به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، ادریس راموز در ابتدای این نشست ضمن تشکر از شورای سیاست گذاری و مدیران و مسئولان شهر کتاب درباره برگزاری این رویداد هنری گفت: «افتتاحیه این جشنواره با همکاری شهرکتاب برگزارشد و انشاالله مراسم اختتامیه بسیاری گرمی هم خواهیم داشت.»
او در ادامه افزود: «همان گونه که در عنوان این جزیزه آمده، سازمان منطقه آزاد اقتصادی و تجاری قشم، بر این اساس هدف نخست منطقه آزاد در برگزاری این جشنواره کنش اقتصادی و تجاری است.»
راموز در ادامه صحبت‌هایش گفت: «همانطور که می‌دانید سازعود وعودنوازی سال 1402 به نام ایران و سوریه ثبت جهانی شد و جشن این اتفاق بزرگ را در جزیره قشم برگزار کردیم و سال گذشته هم اولین جشنواره عودنوازی را درسطح ملی با همکاری برادران عزیزم علی ثابت‌نیا و همچنین ارسلان کامکار به عنوان رئیس و دبیر اولین جشنواره برگزار شد و تجربه بسیار ارزشمندی درسطح ملی بود و در این مراسم از آنها تشکر می‌کنیم.»
معاون فرهنگی اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم اظهار داشت: «در شرایط کنونی توسعه ایران و توسعه منطقه جنوب، دیپلماسی اقتصادی مهمترین وظیفه منطقه آزاد قشم است. ما در وضعیت اقتصادی و توسعه کشورناگزیر از پیوند دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی اقتصادی هستیم بنابراین مهمترین رکن داشتن دیپلماسی فعال است و با توجه به اشتراکات فرهنگی با کشورهای مختلف می‌توانیم نقش مهمی در این زمینه‌ها ایفا کنیم. بر این اساس ارتباط دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی اقتصادی این تجربه را به ما نشان داد که اشتراکات فرهنگی، ارتباطات اقتصادی و عناصر هویتی می‌توانند برای جامعه ایران و منطقه تاثیرگذار باشند و شاید مهمترین دارایی فرهنگی در جنوب ایران و جزیره قشم، موسیقی و بویژه ساز عود در این منطقه است. قطعا در تمام خانه‌هایی که می‌بینیم، موسیقی حضور دارد و عنصر ساز و موسیقی در جریان زندگی جاری است. موسیقی، خلیج فارس را معنا می‌بخشد و سبک زندگی و جریان حیات در این منطقه همواره با موسیقی همراه بوده است بنابراین با تداوم این نگرش، می‌توانیم نقش فرهنگی بسیار مهمی ایفا کنیم.»
راموز اظهار داشت: «یکی از اهداف منطقه آزاد، احیای تمدن و نقش تاریخی قشم است. قشم در طول تاریخ به عنوان یک پل ارتباطی بین ایران و سایر کشورها عمل کرده و فرهنگ ایران را به سرزمین‌های دیگر منتقل کرده است. بنابراین تمرکز بر قشم به عنوان کانون فرهنگی ایران در جنوب، می‌تواند ارزش افزوده‌های زیادی در حوزه‌های اقتصادی اجتماعی، تجاری و اجتماعی و فرهنگی و گردشگری ایجاد کند و مسیرهای ارتباطی فرهنگی را احیا نماید. هدف ما این است که مسیرهای تاریخی زندگی را که تمدن جزیره را شکل داده‌اند، احیا کنیم و مهمترین رکن در روایت قشم آینده، موسیقی و ساز است. به همین دلیل است که ما در این زمینه ورود پیدا کرده‌ایم.
نکته دوم پیوند توسعه و موسیقی است. توسعه نیازمند ریتم و تعادل است و موسیقی این ریتم را فراهم می‌کند و فرایند توسعه را نظام‌مند و ساماندهی می‌کند. موسیقی زبانی محلی، ملی و بین‌المللی دارد و بر این اساس می‌تواند راهنمای بسیار خوبی در پیوند با توسعه باشد. پیوند زندگی و موسیقی، گفتگو با مردم را تسهیل کند. به عنوان مثال ساز عود به عنوان یک اثر هنری می‌تواند ابزاری برای گفتگوی حاکمیت با مردم و ایجاد فرهنگ توسعه باشد.»
