گلبول های سفید معمولا به دنبال پاسخ بدن به شرایطی مثل عفونت، سرکوب سیستم ایمنی و … افزایش پیدا می کنند که در حالت معمول نگران کننده نیست ولی گاهی بالا بودن گلبول سفید بیش از حد بوده و از بروز بیماری جدی خبر می دهد. این مطلب به دلیل بروز این مسئله می پردازد.
دلیل بالا بودن گلبول سفید خون چیست؟
افزایش گلبول سفید خون یا لکوسیتوز می تواند نشانگر طیف گسترده ای از شرایط از جمله عفونت، التهاب، اختلالات سیستم ایمنی و آسیب ها باشد. آزمایش شمارش کامل خون برای بررسی میزان گلبول سفید خون صورت می گیرد.
درمان بیماری زمینه ای که سبب افزایش گلبول سفید خون شده معمولا موجب کاهش گلبول های سفید می شود. در این مطلب به بررسی دلیل بالا بودن گلبول سفید خون می پردازیم. همچنین برای اطلاع از علائم افزایش گلبول های سفید و نشانه های بالا بودن گلبول سفید در بارداری با کلیک روی لینک می توانید از این مقالات نیز بازدید نمایید.
لکوسیتوز چیست؟
لکوسیتوز به معنی افزایش گلبول های سفید خون بیشتر از حد طبیعی است. گلبول های سفید از عناصر حیاتی خون بوده و نقش آن ها در مقابله با عفونت برای تامین سلامتی بدن ضروری است. لکوسیتوز به معنی میزان بالای گلبول سفید خون است که نشان گر وجود عفونت یا آسیب سیستم ایمنی است.
البته در اثر استرس جسمی یا عاطفی نیز تعداد گلبول های سفید بیشتر می شود. همچنین در برخی سرطان های خون با تکثیر زیاد سلول های سرطانی تعداد گلبول های سفید هم بالا می رود. گلبول های سفید معمولا به دنبال پاسخ بدن به شرایطی مانند عفونت، سرکوب سیستم ایمنی و مصرف داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها، اختلال مغز استخوان، لوسمی لنفوسیتی حاد یا مزمن، استرس عاطفی، بارداری و … افزایش می یابند.
در صورتی که گلبول های سفید به طور غیر نرمال افزایش یابند احتمال ابتلا به بیماری های عفونی یا سرطان خون وجود دارد.
آیا افزایش گلبول سفید خون خطرناک است؟
خون تشکیل شده از گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاسما می باشد که افزایش یا کاهش هر کدام از آن ها می تواند نشانگر شرایط خاص یا بیماری باشد. تعداد گلبول های سفید و قرمز خون از طریق آزمایش خون مشخص می شود.
تفسیر کاهش یا افزایش گلبول های سفید توسط پزشک و با در نظر گرفتن وضعیت فرد صورت می گیرد. گلبول سفید در نتیجه فعالیت مغز استخوان، غدد لنفاوی و تمیوس و در طول مراحل مختلفی ساخته شده و تکامل می یابد.
بالا رفتن گلبول سفید یک پاسخ ایمنی طبیعی بوده و همیشه جای نگرانی نیست. اکثر مواقع به این مفهوم است که بدن در حال مقابله با عفونت یا التهاب است. البته مواقعی تعداد بالای گلبول های سفید می تواند نشانگر بیماری جدی مثل سرطان خون باشد.
انواع لکوسیتوز
شایان ذکر است 5 نوع گلبول سفید یا لکوسیت تولید می شود. از این رو با توجه به نوع سلول هدف 5 نوع افزایش گلبول سفید وجود دارد:
1. نوتروفیلی
در این نوع لکوسیتوز تعداد زیادی از نوتروفیل‌ها (بیش ترین نوع گلبول های سفید خون که به بهبود عفونت ها و رفع بافت های آسیب دیده کمک می کند) تولید می شود.
2. لنفوسیتوز
به سطح بالای لنفوسیت یا گلبول های سفید خونی که از سیستم لنفاوی محافظت می کنند اشاره می کند.
