ورزش
عده‌ای از مردم فکر می‌کنند که در ایام بارداری حرکات بدنی باید محدود باشد و از ورزش خودداری کنند. در صورتی که ورزش هم برای مادر و هم برای جنین مفید است. مهم‌ترین ورزش پیاده‌روی در هوای آزاد است. راه رفتن باعث تقویت عضلات شکم می‌شود و در ماه‌های آخر باعث پایین آمدن سر جنین در لگن می‌گردد و به زایمان کمک میکند.
خانم‌های حامله باید حتی‌الامکان از انجام ورزش‌های سنگین، که زمین خوردن، افتادن و یا ضربه‌خوردن را به همراه دارد، اجتناب نمایند. چنانچه خانمی عادت به شنا کردن دارد حاملگی مانع از پرداختن به این ورزش نخواهد بود.
ناگفته نماند که هیچ‌گاه حرکات بدنی مادر حامله نباید از حالت لذت‌بخشی به خستگی ناراحت کننده تبدیل شود.
مسافرت
بارداری، مانعی برای مسافرت مادران نیست، به شرطی که در هر حال دسترسی به امکانات پزشکی داشته باشند. چنانچه مادران مسیرهای طولانی را با اتومبیل طی می‌کنند بهتر است هر 2 ساعت یک‌بار از ماشین پیاده شوند و چند قدم راه بروند. در اواخر دوره حاملگی، مسافرت‌های طولانی توصیه نمی‌شود.
در هر صورت لازم است مادران قبل از مسافرت با پزشک خود مشورت نمایند. مسافرت با هواپیما در ماه‌های اول بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی بیش‌تر شرکت‌های هوایی در 2 ماه آخر به مادران باردار بلیت نمی‌فروشند. مادرانی که سابقه سقط یا زایمان غیر طبیعی دارند بهتر است از رفتن به مسافرت در طول بارداری اجتناب نمایند.
مراقبت از سینه‌ها
بهتر است خانم‌ها حتماً از کرست استفاده کنند. حدود ماه سه و چهار حاملگی معمولا باید کرست‌های بزرگ‌تر از اندازه معمول را به کار ببرند. از ماه پنجم به بعد ممکن است مایع زرد و شفافی، که آغوز نامیده می‌شود از سینه زن باردار ترشح شود. این ترشحات ممکن است در اطراف نوک سینه بماند و خشک شود.
توصیه می‌شود مادران نوک سینه‌ها را فقط با آب ولرم شست‌و‌شو دهند. اگر نوک سینه کوچک یا فرو رفته است باید آن را با روغن بادام چرب کرد و به آرامی مالش داد و بیرون کشید تا در آینده برای شیر دادن نوزاد اشکالی ایجاد نشود.
واکسیناسیون
لازم است همه مادران در دوران بارداری علیه بیماری کزاز واکسینه شوند. این کار باعث ایمن شدن آنها و نوزادشان در مقابل بیماری کزاز خواهد شد.
مواردی که در حاملگی باید از آن پرهیز شود
مصرف هر نوع دارو در طول دوره بارداری ممنوع است، مگر این‌که با تجویز پزشک صورت گیرد. مصرف خودسرانه هر نوع دارو در حاملگی می‌تواند سبب عوارض سوء بر جنین شود. این مطلب به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری که دوره تشکیل ارگان‌ها و اندام‌های جنین است اهمیت بسیار دارد و تأثیر داروها در این دوره به شکل نقایص مادرزادی در جنین ظاهر می‌شود.
مصرف لوازم آرایش و رنگ‌های شیمیایی نیز می‌تواند سبب بروز عوارضی شود و بهتر است مادران در هنگام بارداری در مصرف این‌گونه مواد احتیاط کنند.
عکس‌برداری
از عکس‌برداری با اشعه ایکس در دوره حاملگی باید خودداری شود. چنانچه اقدام به آن بسیار ضروری باشد باید با گذاشتن پوشش مخصوص بر روی رحم و لگن زن صورت پذیرد. به مادران باید توصیه کرد که حتماً حاملگی خود را به پزشک رادیولوژی اطلاع دهند.
در هر صورت عکس‌برداری از شکم و لگن به هیچ‌وجه مجاز نیست و بی‌توجهی نسبت به این امر، عواقب جبران‌ناپذیری برای جنین، مانند نقص در تشکیل اندام‌ها و ایجاد انواع سرطان‌های مادرزادی، خواهد داشت.
مصرف دخانیات
استعمال سیگار نیز باعث افزایش مرگ‌و‌میر نوزادان خواهد شد. گذشته از این، نوزاد یک مادر سیگاری دارای وزن کم‌تری نسبت به سایر نوزادان است. بنابراین زمینه‌اش برای ابتلا به انواع بیماری‌ها بیش‌تر است. این نوزاد، هم‌چنین از رشد جسمانی و عصبی کافی برخوردار نخواهد بود.
مادران سیگاری اغلب اشتهای کم‌تری نسبت به سایر مادران دارند و بدین لحاظ از نظر تغذیه دچار مشکل می‌شوند. عواقب سوء این اعتیاد در درجه اول متوجه جنین و در نهایت دامن‌گیر خود مادر خواهد شد.
مراجعات زن باردار به پزشک یا کلینیک بهداشت خانواده
لازم است زن حامله در 7 ماه اول بارداری، هر ماه یک بار، در ماه هشتم هر ماه دوبار و در ماه آخر هر هفته یک مرتبه، برای مراقبت به پزشک یا مرکز بهداشتی درمانی مراجعه نماید. در هر نوبت، فشارخون و وزن او کنترل می‌شود، وضعیت جنین بررسی می‌شود و در موارد مختلف به مادر آموزش داده می‌شود تا برای زایمان آماده گردد.
حاملگی‌های پرخطر
حاملگی قبل از سن 18 و بعد از 35 سالگی فاصله بارداری کمتر از 2 سال حاملگی چهارم به بعد مادری که قدش از 145 سانتی‌متر کمتر باشد مادری که وزن او قبل از بارداری کمتر از 38 کیلوگرم باشد. حاملگی‌های چند قلو سوء تغذیه مادر سابقه سقط و زایمان مشکل در مادر در این حاملگی‌ها باید از مادران مراقبت ویژه به عمل آید و فواصل مراقبت‌ها نیز کمتر باشد.
بهداشت روانی دوران بارداری
بارداری، جدای از تغییراتی که در جسم زن ایجاد میکند، سبب تغییرات روحی و روانی در مادر نیز می‌گردد. مسائل خانوادگی، وضعیت اقتصادی خانواده، روابط حاکم بر خانواده نیز در این تغییرات تأثیر دارند. تغییرات هورمونی دوران بارداری نیز به بروز این حالات کمک می‌کنند. تمام این عوامل دست به دست هم می‌دهند و ممکن است مادر باردار را زودرنج، کم‌حوصله و عصبی نمایند. گهگاه اندوهی ناخودآگاه به سراغ زنان باردار می‌آید و آنها را دچار اضطراب میکند.
ترس از زایمان و مسائل همراه آن نیز به آن دامن می‌زند. در این حال وظیفه اطرافیان و مخصوصاً شوهر بسیار مهم و کمک کننده است. آنها با ایجاد جوی عاطفی و صمیمی می‌توانند موجب اعتماد به نفس در زن باردار شوند و فضا و محیطی آرامش‌بخش در خانواده ایجاد کنند تا مادر این دوران را با سلامتی و اطمینان طی نماید.
برای خواندن بخش اول- باردارها حتما به این نکات توجه کنند- اینجا کلیک کنید.