به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مهدی مطهرنیا، آینده‌پژوه و استاد دانشگاه، در گفت و گویی با روزنامه شرق، به بیان نکاتی درباره واقع سال 1404، اتفافات سیاسی و اقتصادی رخ داده در سال 1403 و ... پرداخته است. در ادامه بخشی از این گفت و گو را می خوانید؛
* قطعا 1404، سال تصمیمات سخت در همه عرصه‌ها برای تهران خواهد بود. اساسا نه سال 1404، بلکه دهه فعلی که در آن قرار داریم و تقریبا در اواسط آن هستیم، دهه تعیین‌کننده‌ای است؛ چون سال 1404 مصادف با سال 2025-2026، فاصله زمانی تعیین‌کننده‌ای برای استقرار نظم نوین جهانی و شروع قرن نظامی-امنیتی از سال 2030 میلادی است. یعنی از سال 1410 این نظم نوین جهانی به شکل تمام‌عیار خود را در منطقه و جهان نشان می‌دهد. به همین دلیل است که دهه نخست 1400 از 1400 تا 1410 برای ایران بسیار تعیین‌کننده خواهد بود و به همین واسطه سال 1404 سال بسیار بااهمیتی برای ایران خواهد بود.
بدون شک این دو نکته مهم، تحولات جدید و در عین حال جدی‌ای را در منطقه و جهان رقم خواهد زد. با توجه به این واقعیت‌هاست که 1404، سال تعیین‌کننده‌ای در گذار از نیمه نخست دهه 1400 به نیمه دوم است. یعنی در پنج‌ساله اول این دهه شمسی، ما با مجموعه حوادثی مواجه بودیم که با شروع ریاست‌جمهوری دولت سیزدهم و تحولات آن در داخل منطقه و جهان شروع شد و اکنون با دولت چهاردهم درحال گذار به پنج‌ساله دوم هستیم و با توجه به اتفاقات سال‌های 1400، 1401، 1402 و 1403 باید دید تهران چه مسیری را برای این گذار در سال 1404 اتخاذ می‌کند.
* فارغ از اینکه چه اتفاقاتی در سال 1404 بیفتد، قطعا آن چیزی که روی خواهد داد، این است که سال 1404 سال گذار است. به این معنا که تهران دیگر نمی‌تواند این تصور را داشته باشد که می‌تواند شرایط را به سال‌ها و دهه‌های گذشته برگرداند. همان‌گونه که تأکید کردم، این سال و اساسا دهه 1400 به عنوان یک برهه تعیین‌کننده در آستانه ورود به نظم نوین جهانی است. لذا تهران در مسیر اجتناب‌ناپذیر عبور از گذشته برای انطباق با این نظم در آینده قرار گرفته است. به همین دلیل، با بخشی از گفته شما که در سؤال نخست عنوان کردید، به‌شدت مخالفم.
* اینکه برخی معتقدند اگر تهران تنگه 1404 را بگذراند، می‌تواند به مسیر خود ادامه دهد؛ به‌هیچ‌وجه این سناریو درست نیست.
* در سال 1403 اتفاقاتی روی داد که می‌توانست در یک دهه یا یک قرن روی دهد؛ فوت رئیس‌جمهور، انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری، روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید، دولت و مجلس تازه، اتفاقات بی‌سابقه در منطقه، ترور هنیه در تهران، ترور سیدحسن نصرالله، وضعیت بی‌سابقه در غرب آسیا، دو بار حمله اسرائیل و ایران به همدیگر، آتش‌بس در لبنان و فلسطین، سقوط حکومت اسد، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، احیای کمپین فشار حداکثری، بحران بی‌سابقه در روابط آمریکا و اروپا به واسطه موضوع اوکراین و بسیاری از اتفاقات که ممکن است در همین 25 روز پایانی سال 1403 روی دهد. مجموعه این اتفاقات، چنان سیری از تحولات سریع و سیال را در 1403 رقم زد که کمتر تحلیلگری تصور می‌کرد بتوان در یک سال شاهد این حجم از حوادث بی‌سابقه بود.
به همین دلیل است که من معتقدم و دوباره تأکید می‌کنم ما در حال گذار و ورود به یک نظم نوین هستیم و مطمئن باشید که سال 1404 با تمرکز بر این واقعیت که دونالد ترامپ روی کار آمده است، سالی به‌مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر است و در عین حال با مجموعه‌ای از تحولات شگرف و حتی بی‌سابقه‌تر همراه خواهد بود که به نظر من سال آتی را در قیاس با سال 1403، سالی پراهمیت‌تر و در عین حال حساس‌تر می‌کند. در سال 1404 تغییرات آرایشی و تغییرات محتوایی تحت تأثیر تحولات پرشتابی قرار خواهد گرفت. این موضوع فقط مختص ایران هم نیست؛ حتی کشوری مانند ایالات متحده آمریکا به عنوان بنیان قدرت جهانی نیز باید این گذار و نظم نوین را تجربه کند. به همین دلیل است که دونالد ترامپ فردی مانند ایلان ماسک را در مسند جدیدی به عنوان وزارت آینده یا وزارت بهبود قرار داده است.
* اگر می‌بینید که دونالد ترامپ ظرف کمتر از یک ماه از بازگشت به کاخ سفید، با احیای کارزار فشار حداکثری به دنبال توافق با تهران است، اقدامی است که باید واشنگتن برای کنترل حد فاصل هارتلند-ریملند از خاورمیانه تا آسیای میانه با مرکزیت تهران انجام دهد. بنابراین در مصاحبه‌ای که سال 1400 با شما داشتم و عنوان کرده بودم «آمریکا در تلاش است تهران را به نقطه‌ای برساند که تز اره دو سر را اجرا کند که یا به دنبال مذاکره و توافق نهایی و جامع با آمریکا برای پذیرش معامله بزرگ باشد یا تنش بزرگ و نهایی صورت خواهد گرفت. اگر می‌بینید دونالد ترامپ به دنبال حل‌وفصل هرچه سریع‌تر جنگ اوکراین و پایان‌دادن به برخی مناقشات در دیگر نقاط دنیاست، با این هدف خواهد بود که تمرکز و انرژی خود را روی راهبرد نهایی در راستای مهار چین قرار دهد و ایران هم کانون و مرکز ثقل ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی از خاورمیانه و آسیای میانه به آسیای شرقی است. اگر ایران ذیل «توافق و معامله بزرگ» یا «تنش بزرگ» کنترل شود، معادلات هارتلند-ریملند حل‌وفصل خواهد شد.
2727