او گفت: «ما در سال گذشته به بحران هویت در بین جوانان توجه کردیم. بسیاری از شرکت‌کنندگان نوجوان بودند و این امر موجب شد موسیقی سنتی و موسیقی نوجوانان و جوانان مورد توجه قرار گرفت. خرد و نظم موجود در موسیقی و سازها، پیوند بسیار نزدیکی با تاریخ دارد. پیوند گسسته‌ی موسیقی می‌تواند احیاکننده هویت در نسل جدید باشد. در جنوب ایران، با توجه به تنوع فرهنگی موجود، می‌توان از موسیقی و ساز عود برای ایجاد پیوند بیشتر هویت فرهنگی و ایرانی استفاده کرد.»
راموز همچنین به اثرگذاری جشنواره اشاره کرد و گفت: «این جشنواره تاثیرات زیادی در حوزه‌های مختلف دارد؛ در سطح محلی، سرمایه اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌کند، در سطح ملی به اقتصاد هنر و فرهنگ کمک بسیاری خواهد بود و در سطح بین‌المللی سرمایه سیاسی برای کشور ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر، این جشنواره می‌تواند سرمایه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را همزمان ایجاد کند. اما شرط اصلی تداوم جشنواره و نهادینه شدن آن در دل مردم است. ما در سال اول نقش اجرایی را برعهده داشتیم. در سال دوم، موسسه شهر کتاب حمایت ویژه‌ای از جشنواره داشت و به ما کمک کرد تا دبیرخانه‌ای ایجاد شود و شبکه انسانی فعالی را تشکیل دهیم تا درسال آینده، این جشنواره توسط نهاد مردمی برگزار شود و جزیره قشم تنها نقش حمایتی را ایفا کند و بدین طریق به وظیفه تسهیل‌گری خود عمل کنیم. این جشنواره می‌تواند نمونه‌ای کوچک از نحوه‌ی ایجاد انگیزه و حمایت دولت باشد.
علی جعفر آبادی قائم مقام موسسه شهر کتاب نیز دراین نشست اظهارداشت: «در مورد شهر کتاب و مشارکت ملت در این همایش، نکته‌ی مهمی در ذهنم شکل گرفته که می‌توان آن را به عنوان یک ستاره قطبی برای تصمیم‌گیری‌ها و تحلیل‌ها در نظر گرفت. میدان نقش جهان را در نظر بگیرید. همه ما تجربه بازدید از مسجد، دیوان و بازار را جداگانه داریم و از بالا به وحدت و انسجام آنها پی می‌بریم. این اجزا در کنار هم، یک کل منسجم را تشکیل می‌دهند. شاید این بتواند وصف کوتاهی برای شهرکتاب باشد.»
او افزود: «اگر نگاه هلدینگی به مجموعه شهر کتاب داشته باشیم، 100 فروشگاه در نقاط جغرافیایی و فرهنگی مختلف، شرکت بازرگانی، نشر موسیقی هرمس و معاونت فرهنگی را مشاهده می‌کنیم. در فروشگاه‌های شهر کتاب، کتاب‌های خارجی، کتاب‌های نفیس، نوشت‌افزار، کافه، رایحه و موسیقی را می‌بینیم. این اجزا در کنار هم، یک کل منسجم را تشکیل می‌دهند که شهر کتاب است، با شعار «محلی برای آفریدن، محلی برای زیبایی، محلی برای اندیشیدن». این هماهنگی و هم‌افزایی برای رسیدن به اهداف والا ضروری است. اگر به ارزش‌های انسانی، به‌ویژه زیبایی و لطافت توجه کنیم، به بلوغ حواس پنجگانه می‌رسیم. شنیدن نقش بسیار مهمی دارد و شهر کتاب به‌عنوان عضوی از این کل منسجم و وجوهی برای تحقق بخشیدن به شعار اساسی خود باید به موسیقی توجه کند. شهر کتاب در میانه فرهنگ ایران و ایران فرهنگی قرار دارد بنابراین اگر به فرهنگ ایران نگاه می کنیم حتما باید به موسیقی نواحی و سازهای کهن توجه داشته باشیم. اگر به ایران فرهنگی می‌اندیشیم حتما باید چشم‌انداز فستیوال را در نظر داشته باشیم و آثار سنت ایرانی را در جغرافیای ایران فرهنگی پیدا کنیم تا در آینده آن را به فستیوالی بین‌المللی تبدیل کنیم.»
