ولادت امام رضا علیه السلام (۱۴۸ ق)

میلاد نور

از نجمه خاتون مادر امام رضا علیه السلام مروی است که فرمود: چون به فرزندم، علی، بارور شدم، ثقل و سنگینی حمل را در خویشتن احساس نمی نمودم و هر وقت به خواب می رفتم، صدای تسبیح و تهلیل و تمجید یزدانِ مجید را از شکم خود می شنیدم و از این حال، در شگفت بودم. چون آن نور ایزدی را فرو گذاشتم، دست بر زمین و سر به سوی آسمان بُرد و لب های مبارک را متحرک داشت، گویا سخن همی کرد و من فهمِ آن نمی کردم. پس در همان ساعت، پدرش موسی بن جعفر بر وی درآمد و فرمود: گوارا باد به تو ای نجمه! کرامتِ پروردگار تو.

پس آن مولودِ مسعود و ولی خداوندِ وَدود را در جامه ی سفیدی پیچیده، به آن حضرت بدادم و امام موسی علیه السلام در گوش راست وی اذان بگفت و در گوش چَپَش اقامت بگفت. آن گاه آب طلب کرده کامش را به آن آب برداشت و او را به من داد و فرمود: بگیر این را که بقیه ی خداوند است در زمین و حجّت خدا است بعد از من.

هنگام ولادت آن حضرت، خوارق عادت از آن حضرت به شهود رسید از جمله آن که رو به قبله، خدای را سجده و شهادتین گفت و به امامت آباء گرامی اش و خودش شهادت داد.

قطره ای از دریای فضل رضوی

حضرت امام رضا علیه السلام از هر چه سؤال کردند بی تامل پاسخ می داد و سؤال کننده را از جوابِ وافی، راحت می بخشید. بدون انتظار، عطا می فرمود و جواب سؤال و تمثیلاتِ آن حضرت، به جمله از آیات قرآنی بودی.

سخن هیچ کس را قطع نفرمودی و پای مبارک را نزد اَحَدی دراز نمی کرد و ملازم را دشنام نمی داد و با خدمه و غلامان، طعام خوردی و تلافی احسان مردم را به چندین برابر می فرمود.

امام رضا علیه السلام اندک خفتی و بسیار روزه گرفتی و آن حضرت، فراوان احسان کردی و پوشیده صدقه دادی و بیشترِ صدقات آن حضرت و احسان های او در شب های تار بودی و در تابستان بر روی حصیر و در زمستان بر فراز پلاس می نشست.

آن حضرت، شب را کم خُفتی و بسیار بیدار بودی، بیشترِ شب ها را از اولِ شب تا صبح بیدار بودی و به عبادت زنده داشتی.

در هر ماه، سه روز را به روزه بگذرانیدی و می فرمود: این سه روز در هر ماه به روزه بردن، چنان است که تمام روزگار را به روز بسپارند.

خدمت به مهمان

میهمانی به حضرت ابی الحسن علیه السلام رسید و امام، شب هنگام با میهمان خود نشسته، حدیث می فرمود. این وقت چراغ را حالتی دیگر نمودار شد. آن مرد دست دراز کرد تا اصلاح فرماید. حضرت ابوالحسن صدا برکشید و او را از آن کار بازداشت و خود به نفسِ مبارک، مبادرت فرموده چراغ را درست کرد و فرمود: ما جماعتی هستیم که رضا نمی دهیم میهمان های خود را به خدمت بداریم.

همراه با غلامان

در بحارالانوار از عبداللّه بن صلت، مروی است که مردی از اهل بلخ با من گفت: گاهی که حضرت امام رضا علیه السلام به طرف خراسان سفر می فرمود، در رکاب همایونش بودم. روزی، خوانِ طعام بخواست و غلامان خود را از سیاهان و جز ایشان بَر خوان (سفره و غذا) بخواند.

عرض کردم فدایت بگردم! چه بودی برای این جماعت، مائده ی دیگر مقرّر شدی. یعنی با سیاهان بر یک خوان جلوس نمی فرمودی و رعایت حشمت و عظمت خود را ملحوظ می داشتی.

فرمود: پروردگار عالم یکی است و مادرِ جهانیان یکی است و پدر مردمان یکی است یعنی پدر ما به جمله، آدم و مادر ما، حَوّا می باشد و پاداش هر چیزی بر حَسب عمل است.

سبط پیغمبر

وَهْم بر قصرِ جَلالش ره نیابد راستیآری آری بآسمانْ نتوان شدن با نردبان

آن که خوانندش زُحَل بر هفتمین بام فَلکهست بر بام حریمِ حرمت او دیده بان

والیِ مُلک خراسان، حکمران ماسوآن که از جودش به پا باشد زمین و آسمان

ای امام هشتمین ای اولین نور وجودای که باشد آستانَت مأمن خُرد و کلان

از همه سو رو سوی درگاه تو آورده ام با تنِ زار و دل غمگین و جسم ناتوان

دستِ من گیر و زِ غرقاب غم و محنت برآرای شهنشاه خراسان ای ولیّ مُستعَان

میرزامحمد نصیر «طَرَب» اصفهانی

شهریار توس

گلستان بوتراب

شب چراغ

«اهلی شیرازی»

آفتاب هدی

«خواجوی کرمانی»