مهاجرت‌های جنجالی‌؛ ستاره‌هایی که از سینما به تئاتر آمدند

روزنامه هفت صبح: تبادل بازیگر بین سینما و تئاتر همیشه یکی از رایج ترین روش های به شهرت رساندن بازیگران بوده. گرچه در آغاز راه، بیشتر مرسوم بود که هنرپیشه ها کارشان را در تئاتر شروع بکنند و در صورت تایید از جانب تماشاگران و کارگردانان، به سینما دعوت بشوند اما امروزه آن رسم کمی تغییر کرده و حالا بازیگران سینما برای کسب تجربه در فنون بازیگری و البته اعتبار کارنامه هنری شان، گاهی قدم به تئاتر می گذارند که ناخواسته موجب رونق اقتصادی تئاتر هم می شوند.

 

در ایران طی ده سال گذشته، استقبال بازیگران سینما از حضور در صحنه نمایش افزایش یافته و حتی بسیاری از گم نام ترین بازیگران سینما برای بازی به تئاتر دعوت شده اند که گاهی نتایج مثبت و موفقی داشته، مثل نمایش های «گُم و گور»، «دورهمی زنان شکسپیر» و «الیور توییست» و در مواردی هم حاصل کار با فاجعه و اعتراض و انتقادات شدید منتقدان و مخاطبان رو به رو شده، از جمله نمایش های «عاشقانه های ناآرام» و «اعتراف». با این حال حضور بازیگران سینما در تئاتر این روزها به قدری حیاتی و تبدیل به امری اساسی شده که اغلب سالن ها و تماشاخانه های خصوصی تازه تاسیس برای بستن قرارداد اجرای یک نمایش، بیش از آن که به کیفیت متن و سابقه و سواد کارگردان اهمیت بدهند،

 

 

 

با طرح پرسشِ «بازیگرِ چهره داری؟!»، ملاک خود را استفاده از بازیگران و سلبریتی های چهره، محبوب و بفروش قرار می دهند؛ شاید که حضور آنها تضمینی باشد برای رونق گیشه و بازگشت هزینه ها و سرمایه گذاری در راه اندازی تماشاخانه. در این میان ضرر متوجه آن دسته از نمایش های دانشجویی و نیمه خصوصی می شود که فاقد اسپانسرهای قدرتمند و ستاره های مشهور سینما هستند. از سوی دیگر، ستاره های سینما وقتی به تئاتر می آیند، اصرار دارند شان ستاره بودن شان در سینما، در تئاتر هم حفظ بشود و تبلیغات و اطلاع رسانی های نمایش صرفا با تمرکز بر حضور آنها صورت بگیرد.

 

برای نمونه نگاه بکنید به نمایش «الیور توییست» که همین اواخر در تالار وحدت اجرا می شد. در تمام تیزرها و پوسترهای تبلیغاتی این نمایش، از تصویر مهناز افشار و نوید محمدزاده به عنوان عناصری برای فروش استفاده شده بود؛ با وجودی که این نمایش بازیگران مطرح فراوانی نظیر آتیلا پسیانی، هوتن شکیبا، سعید چنگیزیان و غیره نیز داشت و محمدزاده هم جزو تئاتری هایی است که مدت زیادی از حضورش در سینما و ستاره شدنش نمی گذرد. به هر حال، بخواهیم یا نخواهیم، بپسندیم یا نپسندیم، هجوم بازیگران سینما به تئاتر دیگر به یک اصل مهم در تولید نمایش ها تبدیل شده.

سحر قریشی؛ حاشیه سازِ نفروش!

عملکرد در سینما: بازیگری که با ایفای نقش در سریال «دل نوازان» به شهرت رسید با نقش هایی که در سینما ایفا کرده بود هم نتوانسته بود به توفیق مناسبی در بازیگری دست بیابد و بیشتر به عنوان بازیگر تجاریِ نقش های درجه دو شناخته می شود.