مجید ناظم پورنوازنده و پژوهشگر ساز عود نیز به ویژگی‌های این ساز اشاره کرد و گفت: «این ساز از دو جهت حائز اهمیت است: نخست، ویژگی‌های ذاتی ساز عود است که همواره موضوع بحث فلاسفه بوده است. در تاریخ فلسفه، کمتر حکیمی را می‌یابیم که درباره‌ی این ساز سخن نگفته باشد. بزرگان همچون فارابی و ابن‌سینا با وسواسی عجیب در مورد آن صحبت کرده‌اند. فلاسفه، تعداد سیم‌ها و وترها را به اخلاق اربعه‌ی انسان و نیز به نجوم و فیزیک مرتبط می‌دانستند. حتی در ابعاد ساز نیز وسواس به خرج می‌دادند. به گفته عبدالقادر مراغه‌ای این ساز، کامل‌ترین سازهای زهی است. قدمت 5000 ساله‌ی آن و خاستگاه ایرانی‌اش نشان‌دهنده‌ی اهمیت ذاتی آن است.
دوم، جنبه‌ی بین‌المللی آن است. عود، نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در جهان، یک رمز و سمبل از فرهنگ و تمدن اسلامی است و تقریبا در هر کشوری جشنواره‌های تخصصی برای ساز عود برگزار می‌شود، در حالی که چنین جشنواره‌ای برای سازهای دیگر ممکن است وجود نداشته باشد. این ساز، سمبل تفکرات و اندیشه‌های شرقی و فلسفه اسلامی است.»
او همچنین اضافه کرد: «متاسفانه، به دلایل نامعلوم، از سه قرن پیش این ساز در ایران به حاشیه رانده شده است. در ابتدای قرن معاصر، به همت استاد روح‌الله خالقی دو تن از اساتید هنرستان مامور می‌شوند که به عراق سفر کنند؛ استاد اکبر محسنی برای ساز عود و استاد مهدی مفتاح برای ساز قانون تا این دو ساز فراموش‌شده‌ی ایران احیا شوند. از آن زمان تاکنون، اساتید بسیاری برای معرفی این ساز تلاش کرده‌اند، اما متاسفانه هنوز شناخت کافی درباره‌ی آن وجود ندارد و بسیاری از خانواده‌های ایرانی با آن آشنایی ندارند. از شما اصحاب رسانه خواهش می‌کنم که فراتر از خبررسانی صرف، به معرفی و ترویج این ساز ارزشمند بپردازید و در راستای معرفی بیشترسازعود به جامعه‌ی ایرانی، تلاش کنیم. سازی که از ایران برخاسته و اکنون در سراسر دنیا، از جمله اروپا، مکزیک (با اشکال و اسامی گوناگون)، چین و ژاپن نواخته می‌شود. خواهش من این است که یکی از اهداف این جشنواره، معرفی این ساز باستانی و فیلسوفانه باشد.»
محسن فتاحی دبیراجرایی این دوره از جشنواره از کتاب «داستان بربط» نوشته مجید ناظم پور نام بُرد و گفت: «امسال بخشی از پوسترهای ما، المانی از دوره‌ی سلجوقیان برگرفته از این کتاب است. با انتشار «داستان بربط»، می‌توانیم مردم را بیشتر با این فضا آشنا کنیم.»
او در ادامه صحبت‌هایش گفت: «ابتدا باید از تیم اجرایی سال گذشته، به‌ویژه آقای کامکار و آقای ثابت‌نیا، و همچنین آقای فرزین عزیز، برای سنگ‌بنای خوبی که در سال اول گذاشتند، تشکر کنم. قطعا سختی‌های مضاعفی وجود داشته و اتفاقاتی که برای هر جشنواره و کار اجرایی معمول است، رخ داده، اما به نظرم مسیر درستی طی شده که امسال کار ما را بسیار ساده‌تر کرده است. به همین خاطر، واقعا جا دارد از این عزیزان تشکر کنم و خدا قوت بگویم.»
