تحول

فقه موجود و جامعه امروز: نزدیک به دو قرن است که در نظام زندگی بشر، دگرگونیهای بنیادی روی داده است و سیره و سیمای جوامع انسانی از حالی به حالی شده است

حدود چهار دهه پیش، مقاله ای از شهید آیت الله سید محمدباقر صدر در مجله الاضواء نجف منتشر شد که وی در آن تصور خویش را از آینده مسیر اجتهاد فقهی با تعیین و تشخیص عوامل مؤثر بر ترسیم بحث فقهی، ارائه داد

برخی از محققان و اندیشمندان در بیان علل گسترش و تشدید دین پژوهی در قرن نوزدهم، این علل و عوامل را بدین ترتیب برشمرده اند: 1. گسترش فتوحات استعماری، 2. انتشار نظریه ی داروین، 3. پیشرفتهای مردم شناسی، 4. پیشرفتهای باستان شناسی و زبانشناسی، 5. پیدایش نظریات جدید در باب منشا دین. (1)

امروزه همواره بحث از تغییر و تحول است. تحولی فراگیر که به زعم عده ای، در ثابت ترین معیارهای بشری رسوخ نموده است و بسان موریانه ای، پایه های ثبات را در حیات انسان متزلزل می سازد

با نگاهی گذرا به تاریخ معرفت بشری عموما، و تاریخ معرفت دینی خصوصا، این حقیقت را به روشنی می توان یافت که معرفت، پیوسته در حال تحول، رشد و تکامل بوده است

Christopher Hill,The Changing Politics of Foreign Policy, MacMillan, Palgrave, 2003,376pp.

ما در زمان و عصری زندگی می کنیم که روند تغییرات و تنوعِ ابزار مورد استفاده در جریان زندگی، هر روز بیشتر می شود

در عصر رنسانس (نوزایی قرن پانزدهم) تشکل ها و محافل دولتی و محلی افزایش یافت و درباره علوم انسانی و مسایل فرهنگی گفتگوهای بسیاری صورت گرفت