عملکرد در تئاتر: سیامک صفری که پیش از این نمایش «لامبورگینی» را با بازی اشکان خطیبی روی صحنه برده بود، در قسمت دوم این اثر از قریشی دعوت کرد تا کنار او بازیگری در تئاتر را امتحان بکند. البته قریشی انتخاب نخست او نبود و درواقع جایگزین پانته آ پناهی ها شد که به دلیل مشغله های کاری نتوانسته بود خود را به بازی در این نمایش برساند. حضور قریشی در این نمایش از زمان تمرین تا اجرا با واکنش منفی منتقدان و مخاطبان تئاتر همراه بود و در نتیجه روی فروش و استقبال از کار هم تاثیر گذاشت و نتوانست چنان که انتظار می رفت، رضایت تماشاگران را جلب بکند و البته به فروش مناسبی هم دست نیافت.

نمایش ها: لامبورگینی 2 (96)/ در پردیس شهرزاد

 

عملکرد در سینما: در بیست سالگی با بازی در فیلم «گل یخ» به کارگردانی کیومرث پوراحمد، پا به عرصه سینما گذاشت و در کمتر از یک سال، چهار فیلم سینمایی بازی کرد.

عملکرد در تئاتر: او همواره از تماشاگران جدی تئاتر بوده و خودش نیز همیشه علاقه داشته به ایفای نقش در تئاتر بپردازد این اتفاق برای او در آبان ماه امسال و بازی در نمایش «گم و گو» به کارگردانی امیر مهندسیان افتاد که خوشبختانه نتایج خوبی برای او و گروه داشت. هرچند بازی این بازیگر جوان نتوانست رضایت نسبی منتقدان را کسب بکند اما مخاطبان بازی او را پسندیدند و حضور شاکردوست دست کم در فروش نمایش تاثیر ویژه ای داشت. به هر حال، ناگفته پیداست که حضور شاکردوست در این نمایش، بیش و پیش از هر چیز در جهت رونق گیشه و ضمانت فروش در یک تماشاخانه خصوصی است. براساس آمارها، «گم و گور» از پرفروش ترین آثار تماشاخانه ایرانشهر در سال 96 بود. این نمایش در سی اجرا، پذیرای شش هزار و 703 مخاطب بود که در نهایت، فروش آن مبلغ 252 میلیون و 550 هزار تومان بوده است.

نمایش ها: گم و گور (96)/ در تماشاخانه ایرانشهر

 

 

 

عملکرد در سینما: بازیگری را با تئاتر دانشجویی و سپس گویندگی در رادیو آغاز کرد. او که خود را همواره عاشق تئاتر می داند، تاکنون در پنج نمایش با فاصله های زمانی طولانی از یکدیگر روی صحنه رفته است. حسینی جزو معتبرتربن و محبوب ترین سلبریتی های بازیگر در سینماست و همین شهرت سینمایی او موجب استقبال بی سابقه از دو نمایش اخیرش شد. او با اجرای برنامه «جنگ اکسیژن» در تلویزیون و بازی در سریال «پلیس جوان» به شهرت رسید و در ادامه به سینما راه یافت. او در سینما و همکاری با کارگردانان موفقی نظیر اصغر فرهادی، کیانوش عیاری، بهرام توکلی و تهمینه میلانی، جوایز جهانی و مهمی کسب کرده و میان مخاطبان سینمارو بسیار خوش نام است.

عملکرد در تئاتر: او بازیگری در تئاتر را از اواسط دهه هفتاد و بازی در دو نمایش به کارگردانی مینا ابراهیم زاده آغاز کرد. او توانست به واسطه سابقه درخشانش، با کارگردانی نمایش «اعتراف»، بازیگر بزرگی همچون علی نصیریان را دوباره به صحنه برگرداند و همچنین سیل گسترده ای از هواداران خود را جذب تئاتر بکند و موجب رونق گیشه این هنر مهجور بشود. استقبال از این نمایش به حدی بود که حتی بلیت آن در بازار سیاه تا سقف یک میلیون تومان فروخته می شد، گرچه بعدها ادعا کردند این خبر تنها یک شایعه جنجالی بوده! حسینی که سال 87 در نمایش پرفروش «کرگدن» به کارگردانی فرهاد آییش بازی کرد، پس از آن تصمیم گرفت کارگردانی تئاتر را هم بیازماید.

