روستای دوان در دوازده کیلومتری شمال کازرون و در دامنه‌ی کوهی از رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد. آب و هوای معتدل، وجود تاکستان‌های بسیار و گویش کهن فارسی از ویژگی‌های این روستاست. پیرامون قدمت تاریخی این روستا (چه پیش از اسلام و به خصوص در زمان ساسانیان و چه پس از آن) مقالات زیادی ارائه شده است. وجود گورستان‌های متعدد، ته ستون‌ها، یک بنای احتمالاً ساسانی در داخل روستا، کتیبه‌هایی به خط کوفی و قلعه‌ی دختر این روستا جزء اسناد تاریخی آن محسوب می‌شوند. تقریباً در اکثر کتاب‌هایی که پیرامون جغرافیا و تاریخ کلی شهرستان کازرون منتشر شده نامی از این روستا آمده است. کتاب “فرهنگ گویش دوانی” تالیف عبدالنبی سلامی (نشرآثار) و مقاله‌ی “کتیبه‌های کوفی کازرون” نوشته عماالدین شیخ‌الحکمایی، در کتاب کازرونیه (دفتر اول) ـ نشر کازرونیه، از منابعی هستند که به طور خاص به فرهنگ و تاریخ روستای دوان پرداخته‌اند.
بنایی که کمتر در متون منتشر شده از آن نام برده شده و حتی علیرغم تمامی شایستگیش از ثبت در فهرست آثار ملی ایران نیز باز مانده است، در ارتفاعات بالای کوه‌های دوان واقع شده و به “قلعه‌ی دختر” معروف می‌باشد. این بنا بر روی یکی از ارتفاعات بلند رشته کوه‌های شمالی کازرون و مشرف به دشت وسیع این شهرستان واقع شده است. بیان دقیق قدمت آن نیازمند حضور کارشناسان میراث‌فرهنگی و حفاری دقیق منطقه است، اما با در نظر گرفتن شواهد حداقلی که از مدفون شدن در خاک در امان مانده‌اند (مانند دیواره‌های دور قلعه، خورده سفال‌های درون آن، دیواره‌ها و نوع بناهای ساخته شده درون قلعه، ملات به کار رفته در بنا و…) می‌توان فرض اولیه را بر ساسانی بودن آن قرار داد. (بیان قدمت و کاربری دقیق این قلعه منوط به پژوهش و کاوش کارشناسان و متخصصین حوضه‌ی میراث‌فرهنگی می‌باشد.) عدم توجه حفاظتی و علمی (نبود یا پایین بودن مطالعه پیرامون آن) بعلاوه کاوش‌های غیرمجاز منجر به وارد آمدن صدمات فراوانی به این قلعه‌ی تاریخی شده است.
وجه تسمیه دختر جهت نامگذاری قلعه‌های دختر:
یکی از نظریه‌هایی که پیرامون نامگذاری قلعه‌های دختر در ایران مطرح می‌شود، مربوط به دید فرهنگی ایرانیان به دخترهاست. همانطور که می‌دانیم دختر در فرهنگ ایرانی به عنوان موجودی بکر و دست‌نیافتنی قلمداد می‌شود. قلعه و یا دژهایی را هم که بر روی کوه‌ها و یا تپه‌ها بنا شده و دسترسی به آنها به هر نحو با مشکل امکانپذیر بوده به نام قلعه‌ی دختر نامگذاری می‌شده است.
نظریه‌های مختلف دیگری نیز پیرامون نامگذاری این اماکن به نام دختر وجود دارد که اگر فرصتی بود در بخشی دیگر به آنها نیز خواهم پرداخت.
مسیردستیابی:
از روستای دوان راه‌های متعددی جهت دسترسی به ارتفاعات بالای کوه‌های آن وجود دارد. یکی از این راه‌ها که در قسمت شرقی آن واقع شده است، مسیری مارلو است که از میان تاکستان‌های معروف این روستا عبور کرده و پس از طی مسیری حدوداً سه ساعته شما را به قلعه‌ی زیبای دختر روستای دوان می‌رساند.