فتاحی همچنین درباره‌ی سازوکار اجرای جشنواره توضیح داد: «جشنواره‌ی امسال، بخش رقابتی خود را حفظ کرده است. بخش غیررقابتی نیز به این دوره اضافه شده است. با توجه به محدودیت زمانی، این روند به گذشته‌ی خود وفادار بوده و در راستای آن حرکت می‌کند. در بخش غیررقابتی، بیشتر به دونوازی‌ها توجه شده و به هنرمندان اجازه داده‌ایم هر اتفاقی را که دوست دارند در این فضا رقم بزنند. تنها محدودیت در این بخش، وجود حداقل دو ساز ملودیک است. از نظر تعداد نوازندگان نیز محدودیتی نداریم؛ مشروط بر این که کار از ارزشمندی برخوردار باشد. چند گروه را نیز به عنوان مهمان دعوت می‌کنیم تا بتوانیم بخش گروه‌نوازی و جنبی جشنواره را جذاب‌تر کنیم. «
او افزود: «روز گذشته جلسه‌ای با سازندگان عود داشتیم که در حاشیه‌ی جشنواره نمایشگاهی برگزار شود. بحث‌های ارزشمندی مطرح شد و سازمان منطقه آزاد ظرفیت دارد تا در پروسه‌ی معروف‌سازی و بولدسازی این ساز کمک کند. در حوزه‌ی تجاری و اقتصادی نیز پتانسیل بزرگی وجود دارد. ساز عود، سازی پیچیده و گسترده است، لذا با محدودیت‌های بیشتری نسبت به سایر سازها مواجه هستیم. امیدواریم شرایط بهتری برای این ساز فراهم شود.
نشست‌های تخصصی را نیز پیرامون بحث عود در نظر گرفته‌ایم تا به چالش‌ها و فرصت‌های بیشتری بپردازیم. همچنین، کارگاه تخصصی ساخت ساز نیز برگزار خواهیم کرد که در همه‌ی جشنواره‌ها مرسوم است.
از هفته‌ی آینده، رویدادی با عنوان «از خزر تا خلیج فارس» برگزار می‌کنیم که از ظرفیت شرکت‌کنندگان و قطعات سال‌های گذشته استفاده خواهیم کرد و این دعوت را شهر به شهر و استان به استان گسترش می‌دهیم. همچنین، از هنرمندان دعوت می‌کنیم تا در اختتامیه و در روزهای 25 تا 28 فروردین حضور داشته باشند. فضایی فراهم شود تا مردم با هر سازی که دارند به آن فضا بیایند و اگر بتوانند، ساز بزنند و همنوازی کنند. در روستاها و شهرهای اطراف نیز برنامه‌های مفصلی تدارک دیده‌ایم تا کل جزیره‌ی قشم در آن ایام حال و هوای دیگری داشته باشد و تحت تاثیر موسیقی قرار گیرد. مهلت ارسال آثار تا 10 اسفندماه است. داوری در نیمه‌ی اسفند انجام می‌شود و اسامی برگزیدگان درآخر اسفند اعلام خواهند شد تا فرصت حضور برای مهمانان فراهم شود. هزینه‌ی حضور نفرات برگزیده نیز تامین خواهد شد.»
کیوان فرزین هم به عنوان سخنران آخر گفت: «درباره‌ی بخش رقابتی، سال گذشته، بر اساس طرح اولیه و با کمبود زمان، چهار بخش جایزه داشتیم: نواحی و دستگاهی (هر کدام با دو گروه سنی جوان و بزرگسال). امسال، رده بندی سنی دقیق‌تر شده و مرز بین موسیقی دستگاهی و نواحی برداشته شده است. داوران به پرفورمنس با تمام المان‌های موجود در موسیقی امتیاز می‌دهند. ترکیب داوران نیز به گونه‌ای است که گستره وسیع‌تری از سلایق، مکاتب و دیدگاه‌ها را پوشش می‌دهند تا داوری با جامعیت بیشتری انجام شود.
بخش رقابت، موضوع حساسی است. ممکن است در جامعه مخالفانی داشته باشد؛ اما شور و هیجان و محدودیت‌های اجرایی، امکان حذف آن را نمی‌دهد. امسال، بخش انتخاب تنها در مرحله‌ی اول برگزار می‌شود و در جزیره‌ی قشم، رقابت به آن شکل نخواهد بود، مگر اینکه هیات داوران و تیم برگزاری، اجرایی را واجد شرایط ویژه و درخشان بدانند و او را به عنوان برگزیده‌ی نهایی و دریافت‌کننده‌ی تندیس جشنواره انتخاب کنند. نکته دیگر اینکه امسال به موسیقی عربی، فارسی و ترکی که دارای ریشه‌های مشترک هستند، توجه شده است و تمام رنگ‌های موسیقی در ایران فرهنگی در این جشنواره می‌توانند حضور داشته باشند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.»
5757