 

بنابراین نخستین تجربه کارگردانی اش را به نام «ملاقات» با احمد ساعتچیان، هم بازی اش در همان نمایش، مهرماه 91 در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه برد که علاوه بر جلب نظر مثبت منتقدان، از  سوی تماشاگران هم مورد پسند واقع شد. اجرای نمایش «ملاقات» در 28 شب، بیش از 4500 مخاطب داشت و با ثبت رکورد فروش 82 میلیون تومان، از بهترین و موفق ترین نمایش های سال91 معرفی شد و با وجود درخواست های مکرر علاقمندان، امکان تمدید اجرا برای نمایش فراهم نشد، ولی «اعتراف» دومین تجربه کارگردانی حسینی به رغم فروش مناسب، از هر نظر کیفیت به مراتب پایین تری نسبت به ملاقات داشت و نتوانست مخاطبان و منتقدان را راضی از سالن بیرون بفرستد.

نمایش ها: اعتراف (96)/ ملاقات (91)/ کرگدن (87)/ افسانه (75)/ بر کرانه باد (74)

 

 

 

عملکرد در سینما: با آن که بازیگری را در کلاس های بازیگری استاد سمندریان آموخته بود، کارش را با تلویزیون و سریال «گم شده» در سال 77 آغاز کرد و همان سال با فیلم «دوستان» به سینما راه یافت اما دو سال بعد با فیلم «شور عشق» به شهرت رسید. افشار، از سوپراستارهای پول ساز سینما طی دو دهه گذشته بود.

عملکرد در تئاتر: از آغاز دهه نود و بازی در نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» به کارگردانی رضا حداد قدم در وادی تئاتر گذاشت. هزینه تولید این نمایش در زمان خود، 390 میلیون تومان بود که غیر از مهناز افشار، سایر بازیگران از دستمزد یکسانی برخوردار بودند، ولی افشار چون توانست اسپانسر جذب بکند، طبق قرارداد، سهم خود از سرمایه گذاری اسپانسر را هم دریافت کرد! نمایش «آمدیم...»، اثر پرهزینه ای بود و به گفته کارگردانش، او برای تامین هزینه های تولید مجبور به استفاده از چهره های سینمایی شد اما حداد مشخصا در مورد افشار گفته:

 

«بخشی از بازی های این نمایش، ویدیویی بود. من به بازیگری نیاز داشتم که تصویر را بشناسد. افشار این توانایی را داشت.» افشار در تئاتر نسبت به سینما کمی سختگیرانه تر عمل می کند و در انتخاب های خود دو وجه هنری و تجاری بودن نمایش را در نظر دارد. اغلب نمایش های او با اقبال عمومی از سوی مخاطبان و نظرات مثبت منتقدان مواجه شده. بازی های خوب او در نمایش های «دکلره» و «دورهمی زنان شکسپیر»، نشان از توجه و جدیت او در بازیگری تئاتر دارند.

 
نمایش ها: آمدیم، نبودید، رفتیم (90)/ بیست و یک بار مُردن در سی روز (91)/ دورهمی زنان شکسپیر (93)/ دکلره (95)/ الیور توییست (96)

 

 

 

عملکرد در سینما: با وجودی که دانش آموخته طراحی و لباس از دانشگاه لندن است اما با ایفای نقش در تلویزیون و سریال «امام علی» به دنیای بازیگری معرفی شد. سپس در فیلم های کم اهمیتی مثل «گل یخ» حاضر شد و بازیگری را به طور جدی در سینما ادامه داد.

عملکرد در تئاتر: او از آغاز دهه نود با فعالیت در رشته تخصصی خودش- طراحی صحنه و لباس- وارد عرصه تئاتر شد و پس از او تجربه، تصمیم گرفت بازیگری روی صحنه را نیز بیازماید. «بی انتخاب» نخستین تجربه بازیگری آسایش در تئاتر بود. آسایش را بازیگری محترم و بی حاشیه می دانند که محبوب و مورد ستایش اغلب منتقدان و تماشاگران است. آسایش با وجود بازی های خوبش در سینما و چند تجربه تئاتری اش، هرگز از سوی کارگردانان به عنوان عاملی برای فروش یک نمایش در نظر گرفته نشده و بیش تر توانمندی ها و ویژگی های ظاهری و فیزیکی او موجب دعوتش برای بازی در تئاتر شده است.

