چه کسی مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی را انتخاب نماید‎؟

با اتمام مدت سرپرستی مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، بحث های زیادی حول و حوش گزینه‌های احتمالی جایگزین ایشان مطرح است.
هر چند توجه به مصادیق بالقوه انتخاب، مهم است اما توجه به "فرایند انتخاب" مهمتر از مصادیق است. در این مورد بهتر است به برخی اصول راهنما (گایدلاین) که اتحادیه بین‌المللی تامین اجتماعی(ایسا) برای حکمرانی شایسته سازمانهای تامین اجتماعی منتشر نموده است* توجه نماییم:

راهنمای عمل 25: استقلال مدیر عامل از فشارهای سیاسی
باید قوانین و مقرراتی وجود داشته باشد که به موجب آنها فرآیند انتخاب و عزل مدیرعامل کاملاً شفاف، مستند و در انظار عموم بوده و استقلال مدیرعامل از فشارهای سیاسی را تضمین نماید. هیأت‌ مدیره یا یک ساختار مستقل خارج سازمانی باید مطابقت انتخاب مدیرعامل با ضوابط تعیین شده را تأیید نماید.

راهنمای عمل 26: شایستگی و توانمند بودن مدیرعامل
مدیر عامل باید توانمندی و شایستگی احراز پست مدیرعاملی را داشته باشد. معیارها و استانداردهای مورد نیاز پست مدیرعامل باید به خوبی تعریف شده و شفاف باشد. مدت زمان احراز پست و شرایط و معیارهای انتخاب مجدد برای یک دورۀ دیگر باید واضح و مشخص باشد.

راهنمای عمل 3: استقلال هیأت‌ مدیره از فشارهای سیاسی
اعضای هیأت‌ مدیره باید به صورت رقابتی انتخاب شوند یا نمایندگان بیمه‌شدگان، اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی باشند (منظور این است که انتخاب آنها مستقل از دولت باشد تا تحت تأثیر فشارهای سیاسی نباشند).
با توجه به گایدلاین‌‌های ایسا چنین به نظر می‌رسد که تعیین مدیرعامل نباید در اختیار وزیر کار (و دولت) باشد (آن هم بر اساس یک فرایند مبهم سیاسی). منابع تامین اجتماعی توسط عموم بیمه‌شدگان و کارفرمایان و دولت تامین می‌شود بنابراین اداره شایسته منابع تامین اجتماعی صرفا با راهبرد سه‌جانبه‌گرایی (اداره سازمان تامین اجتماعی توسط بیمه‌شدگان، کارفرمایان و دولت) قابل قبول است. راهبرد سه‌جانبه‌گرایی با تشکیل هیات‌مدیره مستقل، منتخب و سه‌جانبه معنی می‌یابد. انتخاب مدیرعامل می تواند به هیات‌مدیره منتخب مستقل سپرده شود.

آیا تشکیل چنین هیات مدیره‌ای و انتخاب چنین مدیرعاملی دور از دسترس است؟
در این باره بهتر است به گفته‌های یکی از اعضای فعلی هیات مدیره سازمان (جناب آقای حیدری) استناد کنم.
"به راستی وقتی برای اداره یک شهر، شهرستان و حتی یک روستا، انتخابات سراسری شوراهای شهر و روستا برگزار می شود چرا برای انتخاب نمایندگان بیمه شدگان و کارفرمایان در ارکان عالی سازمان تأمین اجتماعی از مکانیسم رای مستقیم استفاده نشود، تا از مداخلات دولت و مجلس پیشگیری و جلوگیری شود؟ البته بایستی توجه داشت که این مثلث سه‌جانبه‌گرایی بایستی متساوی‌الاضلاع باشد و چربش هر یک از اضلاع می‌تواند سازمان تأمین اجتماعی را دچار مخاطره نماید و چرخش به سمت کارگر یا کارفرما یا دولت در هر حال مذموم است**".

مکانیسم حکمرانی شایسته در سازمان تامین اجتماعی باید به گونه‌ای طراحی شود که این سازمان مستقل از دولت و تحت راهبرد سه جانبه گرایی اداره شود. در غیر این صورت از نظر حقیر تفاوت چندانی ندارد که این سازمان توسط اصول گرایان اداره شود یا اصلاح طلبان؛ توسط دکتر X اداره شود یا دکتر Y و ...