدف بروز یک ژن تغییر یافته جلبک حساس به نور، توانستند در نورونها تغییر ایجاد کنند. آنها به لحاظ نظری توانستند از نور خارجی برای کنترل فعالیتهای مغز استفاده کنند.
پروفسور کوزوروویتسکی میگوید: «این شبیه به فیلمهای علمی تخیلی به نظر میرسد، اما یک روش فوقالعاده سودمند است. اپتوژنتیک میتواند در آینده نزدیک برای درمان نابینایی و فلج مورد استفاده قرار بگیرد.»
این مطالعه روز دوشنبه در مجله «نیچر نوروساینس» منتشر شده است.
منبع: ایندیپندنت