 

یکی از مهم ترین و بهترین بازی های او روی صحنه در نمایش «ملکه زیبایی نین» به کارگردانی همایون غنی زاده بود که این همکاری ارزشمند، منجر به همکاری دوباره در نمایش دیگری با عنوان «می سی سی پی نشسته می میرد» و در نقش آناستازیا شد. نمایش «می سی سی پی...» به دلیل شکل و شرایط خاص اجرا و حضور چهره های بازیگری مشهوری مثل سیامک صفری و بابک حمیدیان، توانست رکورد فروش تئاتر را که پیش از این در اختیار نمایش «آمدیم...» بود، جا به جا بکند و عنوان پرفروش ترین اثر تاریخ تئاتر ایران را به دست آورد.

 

فروش باورنکردنی این نمایش به گونه ای بود که بلیت ها چند هفته پی در پی فروخته می شد و علاقه مندان مجبور بودند برای خرید بلیت هر روز به سایت فروش بلیت سر بزنند. «می سی سی پی...» در طول اجرای خود، حدود یک میلیارد و 800 میلیون تومان فروش داشت، یعنی تقریبا چهل هزار تماشاگر از این نمایش دیدن کردند! هر چند که اغلب منتقدان نمایش را فاقد کیفیت های استاندارد و هنری دانستند و نظر مساعدی نسبت به آن نداشتند.

نمایش ها: لابی (طراح صحنه و لباس، 90)/ باغ آلبالو (طراح لباس، 92)/ بی انتخاب (بازیگر، 92)/ مترسک (طراح صحنه و لباس، 92)/ ملکه زیبایی لی نین (بازیگر، 92 و 93)/ می سی سی پی نشسته می میرد (بازیگر، 95)

 

 

 

عملکرد در سینما: با آن که فارغ التحصیل رشته بازیگری تئاتر از دانشگاه آزاد و از شاگردان استاد سمندریان بوده، از ابتدا کارش را در سینما شروع کرد و همان جا هم به شهرت رسید. با فیلم «آخر بازی» قدم به سینما گذاشت که برای آن فیلم، کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فیلم شد. بهداد در طول فعالیت هنری اش با بسیاری از کارگردانان نام دار سینما نظیر احمد امینی، عبدالرضا کاهانی، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی و... همکاری داشته.

عملکرد در تئاتر: تاثیر حضور بهداد در سینما و دنیای بازیگری به قدری بود که حتی نمایشی با نام «عشق من، حامد بهداد» به نویسندگی افشین هاشمی و کارگردانی زهیر یاری روی صحنه رفت و در نمایش «جوادیه» به نویسندگی و کارگردانی کهبد تاراج نیز با نام بردن از او انتقاد شد. با این حال، مهم ترین نمایشی که او تاکنون بازی کرده، نمایش «سگ سکوت» به کارگردانی آروند دشت آرای در سال 88 است. پس از بازی در آن، با وجودی که تک اجراهای محدودی در برخی نمایش ها داشت و جریان تئاتر کشور را دنبال می کرد، خود از بازی در تئاتر دور بود تا این که امسال به دعوت حمیدرضا نعیمی، هم دوره دانشگاهی اش، پس از هشت سال دوری با نمایش «شرق دور، شرق نزدیک» به تئاتر برگشت. بهداد دوری اش از تئاتر در سال های گذشته را غیرمسئولانه می داند و با آن که حضورش پس از هشت سال در «شرق...»، مهم ترین نکته ای است که در رسانه ها مورد توجه قرار گرفت، از نظر خود بهداد، اهمیتی ندارد.

نمایش ها: معرکه در معرکه/ آدم های خیس/ سگ سکوت (88)/ درخت بلوط (تک اجرا، 91)/ آسید کاظم (دو شب اجرا، 92)/ شرق دور، شرق نزدیک (96)/ داوری بخش «بیرون از تئاتر» سومین جشنواره سراسری تئاتر تک نفره (92)