3. مونوسیتوز
در این نوع لکوسیتوز تعداد زیادی مونوسیت یا گلبول های سفید خونی که سبب تقویت پاسخ ایمنی بدن می شوند تولید می شود.
4. ائوزینوفیلی
به سطح بالای ائوزینوفیل ها یا گلبول های سفید خون که در مقابله با عفونت ها و التهاب موثر هستند اشاره می کند. ائوزینوفیلی شایع بوده و غالبا به آلرژی، عفونت های انگلی یا اختلالات خود ایمنی مربوط است.
5. بازوفیلی
این لکوسیتوز نادر بوده و با افزایش گلبول های سفیدی که با عفونت انگلی مبارزه می کنند، از لخته شدن خون جلوگیری و به واکنش آلرژیک پاسخ می دهند مشخص می شود.
دلایل بالا رفتن گلبول سفید خون چیست؟
گلبول سفید خون بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن محسوب می شود. این سلول ها در مغز استخوان تولید شده و از بدن در مقابل عفونت و بیماری ها دفاع می کنند. هنگامی که تعداد گلبول های سفید خیلی زیاد باشد، به این دلیل است که عفونت یا التهابی در بدن روی داده است.
به صورت نادر تعداد زیاد گلبول های سفید می تواند به دلیل برخی سرطان های خون یا اختلالات مغز استخوان باشد. در صورتی که بیشتر از یازده هزار گلبول سفید در یک میکرولیتر خون وجود داشته باشد به معنی لکوسیتوز است.
به ندرت بالا بودن میزان گلبول سفید نشانگر برخی سرطان ها مثل لوسمی میلوژن مزمن و لوسمی لنفوسیتی مزمن است. به طور کلی لکوسیتوز در اثر عفونت یا التهاب بروز می کند. از دیگر دلایل بالا رفتن گلبول سفید خون عبارت است از:
- سوختگی
- استرس بیش از حد عاطفی یا فیزیکی
- اختلالات سیستم ایمنی مثل آرتریت روماتوئید و لوپوس
- پوسیدگی دندان
- مشکلات تیروئید
- آلرژی
- چاقی
- سیگار کشیدن
- برداشتن طحال
- برخی داروها مانند لیتیوم و کوریتکواستروئیدها
در صورت بروز علائم زیر به پزشک مراجعه شود.
- کاهش وزن بی دلیل
- خونریزی شدید
- خستگی
- تهوع و استفراغ
- کبودی ساده پوست
- اشتهای خیلی کم
- تعریق شبانه به طور مداوم
تشخیص و درمان لکوسیتوز چگونه است؟
به منظور تشخیص لکوسیتوز پزشک ابتدا معاینه انجام داده و در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوال می پرسد. همچنین آزمایش شمارش کامل خون تجویز می شود. این آزمایش میزان گلبول های سفید، قرمز و پلاکت های خون را نشان می دهد و شرایط یا عفونت خاص را اطلاع می دهد. در مواردی برای تایید تشخیص احتمالا به آزمایش مغز استخوان نیاز می شود.
درمان افزایش گلبول سفید با توجه به آن چه که عامل بیماری است متفاوت می باشد. به طور مثال اگر گلبول سفید خون به علت عفونت باکتریایی بالا رفته پزشک آنتی بیوتیک تجویز می نماید. اگر لکوسیتوز با واکنش آلرژیک همراه است، احتمالا به آنتی هسیتامین نیاز می شود.
از دیگر درمان های کاهش گلبول سفید عبارت است از:
- داروهای کاهش استرس و اضطراب
- داروهای استنشاقی برای درمان آسم
- داروهای ضد التهابی
- روش لوکافرزیس
- درمان بیماری سرطان مثل شیمی درمانی، پرتو درمانی یا پیوند سلول های بنیادی
قابل ذکر است در مواردی ممکن است بدون مداخله دارویی گلبول های سفید به میزان نرمال برسد. همچنین این که مدت زمان درمان لکوسیتوز به نوع درمان بستگی دارد. در اکثر موارد بین دو هفته تا یک ماه درمان صورت می گیرد. ولی در مورد سرطان مدت بیشتری طول می کشد.
